Του Βίκτωρα Νέτα
Οι γενιές των δύο «Ανένδοτων Αγώνων» (του 1961 και του 1965), του «114» (πρόβαλε το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος του 1952, που όριζε ότι «Η τήρησις του παρόντος Συντάγματος αφιερούται εις τον πατριωτισμό των Ελλήνων»), του «15% προίκα στην Παιδεία», μαζί και εκείνες του εμφυλίου και οι μετακατοχικές γενικά, δεν κατόρθωσαν να στερεώσουν τη Δημοκρατία στη χώρα, η οποία τελικά καταλύθηκε από τους Απριλιανούς δικτάτορες το 1967.
Υπονομεύτηκε συστηματικά η μεταπολεμική ασταθής Δημοκρατία από το μονοκομματικό κράτος και το παρακράτος, που διαχώριζε και με βασιλικές διακηρύξεις τους Ελληνες πολίτες σε «εθνικόφρονες» και «μιάσματα». Τα φακελωμένα «μιάσματα» δεν μπορούσαν να διοριστούν και να δουλέψουν ως υπάλληλοι του κράτους, ούτε να εισαχθούν για να φοιτήσουν στα Πανεπιστήμια ή να αποκτήσουν διαβατήριο για να ταξιδέψουν στο εξωτερικό ή ακόμη και να πάρουν μια άδεια οδήγησης αυτοκινήτου. Μόνο το «καθαρό» πιστοποιητικό φρονημάτων, που χορηγούσε η πανίσχυρη Ασφάλεια, άνοιγε τις πόρτες. Οποιος δεν το είχε ήταν πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Μπορούσε να το αποκτήσει μόνο αν υπέγραφε μια εξευτελιστική «δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του κομμουνισμού και των παραφυάδων αυτού». Αριστούχοι μαθητές του μεταπολεμικού εξατάξιου Γυμνασίου, ενώ έγραφαν άριστα στις εισαγωγικές εξετάσεις, δεν γίνονταν δεκτοί στα Πανεπιστήμια της χώρας, διότι δεν είχαν «καθαρό» πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, επειδή π.χ. ο πατέρας τους είχε πάρει μέρος στην Εθνική Αντίσταση ή διάβαζε κεντροαριστερές -κατά τον αστυνομικό χαρακτηρισμό- εφημερίδες ή και βιβλία.
Ανατριχιάζει, λοιπόν, κανείς, όταν αναλογίζεται ότι την επιστροφή σ΄ αυτό το άθλιο και απεχθές καθεστώς ήθελε η Χρυσή Αυγή με τα ναζιστικά, εθνικιστικά και ρατσιστικά κηρύγματά της. Η σημερινή γενιά των δημοκρατικών πολιτών επωμίζεται την τεράστια ευθύνη να δώσει ανυποχώρητα και με όλα τα νόμιμα μέσα τη μάχη για να αποκλειστεί κάθε είδους αντιδημοκρατική εκτροπή και να στερεωθεί η πολιτική και κοινωνική δημοκρατία, η οποία, δυστυχώς, δεν εγκαθιδρύθηκε μετά την επτάχρονη δικτατορία, όπως αποδείχθηκε από την οικονομική κρίση, που είναι κρίση του πολιτικού συστήματος.
Ποια ήταν η Δημοκρατία, που οραματίστηκαν οι δημοκρατικοί Ελληνες και περίμεναν να εγκαθιδρυθεί μετά τη βασιλομεταξική δικτατορία και την ξένη κατοχή; Η Δημοκρατία για την οποία αγωνίστηκαν και έκαναν τόσες θυσίες; Την περιέγραψε ο πρώτος μετακατοχικός πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου στον ιστορικό λόγο του στις 18 Οκτωβρίου, που εξεφώνησε στην πλατεία Συντάγματος της ελεύθερης Αθήνας. Δυστυχώς τα μετέπειτα διχαστικά γεγονότα, που οδήγησαν στην εμφύλια σύγκρουση με χιλιάδες θύματα και τεράστιες καταστροφές, δεν επέτρεψαν τα οράματα της Απελευθέρωσης να πραγματοποιηθούν. Παραμένουν ανεκπλήρωτα επί 69 ολόκληρα χρόνια.
Αυτήν την εβδομάδα είναι η 69η επέτειος Απελευθέρωσης της Αθήνας. Αξίζει, λοιπόν, να θυμηθούμε τους διαχρονικής αξίας λόγους του Γεωργίου Παπανδρέου, που εξέφραζαν τις προσδοκίες ενός βασανισμένου δημοκρατικού λαού. Είπε ο πρωθυπουργός της Απελευθέρωσης: «Το ιδεώδες μας είναι να πραγματοποιήσωμεν συγχρόνως και την οικονομικήν ευημερίαν και την κοινωνικήν δικαιοσύνην. Πιστεύομεν εις την Λαοκρατίαν. Και Λαοκρατία δεν σημαίνει μόνον το δικαίωμα ψήφου. Σημαίνει επίσης δικαίωμα ζωής, δικαίωμα ευημερίας, δικαίωμα πολιτισμού. Και ο λαός μας, με τους απαράμιλλους αγώνας και τας σκληροτάτας θυσίας του, κατέκτησε το δικαίωμα να του ανήκει το μέλλον. Νέος κόσμος θα υψωθεί από τα ερείπια…».
Συνεχίζοντας υπογράμμισε: «Αλλά διά την επιδίωξιν της εθνικής και της οικονομικής αποκαταστάσεως θα χρειασθεί το απαραίτητον όργανον: το Κράτος. Ανήκει διά τούτο εις τους αμέσους και θεμελιώδεις σκοπούς μας η αποκατάστασις της λειτουργίας του Ελευθέρου Ελληνικού Κράτους (…). Εις τα καθεστώτα του φασισμού το Κράτος υποτάσσεται εις το Κόμμα. Εις τα Ελεύθερα Λαοκρατικά Πολιτεύματα το Κόμμα, η Οργάνωσις υποτάσσονται εις το Κράτος (…). Εις το Κράτος δικαίου κύριος είναι ο Νόμος. Το Ελληνικόν Κράτος εις το παρελθόν δεν υπενομεύθη μόνον από τον φασισμόν. Υπενομεύθη και από την Συναλλαγήν (…). Η τάξις, η προσωπική ασφάλεια και η πολιτική ελευθερία του λαού θα κατοχυρωθούν. Το σύνθημα θα είναι: Ελευθερία και Νόμος. Διότι τα αιώνια αμετακίνητα συστατικά της αληθούς Πολιτείας είναι η Ελευθερία και η Δικαιοσύνη».
Η οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση, που πλήττει τον τόπο μπορεί και πρέπει να κινητοποιήσει τις υγιείς δυνάμεις του, όχι μόνο για την περιφρούρηση της Δημοκρατίας, αλλά και για να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο ώστε να δικαιωθούν οι προσδοκίες του λαού. Πρώτο ζητούμενο, όπως και πριν από 69 χρόνια, είναι η εξυγίανση και η οργάνωση του κράτους, που έχει διαβρωθεί από τη συναλλαγή και τη διαφθορά, που εκτρέφουν ένα παρακράτος-τέρας. Μπορούν οι δυνάμεις του συνταγματικού τόξου να συνεννοηθούν για να αναλάβουν το ιστορικό έργο ή θα συνεχίσουν τις κενές ουσιαστικού περιεχομένου αντιπαραθέσεις;
