Ο Ρουμάνος Κάλιν Πέτερ Νέτζερ κέρδισε με την «Οικογενειακή υπόθεση» τη Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο. Πολύ κοντά στην ελληνική κοσμοθεωρία, η απλή, ακριβής και ήσυχη ταινία του είναι μια ενδιαφέρουσα ταξική ματιά στο πώς οι προνομιούχοι μπορούν να καθορίζουν τη ζωή και τον θάνατο

Της Λήδας Γαλανού

Οικογενειακή υπόθεση

(Child’s Pose)

Σκηνοθεσία: Κάλιν Πέτερ Νέτζερ

Ηθοποιοί: Λουμινίτα Γκεοργκίου, Μπόγκνταν Ντουμιτράς, Νατάσα Ραμπ, Ιλίνκα Γκόια, Φλορίν Ζαμφιρέσκου

Ο Μπάρμπου είναι 34 χρόνων. Αυτό δεν τον κάνει λιγότερο μωρό στα μάτια της υπερπροστατευτικής μητέρας του, της Κορνίλια που οι φίλοι αποκαλούν «Κοντρόλια», επειδή προσπαθεί να φέρει τα πράγματα εκεί ακριβώς όπου τα θέλει και συνήθως τα καταφέρνει. Οταν ο Μπάρμπου θα σκοτώσει με το αυτοκίνητο ένα μικρό παιδί, η Κορνίλια, με σύζυγο γιατρό και όλες τις χρήσιμες διασυνδέσεις, θα προσπαθήσει να λαδώσει όποιον χρειάζεται για να εξαφανιστούν οι κατηγορίες εναντίον του μονάκριβου γιου της. Αυτή η προσπάθεια σωτηρίας του θα τον εγκλωβίσει ακόμα περισσότερο στο κλουβάκι που βρίσκεται στην ποδιά της και η κτητικότητά της θ’ αγγίξει την παθογένεια. Μέχρι τη στιγμή που η Κορνίλια θα αναγκαστεί να έρθει αντιμέτωπη με τη μητέρα του μικρού παιδιού που σκοτώθηκε, με μια φτωχή οικογένεια που ζει την αληθινή τραγωδία και η στάση της θ’ αλλάξει.

Νέο αίμα στο παλλόμενο ρουμανικό σινεμά, το οικογενειακό και κοινωνικό δράμα του Νέτζερ τιμήθηκε με τη Χρυσή Αρκτο και το βραβείο FIPRESCI στο Βερολίνο, ενώ τώρα οδεύει ολοταχώς προς το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Πολύ κοντά στην ελληνική κοσμοθεωρία, η ταινία αναδεικνύει το πώς η ζωή ενός άντρα καθορίζεται, τελικά, από το χρήμα και… τη μητέρα του.

Ο Κάλιν Πέτερ Νέτζερ (βραβευμένος το 2003 στο Λοκάρνο για το «Maria» και το 2009 στη Θεσσαλονίκη για το «Medal of Honor») έχει τη μαεστρία να αφηγηθεί μια ιστορία γεμάτη ένταση, αλλά να το κάνει με ησυχία, απλότητα και ακρίβεια, αφήνοντας το δράμα να βράζει κάτω από την τακτοποιημένη, αφαιρετική επιφάνεια. Κρατώντας συνέχεια την κάμερα στο χέρι, κολλημένη στα πρόσωπα και στο σώμα των ηρώων, φτιάχνει μια ταινία συγκινητική και σκληρή, όσο τα περιστατικά που περιγράφει.

Η κατεύθυνση που παίρνει η ταινία στην αρχή είναι και η πιο ενδιαφέρουσα, μια ταξική ματιά στο πώς οι προνομιούχοι μπορούν να καθορίσουν ακόμα και την καταγραφή του θανάτου, τη δικαίωση ή την καταστροφή μιας ζωής. Το εύρος της διαφθοράς, αλλά και η μονομανία της μάνας με τον γιο της είναι στοιχεία που μπορεί να ξενίσουν το βορειοευρωπαϊκό κοινό, αλλά στο ελληνικό θα μοιάσουν απόλυτα οικεία.

Αυτή η πολιτική προσέγγιση, ωστόσο, σύνθετη και καλογραμμένη, καταλήγει σ’ ένα απρόσμενα διδακτικό φινάλε, που κηρύσσει το αυτονόητο, ότι δηλαδή μια ανθρώπινη ζωή έχει την ίδια αξία, είτε ανήκει σε πλούσιο είτε σε φτωχό. Αυτό το τόσο δεδομένο συμπέρασμα υπονομεύει την πρότερη σύνθετη σκέψη της ταινίας και της στερεί μια πιο σοφιστικέ ίσως κατάληξη, περισσότερο αντάξια της λεπτομερούς ψυχογραφίας της ηρωίδας που έχει ακολουθήσει στο μεγαλύτερο μέρος του φιλμ.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Οσα φέρνει ο χρόνος

(About Time)

Σκηνοθεσία: Ρίτσαρντ Κέρτις

Ηθοποιοί: Ρέιτσελ ΜακΑνταμς, Ντόναλ Γκλίσον, Μπιλ Νάι, Λίντσεϊ Ντάνκαν, Τομ Χολάντερ, Μάργκοτ Ρόμπι

Ο Τιμ, νεαρός δικηγόρος, κοκκινομάλλης, αδέξιος αλλά αξιολάτρευτος, δεν έχει επιτυχία στις γυναίκες. Μόλις συμπληρώνει τα 21 του χρόνια, πληροφορείται από τον πατέρα του το τεράστιο και καλά κρυμμένο μυστικό της οικογένειας: όπως και όλοι οι άντρες συγγενείς του, μπορεί να ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, σε όποια χρονική στιγμή του παρελθόντος του επιθυμεί, και να διορθώνει ό,τι θέλει. Δεν μπορεί ν’ αλλάξει την Ιστορία, μπορεί όμως να… βελτιώσει μια ερωτική εξομολόγηση, να γλιτώσει από μια μοιραία γκάφα. Αρχικά, ο νεαρός Τιμ εκμεταλλεύεται το χάρισμά του επιχειρώντας να μπαλώσει ό,τι πήγε στραβά στις σχέσεις του με τις γυναίκες. Σύντομα όμως καταλαβαίνει ότι αυτό το ταξίδι δεν θα είναι πάντα ευχάριστο ή εύκολο, ούτε πανάκεια για κάθε λύπη ή απογοήτευση που αναπόφευκτα του φέρνει η ζωή…

Ο σεναριογράφος τού «Τέσσερις γάμοι και μία κηδεία», σκηνοθέτης του «Notting Hill» ή του «Love Actually», επανέρχεται με μια νέα, λαχταριστή, ρομαντική, οικογενειακή κομεντί, που ταξιδεύει τον θεατή σ’ ένα πανέμορφο συγκινητικό παραμύθι, με αρκετές όμως περισσότερες δόσεις ζάχαρης και συμπτώσεων απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει στις συνταγές του δημιουργού της.

Στον ρόλο που παραδοσιακά θα ενσάρκωνε ένας νεότερος Χιου Γκραντ, συναντάμε ως Τιμ τον Ντόναλ Γκλίσον, περισσότερο γνωστό ως Μπιλ Γουίσλι για τους φαν του «Χάρι Πότερ» ή Λέβιν από την «Αννα Καρένινα», ο οποίος αποδεικνύεται, αν όχι ακαταμάχητος, σίγουρα διασκεδαστικός και άξιος μιας μεγάλης προστατευτικής αγκαλιάς. Η Ρέιτσελ ΜακΑνταμς ανταποκρίνεται στην ακτινοβόλο φιλενάδα με την οποία έχει πια ταυτιστεί, αλλά την παράσταση κλέβει ο Μπιλ Νάι στον ρόλο του πατέρα – ο ηθοποιός, άλλωστε, που είδε την καριέρα του ν’ αναγεννιέται χάρη στον Ρίτσαρντ Κέρτις.

Ολη η ομορφιά, η χάρη, η τσαχπινιά, τα όμορφα ντεκόρ, οι βουτηγμένοι στον έρωτα ήρωες που ραγίζουν και ξανακολλούν την καρδιά τους, όλο το γνώριμο σινεμά του Κέρτις βρίσκεται εδώ. Εκείνο που λείπει είναι το γνώρισμα που τον έκανε ξεχωριστό σεναριογράφο και σκηνοθέτη: η πρωτοτυπία, το αιχμηρό πνεύμα, η τρέλα.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Νέα & όμορφη

(Jeune & Jolie)

Σκηνοθεσία: Φρανσουά Οζόν

Ηθοποιοί: Μαρίν Βακτ, Ζεραλντίν Πελάς, Φρεντερίκ Πιερό, Φαντέν Ραβάτ, Γιόχαν Λέισεν, Σαρλότ Ράμπλινγκ

Ενα ζευγάρι κιάλια ζουμάρει σε μια 17χρονη κοπέλα που απλώνεται πάνω στη ζεστή άμμο της καλοκαιρινής παραλίας: είναι η Ιζαμπέλ, φρέσκια, ζουμερή, εθιστική σαν τα νιάτα. Γρήγορα και οργανωμένα θα χάσει την παρθενιά της και θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο: από το φθινόπωρο θα έχει γίνει πόρνη, όχι για τα χρήματα που ούτως ή άλλως της εξασφαλίζει η μεγαλοαστική της οικογένεια, αλλά σαν μια διαστρεβλωμένη απόφαση ενηλικίωσης.

Οσο η Ιζαμπέλ μπορεί να βλέπει τον πόθο στους μεσήλικες άντρες που συναντά στα ξενοδοχεία, όσο μπορεί να πληρώνεται για τη διαθεσιμότητά της, νιώθει ότι έχει τον έλεγχο του εαυτού της, ότι ανεξαρτητοποιείται.

Το τέως «enfant terrible» του γαλλικού σινεμά, ύστερα από μια σειρά αμφίβολων δοκιμών, επιστρέφει με την καλύτερη εδώ και χρόνια ταινία του, όσα κι αν σημαίνει αυτό. Το μεγαλύτερο –ακόμα μεγαλύτερο απ’ το σενάριο– ατού του φιλμ του είναι η επιλογή της πρωταγωνίστριάς του. Η Μαρίν Βακτ, στον πρώτο της μεγάλο ρόλο, απαιτεί την προσοχή του φακού και του θεατή, όπως μια νέα Κατρίν Ντενέβ στην «Ωραία της ημέρας».

Με τη γνώριμη, πια, γαλλική του χάρη, ο Οζόν χωρίζει την ιστορία του σε «τέσσερις εποχές και τέσσερα τραγούδια», γεμίζοντας το φιλμ με τις μελωδίες της Φρανσουάζ Αρντί. Με την αντίστοιχα γαλλική… φλυαρία, ξεγελά το κοινό με μια ταινία που στην ουσία της, όσο σαγηνευτική κι αν είναι, μεγαλοποιεί το τίποτα, αναλύει τα «προβλήματα του πρώτου κόσμου», δημιουργεί δράμα εκεί όπου θ’ αρκούσε λίγη αυτοπειθαρχία. Το ότι, όμως, το κάνει με τέτοια ομορφιά και αισθησιασμό, δίνει τουλάχιστον χαρά στα μάτια, αρκεί κάποιος να μην πάρει την ιστορία του υπερβολικά στα σοβαρά, όπως ο ίδιος κάνει.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Μια στάση πριν το τέλος

(Fruitvale Station)

Σκηνοθεσία: Ράιαν Κούγκλερ

Ηθοποιοί: Μάικλ Μπι Τζόρνταν, Μέλονι Ντίαζ, Τσαντ Μάικλ Μάρεϊ, Οκτάβια Σπένσερ, Κέβιν Ντουράντ

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2009, σ’ έναν σταθμό τρένου κοντά στο Σαν Φρανσίσκο, ο Οσκαρ, 22χρονος Αφροαμερικανός, πατέρας μιας 5χρονης κόρης, βρέθηκε περαστικός μαζί με τη γυναίκα του και τους φίλους του. Με την ελάχιστη αφορμή, οι αστυνομικοί του σταθμού συνέλαβαν την παρέα και πάνω στον διαπληκτισμό, ο ένας πυροβόλησε εν ψυχρώ τον Οσκαρ στην πλάτη και τον σκότωσε, ισχυριζόμενος αργότερα ότι το έκανε άθελά του, νομίζοντας ότι αντί για το όπλο του, κρατούσε το taser του. Το τραγικό περιστατικό καταγράφηκε από τους ανθρώπους που βρίσκονταν στην πλατφόρμα, με κινητά τηλέφωνα και φωτογραφικές και προκάλεσε την μήνιν των πολιτών ολόκληρης της Αμερικής.

Αυτή είναι η πραγματική ιστορία που αφηγείται ο Κούγκλερ στην ταινία του, η οποία τιμήθηκε μεν με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς και προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κανών, αλλά δεν είναι παρά ένα ανέμπνευστο μελόδραμα που θα σας κάνει να βγάλετε το χαρτομάντιλο θέλετε-δεν θέλετε.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Μάικλ Μπι Τζόρνταν, ο Βινς του «Friday Night Lights» για όσους το έβλεπαν, δίνει μια δυνατή αλλά χωρίς εύκολα ξεσπάσματα ερμηνεία, εκπληκτικά φωτογενής και στιβαρός. Ο σκηνοθέτης βάζει τις σωστές πινελιές ρυθμού και ντοκιμαντερίστικης αισθητικής για να πλάσει μια αυθεντική ατμόσφαιρα, τόσο στις σκηνές του περιστατικού όσο και στο σύμπαν των μικροαστών Αφροαμερικανών της Καλιφόρνιας. Μόνο που, συνειδητά και επίμονα, ο Κούγκλερ, έχοντας ο ίδιος γράψει και το σενάριο της ταινίας, πιέζει τον θεατή να εξοργιστεί και να συγκινηθεί τόσο πολύ, ώστε άθελά του θ’ αντιδράσει απέναντι σε μια καλών προθέσεων, αλλά χειριστική ταινία.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Riddick

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Τούι

Ηθοποιοί: Βιν Ντίζελ, Χορντί Μολά, Ματ Νέιμπλ, Κέιτι Σάκχοφ, Καρλ Ερμπαν, Ντάνι Μπλάνκο Χολ

Ο Ρίντικ ζει! Οι σύντροφοι (και οι εχθροί του) τον θεωρούν νεκρό, αλλά εκείνος επιβιώνει σ’ έναν έρημο, γεμάτο απειλές πλανήτη, όπου κάθε μέρα κερδίζει δύναμη και σχεδιάζει τη διαφυγή του. Ο μόνος τρόπος να φύγει από τον πλανήτη είναι να ενεργοποιήσει τον φάρο έκτακτης ανάγκης, μόνο που η έκκλησή του φέρνει άμεσα δύο ομάδες κυνηγών κεφαλών που θέλουν να τον παγιδεύσουν, ζωντανό ή νεκρό, για να πάρουν την ανταμοιβή ή να εκπληρώσουν την προσωπική τους επιθυμία. Μόνο που ο άνθρωπος που θα βάλει κάτω τον Ρίντικ δεν έχει βρεθεί ακόμα.

Η τρίτη (!) ταινία με ήρωα τον αήττητο άνθρωπο–μηχανή Ρίντικ είναι μάλλον και η καλύτερη. Με μια αισθητική που συνδυάζει τα b-movies επιστημονικής φαντασίας, κάτι από «Mad Max» αλλά και μια αίσθηση peplum περιπέτειας, παίρνει τα εύσημα για την προσπάθεια και για το αγνό fun που τη διατρέχει. Μέσα στις δύο ώρες τής αδικαιολόγητα μεγάλης της διάρκειας, συναντάμε από γιγαντιαίους υποβρύχιους σκορπιούς–άλιεν και βροχή πυρακτωμένων κομητών, μέχρι φτηνούς αγορίστικους διαλόγους και την αναπάντεχη λεσβία μισθοφόρο που… προσφέρεται να σώσει τον ήρωα με το αζημίωτο! Εάν είστε φαν α) του Βιν Ντίζελ (ποιος δεν είναι;) και β) του sci-fi trash με μυστικιστικές goth αναφορές, αυτή η ταινία εγγυάται τη διασκέδασή σας!