Του Παντελή Κωνσταντινάκου*
Ο αθλητισμός στην Ελλάδα έχει χάσει την κοινωνική παρεμβατική του χρησιμότητα για τους πολίτες, τόσο σε επίπεδο υγιούς ψυχοσωματικής ωφέλειας όσο και ψυχαγωγίας. Η οπαδική βία στον αθλητισμό μεταξύ φιλάθλων και όχι μόνο, αλλά και εναντίον δημοσιογράφων και παραγόντων, έχει ξεπεράσει τις συνηθισμένες εκφάνσεις της. Επίσης, από εκπροσώπους της διοίκησης του αθλητισμού μέσω δηλώσεων και αποφάσεων «καλλιεργείται» «επικίνδυνο περιβάλλον», που μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, σχετικά με την παρουσίαση του φαινομένου της οπαδικής βίας. Στην ελληνική κοινωνία, η παρουσία της οπαδικής βίας έχει ευρεία διάσταση, με αντανάκλαση στην ασφαλή καθημερινότητα των πολιτών και εμφανίζεται ως εγγενής αδυναμία του πολιτικού συστήματος να την ελέγξει και να τη διαχειριστεί.
Το εκάστοτε γεγονός της οπαδικής βίας δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ακόμη ένα ξεχωριστό συμβάν, αλλά ως συνέχεια της ευρύτερης διαχεόμενης βίας στην κοινωνία, η οποία στην περίπτωση του αθλητισμού υπάρχει κίνδυνος να πυροδοτήσει γενικότερες καταστάσεις. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια που οι πολίτες βιώνουν σοβαρή κοινωνικοοικονομική κρίση, τα φαινόμενα της βίας στον χώρο του αθλητισμού έχουν ευκολότερη παρουσίαση και εξέλιξη.
Η κοινωνική αναφορά της οπαδικής βίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με το εκάστοτε πολιτικοϊδεολογικό σύστημα κυβερνητικής εξουσίας, γι' αυτό και η διαχείρισή της πρέπει να είναι ανάλογη με αυτό. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν μειώνει τον σημαντικό ρόλο των αθλητικών παραγόντων των ομοσπονδιών και ομάδων, σε ό,τι αφορά την εμφάνιση και αντιμετώπιση της οπαδικής βίας. Διαχρονικά έχουν διατυπωθεί προτάσεις προς τους θεσμικούς κρατικούς και αθλητικούς εκπροσώπους, ως αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης για την οργάνωση και λειτουργία του αθλητισμού, καθώς και την πρόληψη-αντιμετώπιση της οπαδικής βίας. Δυστυχώς, η εκάστοτε πολιτική ηγεσία που έχει την ευθύνη της διαμόρφωσης του θεσμικού και λειτουργικού πλαισίου του αθλητισμού δεν έχει ανταποκριθεί, παραμένοντας έτσι δέσμια στο συνεχιζόμενο βαλτωμένο παραγοντικό αθλητικό κατεστημένο.
Οι συνεχείς συρραφές ως αλλαγές νόμων και κανονιστικών διατάξεων από την εκάστοτε κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών στον αθλητισμό ουδεμία βελτίωση έχουν επιφέρει, ειδικότερα σε ό.τι αφορά τον έλεγχο και αντιμετώπιση της οπαδικής βίας. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να διαμορφωθεί εθνική πολιτική στρατηγική για τον αθλητισμό, που θα αφορά την κοινωνική ωφελιμότητα και χρησιμότητά του ως σωματικού και ψυχαγωγικού αγαθού όλων των πολιτών. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει με τη δημιουργία ανεξάρτητης επιστημονικής αρχής από τη Βουλή, η οποία θα έχει την ευθύνη του συντονισμού, της παρακολούθησης και ελέγχου των αθλητικών δραστηριοτήτων και παράλληλα θα προωθεί–καλλιεργεί πρότυπα κοινωνικής αθλητικής κουλτούρας. Η ανεξάρτητη αρχή, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, του Πολιτισμού και Αθλητισμού, θα συνδιαμορφώνει το πλαίσιο της θεσμικής λειτουργίας του αθλητισμού σε μαζικό, ερασιτεχνικό, ανταγωνιστικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Επίσης θα προωθούνται κοινωνικές δράσεις που θα αφορούν την παρουσίαση της ωφέλειας των αθλητικών δραστηριοτήτων στους πολίτες, καθώς και τη σημασία και τον ρόλο των εκπαιδευτικών, γονέων και αθλητικών παραγόντων ως συμβαλλόμενους λειτουργούς του Αθλητισμού. Η επίσημη πολιτεία, τα πολιτικά κόμματα, οι θεσμικοί εκπρόσωποι του αθλητισμού και η επιστημονική κοινότητα πρέπει να συμπορευτούν στην κοινή προσπάθεια για το μέλλον του αθλητισμού στην ελληνική κοινωνία και την αντιμετώπιση ενός τόσο σοβαρού κοινωνικού προβλήματος όπως είναι η οπαδική βία.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
*Αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας του Αθλητισμού, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
