Του Τάσου Παππά
Το νέο βιβλίο του Κώστα Σημίτη «Ο εκτροχιασμός» (εκδόσεις Πόλις) προκάλεσε πολλές αντιδράσεις: αφοριστικά σχόλια του τύπου «δεν δικαιούται να ομιλεί γιατί είναι μέρος του συστήματος που καταρρέει», εύλογες απορίες «γιατί δεν κάνει αυτοκριτική για την περίοδο που ήταν πρωθυπουργός;» μέχρι και σενάρια ότι «εμφανίζεται τώρα γιατί σκοτεινοί κύκλοι τον ετοιμάζουν για εφεδρική λύση».
Πράγματι, ο πρώην πρωθυπουργός είναι πολύ «σφιχτός» στην αυτοκριτική, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι εν αποστρατεία ηγέτες. Σπεύδουν να γράψουν οι ίδιοι για τα πεπραγμένα τους, προτού αναλάβει να το κάνει η ιστορία, χωρίς εξωραϊσμούς και γλυκερές εξιδανικεύσεις. Από την πλευρά του αυτονόητη επιλογή. Αναγκαστικά όμως υποκειμενική και συνεπώς ευάλωτη στις αιτιάσεις περί «κουτσής αφήγησης».
Στις μέχρι τώρα συγγραφικές προσπάθειές του φαίνεται η δυσκολία του να παραδεχτεί ότι έκανε λάθη. Ψήγματα μόνο αυτοκριτικής, που κι αυτά είναι διατυπωμένα με τέτοιο τρόπο (π.χ. η κακή συγκυρία, ο αρνητικός συσχετισμός δυνάμεων, η κατάσταση στο κόμμα) ώστε να δικαιολογούν τις αναδιπλώσεις και τις αστοχίες του. Αυτό πάντως που κάνει εντύπωση είναι ότι ορισμένοι από τους αντιπάλους του αναλύουν και αποδομούν την περίοδο Σημίτη όχι με βάση αυτά που επαγγέλθηκε, αλλά με βάση αυτά που οι ίδιοι θα ήθελαν να γίνουν.
Ο Σημίτης δεν υποσχέθηκε ούτε σοσιαλισμό ούτε αυτοδιαχείριση ούτε κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, όπως ο προκάτοχός του. Ενας αστός πολιτικός ήταν με αναφορές στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, ο οποίος δεσμεύτηκε για τη συμφιλίωση της Ελλάδας με την Ευρώπη (μετά την «ξενάγησή» της στην περιοχή του αραβικού εθνικισμού και το έντονο φλερτ της με τα αυταρχικά καθεστώτα του Τρίτου Κόσμου, βεβαίως με μπόλικη αντιιμπεριαλιστική σάλτσα), τον εκσυγχρονισμό του κράτους, το νοικοκύρεμα των οικονομικών και την ηθικοποίηση της πολιτικής (ύστερα από το βούλιαγμα στο φαυλεπίφαυλο καθεστώς των παρασίτων του Ωνασείου). Εβαλε την Ελλάδα στην ΟΝΕ και την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Εδωσε και κέρδισε ιδεολογικές και πολιτικές μάχες –με το παλαιοκομματικό κομμάτι του ΠΑΣΟΚ, το εθνικιστικό λόμπι, τη σκοταδιστική ηγεσία της Εκκλησίας, το κίνημα της ένοπλης ανυπακοής- και προώθησε ορισμένες αλλαγές στους θεσμούς.
Εκεί όμως που ηττήθηκε κατά κράτος ήταν στο μέτωπο της διαφθοράς, η οποία είχε από καιρό εγκατασταθεί για τα καλά στην επικράτεια. Προσηλωμένος με φανατισμό ιερομόναχου στον στόχο της ΟΝΕ, και παρά την καθαρή προσωπική διαδρομή του, ανέχτηκε επί χρόνια να υπάρχουν στην κυβέρνησή του στελέχη χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Δεν πολέμησε τη συμμορία των ξεσαλωμένων μιζαδόρων που είχε στήσει πάρτι στο υπουργείο Αμυνας. Αφησε να συμβεί η βίαιη αναδιανομή του εισοδήματος μέσω του Χρηματιστηρίου. Δεν απέτρεψε το φούντωμα της διαπλοκής και δεν σταμάτησε το όργιο της διασπάθισης δημοσίου χρήματος την περίοδο της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων. Επέτρεψε να απλωθεί στη χώρα η χυδαία ιδεολογία του καταναλωτισμού και του νεοπλουτισμού.
Ο Χιλιανός συγγραφέας Λουίς Σεπούλβεδα, που ζει στην Ισπανία, σ’ ένα εξαιρετικής πυκνότητας και ευθυβολίας άρθρο του στην «Αυγή της Κυριακής» (11-11-2012), περιγράφει τις περιπέτειες της χώρας μετά την πτώση του Φράνκο.
Αναφερόμενος ειδικότερα στις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις Γκονσάλες και Θαπατέρο σημειώνει τα εξής: «Οι στοιχειώδεις κανόνες λειτουργίας της οικονομίας, η αρχή της αλληλεγγύης, η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη περί ευημερίας, μια αριστερή προσέγγιση για τη δημιουργία του πλούτου, όλα αυτά, καθώς και τα υπόλοιπα, σαρώθηκαν πάνω στην ένδοξη πορεία κατά την οποία μοναδικό σήμα κατατεθέν της κοινωνίας έγινε ο πλούτος και δη ο εύκολος». Λες και γράφτηκαν για την Ελλάδα που έχτισε το ΠΑΣΟΚ τη μακρά περίοδο που έμεινε στην εξουσία.
