Την κατάσταση που διαμορφώνεται στην κοινή γνώμη των ευρωπαϊκών χωρών με τις συνθήκες της οικονομικής κρίσης, τα αίτια της βαθιάς δυσαρέσκειας των λαών, της αμφισβήτησης των πολιτικών ηγετών, της στροφής προς τον λαϊκισμό και τις ακραίες τάσεις, αναλύει ο Mπρις Τεντιριέ, εντεταλμένος γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων IPSOS, στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
Προσωπικότητα με μεγάλη επιρροή στον χώρο της επικοινωνίας, συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων, πολιτικός αναλυτής, ειδικός στη μελέτη κοινωνικών φαινομένων και εξελίξεων, ο Τεντιριέ διδάσκει στην παρισινή Σχολή Πολιτικών Επιστημών «Seances-Po» και στο Τμήμα Επικοινωνίας του Ινστιτούτου Πολιτικών Σπουδών «Institut d’Εtudes Politiques de Paris» και παρουσιάζει συχνά σε τηλεοπτικές εκπομπές τον σχολιασμό του για καυτά θέματα της επικαιρότητας.

«Η κρίση εμπιστοσύνης συνδέεται κυρίως με την απουσία αποτελεσμάτων της ασκούμενης πολιτικής

Παρίσι Tης Ηρας Φελουκατζή

• Το 2013 ο Φρανσουά Ολάντ αντιμετώπισε συσσωρευμένες αντιδράσεις στην πολιτική του. Ποιος είναι ο απολογισμός σχετικά με τα αρνητικά και τα θετικά στοιχεία της πρώτης φάσης της προεδρικής του θητείας;

Το κυριότερο αρνητικό στοιχείο είναι η κατάρρευση της δημοφιλίας του Ολάντ. Από τις έρευνές μας στο Ινστιτούτο IPSOS προκύπτει ότι μόνο 21% των Γάλλων διατυπώνουν θετικές απόψεις για την πολιτική του, ποσοστό αντιδημοφιλίας-ρεκόρ. Το γενικό αίσθημα είναι πως η δράση του δεν παράγει ακόμα αποτελέσματα στην καταπολέμηση της ανεργίας, στη μείωση των ελλειμμάτων. Αντιθέτως οι φόροι έχουν αυξηθεί εξαιρετικά χωρίς να υπάρχει προφανές όφελος σε επίπεδο δικαιοσύνης.

Ο θετικός απολογισμός αφορά την εφαρμογή πολλών μέτρων για την απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα, τις επιχειρήσεις, τις συντάξεις, τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής ζωής. Εχουμε μια κυβέρνηση που ενεργεί, μια πλειοψηφία που ψηφίζει χωρίς πολλά προβλήματα το σύνολο των νόμων, οπότε δεν υπάρχει κυβερνητική κρίση. Η κυβερνητική μηχανή βρίσκεται σε κίνηση και παράγει έργο. Επίσης παρά την αντιδημοφιλία του προέδρου η δεξιά αντιπολίτευση δεν επωφελείται. Δεν εμπνέει εμπιστοσύνη ότι θα ενεργούσε καλύτερα.

• Στην Ευρωπαϊκή Ενωση εκδηλώνεται έντονη αμφισβήτηση της αξιοπιστίας των ηγετών της Δεξιάς, της Αριστεράς και των συνδικάτων. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες;

Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται παντού. Η κρίση εμπιστοσύνης συνδέεται κυρίως με την απουσία αποτελεσμάτων της ασκούμενης πολιτικής και επίσης οι πολίτες της Ε.Ε. αισθάνονται ότι οι ιθύνοντες της Ευρώπης δεν αντιπροσωπεύουν τους λαούς. Ενας ακόμη λόγος είναι ότι η παγκοσμιοποίηση και οι εναλλαγές εξουσίας Αριστεράς – Δεξιάς σκότωσαν την ελπίδα. Οι Γάλλοι θεωρούν πως ο Ολάντ και ο Σαρκοζί ασκούν την ίδια πολιτική και δεν παράγουν αποτέλεσμα. Οι κινητοποιήσεις δεν προκαλούν κοινωνική έκρηξη γιατί το γενικό αίσθημα είναι ότι δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική λύση.

• Ποια είναι η ανάλυσή σας για το φαινόμενο της ανόδου του λαϊκισμού και των ακραίων πολιτικών σχημάτων στην Ε.Ε.;

Η άνοδος του λαϊκισμού είναι αναμφισβήτητη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό φαινόμενο. Η τάση αυτή διαμορφώθηκε από μια υπαρξιακή αγωνία που αυξάνεται συνεχώς. Οι πολίτες έχουν το συναίσθημα ότι πλήττονται από μια αναπόφευκτη παρακμή, φοβούνται τις αναδυόμενες χώρες και την παγκοσμιοποίηση. Οπότε αυτό το συναίσθημα μεταφράζεται μηχανικά με ξενοφοβία, με αμφισβήτηση των κυβερνώντων κομμάτων. Εκδηλώνεται το αίσθημα δυσαρέσκειας, αναζήτησης των υπεύθυνων της παρακμής. Αυτή είναι μια κατάσταση που ευνοεί την ακροδεξιά κυρίως, αλλά και την άκρα Αριστερά.

• Πώς αντιμετωπίζουν οι Γάλλοι την Ελλάδα σήμερα, στη συγκυρία της κρίσης που πλήττει τη χώρα;

Με ένα μείγμα ανησυχίας και συνταύτισης. Οι Γάλλοι ανησυχούν για ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα ή για τις συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει η κατάσταση στους Ελληνες και στην Ευρώπη. Αισθάνονται αρκετά αλληλέγγυοι με τους Ελληνες και ανησυχούν μήπως ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα συμβεί εν μέρει και στη Γαλλία. Εχουν ανησυχία και συμπάθεια προς την Ελλάδα, εκτιμούν ότι έχει υποστεί πολύ σκληρά πλήγματα από την κρίση. Αλλά αντιμετωπίζεται επίσης ως χώρα η οποία δεν λειτουργούσε με μια διοίκηση που ενεργεί με αποτελεσματικότητα και εντιμότητα. Επικρατεί η άποψη ότι υπήρξαν πολλά φαινόμενα διαφθοράς, απόκρυψης δεδομένων κι ότι η Ελλάδα -ακόμη κι αν βιώνει μια κατάσταση πολύ σκληρή που προκαλεί συμπόνια- οφείλει επίσης να βάλει σε τάξη τις υποθέσεις της γιατί δηλητηριάζει την Ευρώπη. Η κατάσταση αυτή προκαλεί ανησυχία και υπάρχει το αίσθημα μιας διπλή ευθύνης, των Ελλήνων των ίδιων και του ευρωπαϊκού συστήματος γενικότερα.

• Η οικονομική κρίση της ευρωζώνης θα μπορούσε να οδηγήσει σε έξοδο από το ευρώ;

Η Ευρώπη τίθεται υπό κρίση από την κοινή γνώμη με τρόπο εξαιρετικά έντονο. Από καιρό καταγράφεται μια σιωπηλή αμφισβήτηση με τάση αποχής στις ευρωεκλογές. Πρόσφατες έρευνές μας δείχνουν ότι ένα σημαντικό μέρος Ευρωπαίων πέρασε από την ευρω φιλία σε ευρωφοβία και τώρα σε φάση εχθρότητας. Μια μειοψηφία Γάλλων, ποσοστό 20 – 25%, είναι υπέρ της εξόδου από το ευρώ, (δηλαδή 75 – 80% αντίθετοι). Ομως ένας στους πέντε Γάλλους δεν είναι ευκαταφρόνητο ποσοστό και αυτό δείχνει ότι έχει γίνει εύθραυστη η εικόνα της Ευρώπης σε επίπεδο κοινής γνώμης. Το ευρώ τίθεται υπό κρίση και αμφισβήτηση περισσότερο από ποτέ.

• Πώς κρίνετε την πολιτική του Φρανσουά Ολάντ στην Ε.Ε. και πώς διαμορφώνεται σήμερα το γαλλογερμανικό δίδυμο;

Η Γαλλία πέτυχε αρκετά πράγματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως την παράταση του χρόνου για την απορρόφηση των ελλειμμάτων. Διαπιστώνουμε ότι η Ε.Ε. τηρεί τώρα μια πιο επικριτική στάση έναντι της Γερμανίας σε ό,τι αφορά το εμπορικό της πλεόνασμα, επιζήμιο για το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Υπάρχει κινητικότητα. Ο Ολάντ συνεχίζει να δραστηριοποιείται, ωστόσο μια χώρα μπορεί να μετρήσει μόνο αν είναι ισχυρή οικονομικά, διαφορετικά αν προβάλει διεκδικήσεις χωρίς να έχει ουσιαστικά ατού διακινδυνεύει η όλη κατάσταση να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Ο Νικολά Σαρκοζί αντιμετώπισε τα ίδια προβλήματα με τον Ολάντ και δεν μπόρεσε κι αυτός να μετακινήσει την Ανγκελα Μέρκελ από τις θέσεις της. Πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε ρεαλιστική στάση στις σχέσεις μας στην Ε.Ε.

• Ποιος είναι ο απολογισμός για τα πεπραγμένα στην Ε.Ε. σχετικά με τους στόχους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης;

Υπάρχουν πρόοδοι εναρμονισμού των πολιτικών. Η Γερμανία αποδέχτηκε μέτρα όπως ο κατώτερος μισθός. Γίνονται βήματα. Ο απολογισμός δεν είναι τόσο αρνητικός όσο λέγεται. Αλλά αυτό δεν είναι κατανοητό από την κοινή γνώμη που δεν αντιλαμβάνεται τις θετικές πλευρές. Πιστεύω ότι υπάρχει ένα πρόβλημα δυσχέρειας στη διακυβέρνηση.

Πρόκειται για το αίσθημα ότι η Ε.Ε. δεν προχωράει, ότι η Ευρώπη των 27 χωρών δεν βαδίζει προς την ίδια κατεύθυνση, ότι καταναλώνεται πολύ χρόνος για διαπραγματεύσεις, για να επιτευχθούν οι συμφωνίες. Αυτό είναι αρνητικό, όχι μόνο ως προς την αποτελεσματικότητα αλλά και ως προς την αντίληψη της Ευρώπης από τους λαούς της.

www.ira-feloukatzi.fr