Του Ολύμπιου Δαφέρμου*

Ο σύλλογος δασκάλων Αρτας συμπαραστέκεται και στηρίζει ενεργά, με στάση εργασίας και συγκέντρωση στο δικαστήριο, τον δάσκαλο που φέρεται να προέτρεψε τους οκτάχρονους μαθητές του να χειροδικήσουν οργανωμένα εναντίον συμμαθητή τους. Πριν το δικαστήριο αποφανθεί, οι συνάδελφοί του τον αθώωσαν! Προκειμένου, όπως ισχυρίζονται, «να προφυλάξουν το λειτούργημα του εκπαιδευτικού». Χωρίς άλλο επιχείρημα. Αν θεωρούν ότι το αδίκημα δεν διαπράχτηκε και ότι πρόκειται για σκευωρία, θα έπρεπε να το τεκμηριώσουν. Αν όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι, σκέφτηκαν άραγε το μήνυμα που έστελναν προς τους μαθητές τους και την κοινωνία;

Ποια σχέση μπορεί να έχει ένας δάσκαλος με τέτοιου είδους συμπεριφορά; Πώς μπορούν να αισθάνονται οι γύρω του εκπαιδευτικοί, οι συνάδελφοι, με κάποιον που χρησιμοποιεί μαζική βία εναντίον μαθητή του; Ο εκπαιδευτικός είναι αναγκαίο πρώτα απ’ όλα να αποδέχεται και να σέβεται τους μαθητές του, να τους μαθαίνει να έχουν αυτοεκτίμηση και σεβασμό για τους άλλους, ειδάλλως πρέπει να ψάξει για άλλη δουλειά. Στην προκειμένη περίπτωση, αν το περιστατικό συνέβη, πρόκειται περί κακοποίησης όχι μόνο του παιδιού που υπέστη τη βία, αλλά και των υπολοίπων που υποχρεώθηκαν να την ασκήσουν.

Είναι προφανές ότι υπάρχει σοβαρό έλλειμμα παιδαγωγικής κατάρτισης, γεγονός που θα έπρεπε να ανησυχήσει σοβαρά τόσο τους διοικητικούς όσο και τους πολιτικούς τους προϊσταμένους. Οι πολιτικοί προϊστάμενοι, βέβαια, του υπουργείου Παιδείας, τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα εκείνα του Μνημονίου, ουδόλως ενδιαφέρονται για την ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Μάλλον την αποδομούν συστηματικά. Αν πράγματι έτσι έχουν τα πράγματα και η εκπαιδευτική κοινότητα αντιδρά όπως ο σύλλογος των δασκάλων της Αρτας, πού οδηγούμαστε; Η νεοφιλελεύθερη πολιτική συρρικνώνει συστηματικά την εκπαίδευση αδιαφορώντας ταυτόχρονα και για την ποιότητά της. Αν δεν αντισταθούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, και οι γονείς βέβαια, η συνεχής υποβάθμισή της θα την οδηγήσει στη διάλυση.

Ενέργειες και αποφάσεις όπως αυτή του συλλόγου των δασκάλων της Αρτας δείχνουν άγνοια του γίγνεσθαι και δεν συνιστούν αντίσταση απέναντι στις κυβερνητικές προσπάθειες υποβάθμισης της εκπαίδευσης και τελικά και των ίδιων των εκπαιδευτικών. Αντίθετα, υποβοηθούν το καταστροφικό της έργο.

Αν τέτοιες ή ανάλογες συμπεριφορές υπάρχουν στο σχολικό μας σύστημα –με τη βοήθεια των δυσλειτουργικών οικογενειών και του άθλιου πολιτικού κλίματος– τότε ας μην προβληματιζόμαστε πολύ για την αντικοινωνική συμπεριφορά μερίδας των νέων μας. Οι νέοι, ας μην το ξεχνάμε, είναι «δημιουργήματα» της κοινωνίας των ενηλίκων. Εμείς είμαστε το παράδειγμα. Εμείς οργανώνουμε -κυρίως η οικονομική και η πολιτική ελίτ- τη ζωή, την πολιτική και την κοινωνία. Εμείς οργανώνουμε τους χώρους διαπαιδαγώγησης των νέων. Η δικιά τους «αποτυχία» είναι πρωτίστως δικιά μας αποτυχία.

Είναι προφανές ότι οι επιθέσεις που έχει δεχτεί έως σήμερα η εκπαίδευση από την αντικοινωνική οικονομική πολιτική έχουν φέρει σε απόγνωση και το σώμα των εκπαιδευτικών. Το παραμικρό συμβάν φαίνεται πως τους οδηγεί στον πανικό και σε ενστικτώδεις αντιδράσεις επιβίωσης, έξω από αρχές και αξίες. Μπορεί και έτσι να ερμηνευτεί η συμπεριφορά του συλλόγου δασκάλων της Αρτας. Είναι μια παρήγορη ερμηνεία. Ωστόσο δεν παύει να λειτουργεί αρνητικά, όπως προαναφέρθηκε.

Η κρίση φαίνεται να αποδομεί, πότε αθορύβως και πότε εκκωφαντικά, ό,τι έχει δομηθεί ώς σήμερα.

Η προσδοκία στις σκληρές μέρες του Μνημονίου θα ήταν να περισσεύει η ευαισθησία, τουλάχιστον στους χώρους εκπαίδευσης…

………………………………………………………………………………

* Επίτιμος σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου