Του Βίκτωρα Νέτα
Η συνεδρίαση της Βουλής, την περασμένη εβδομάδα, για την αναζήτηση ευθυνών στον χειρισμό της διαβόητης «Λίστας Λαγκάρντ» ήταν αν όχι η χειρότερη, μία από τις χειρότερες της μεταπολιτευτικής ιστορίας του Κοινοβουλίου. Εδειξε ένα απίστευτα χαμηλό επίπεδο πολιτικού λόγου, έλλειψη επιχειρημάτων, παράκαμψη -σκόπιμη ή μη- της ουσίας, εμπάθεια, αμάθεια, άγνοια της Ιστορίας, ανεπάρκεια στον χειρισμό σοβαρών πολιτικών θεμάτων, διχαστικό πνεύμα, όμοιο με εκείνο που προκάλεσε εθνικές συμφορές στο παρελθόν.
Φάνηκε καθαρά και απ' αυτή τη συνεδρίαση ότι η πολιτική ζωή του τόπου οδηγείται σε μία επικίνδυνη πόλωση με την ενδυνάμωση και τη σύγκρουση των δύο άκρων του πολιτικού φάσματος. Φάνηκε, επίσης καθαρά, ότι ο τόπος βρίσκεται στη δίνη μιας πολλαπλής κρίσης που έχει πλήξει σοβαρά πρωτίστως τον πολιτικό κόσμο, ο οποίος αποδεικνύεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια κατώτερος των περιστάσεων και προπαντός ανίκανος να υπηρετήσει τον πολιτικό δημοκρατικό διάλογο. Και είναι ο διάλογος ο μόνος ασφαλής δρόμος για την αναζήτηση ευρύτερα αποδεκτών λύσεων.
Αντί για διάλογο παρακολουθήσαμε και αυτή τη φορά να εκφωνούνται -σε άδεια έδρανα μάλιστα- μονόλογοι των ομιλητών βουλευτών και τους πολιτικούς αρχηγούς να ανταγωνίζονται σε οξύτητα με χαμηλού επιπέδου εκφράσεις. Αναρωτιέται κανείς αν για να πλήξεις τον αντίπαλο ή να τον αφοπλίσεις χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις απρεπείς χαρακτηρισμούς, φτηνές και αγοραίες εκφράσεις ή να επιχειρηματολογήσεις ανεβάζοντας το επίπεδο του πολιτικού λόγου. Με επιχειρήματα ή με κόσμιες «φαρμακερές» εκφράσεις μπορεί κανείς να εξουθενώσει κυριολεκτικά τον πολιτικό του αντίπαλο. Το δίδαξε ο Γεώργιος Παπανδρέου, που και γι' αυτόν τον λόγο αναδείχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους κοινοβουλευτικούς άνδρες της νεότερης Ιστορίας του τόπου.
Θα αναφέρω τρία χαρακτηριστικά περιστατικά από την κοινοβουλευτική ιστορία, με πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Παπανδρέου.
-Αγορεύοντας ως εισηγητής του νομοσχεδίου για την επαναφορά στο στράτευμα των αξιωματικών, που είχαν μετάσχει στο κίνημα του 1927 και είχαν αποστρατευτεί, ο Γεώργιος Παπανδρέου δέχθηκε την απροσδόκητη αντίδραση ενός βουλευτή της Δεξιάς, ο οποίος σηκώθηκε από το έδρανό του και φώναξε: «Πάψε θα σε πιστολίσω». Στην αίθουσα προκλήθηκε ταραχή. Ατάραχος ο Παπανδρέου ρώτησε: «Ποιος το είπε αυτό;». Ο βουλευτής απάντησε: «Εγώ» και έμεινε όρθιος. Ο Γεώργιος Παπανδρέου σήκωσε το δεξί του χέρι, έδειξε τον βουλευτή και είπε: «Σεις; Δεν έχει σημασία» και συνέχισε την αγόρευσή του. Ο βουλευτής που τον διέκοψε κυριολεκτικά εξουθενώθηκε.
-Αγόρευε από το βήμα της Βουλής ο Γεώργιος Παπανδρέου, όταν ένα βουλευτής της Δεξιάς, που δεν είχε μιλήσει ποτέ, πετάχτηκε από τη θέση του και φώναξε: «Αίσχος, αίσχος, αίσχος». Ο πρόεδρος χτύπησε το κουδούνι και του ζήτησε να καθήσει κάτω. Ο Παπανδρέου επενέβη για να πει: «Μη τον διακόπτετε, κύριε πρόεδρε, εκφωνεί τον παρθενικό του λόγο».
-Πιεζόμενος από την αντιπολίτευση ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής είπε: «Κύριοι, αισθάνομαι σαν τον εσταυρωμένο». Από τα έδρανα της αντιπολίτευσης εκτοξεύθηκε βολή από τον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος είπε: «Ναι, αλλά δεν βιάζεστε διά την αποκαθήλωσιν»!
Μετά τη μεταπολίτευση ο Λεωνίδας Κύρκος σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη θα πει: «Στην προδικτατορική Βουλή δεν τολμούσες εύκολα να ζητήσεις τον λόγο. Με κάθε λάθος αντιμετώπιζες τον κίνδυνο να δεχτείς επί της κεφαλής σου τόνους σιδήρου με μια φράση του Γεωργίου Παπανδρέου, που δεν χαριζόταν σε κανέναν».
Η σημερινή Βουλή δεν έχει αγορητές του ύψους και του ύφους, όπως και του πολιτικού φορτίου, του Γεωργίου Παπανδρέου, του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, του Ηλία Ηλιού και πολλών άλλων, οι οποίοι κυριαρχούσαν στις συζητήσεις του προδικτατορικού Κοινοβουλίου και έδιναν τίτλους στις εφημερίδες. Δεν έλειπαν, βέβαια, και οι απρέπειες και οι οξύτητες, που κορυφώθηκαν κατά την περίοδο της αποστασίας το 1965-1966, που εκμεταλλεύτηκαν οι απριλιανοί δικτάτορες για να καταλύσουν τη δημοκρατία.
Το πιο επικίνδυνο, όμως, στη σημερινή Βουλή είναι η συρρίκνωση του Κέντρου και η αφύσικη διόγκωση των άκρων, γεγονός που αναπόφευκτα οδηγεί σε πόλωση και σε βίαιες συγκρούσεις, δημιουργώντας ένα κλίμα που δεν βοηθάει καθόλου για να βγει η χώρα από την κρίση.
Ούτε η Νέα Δημοκρατία, παρά τις διακηρύξεις της πως είναι κεντροδεξιό κόμμα, καλύπτει τον ιστορικό ιδεολογικό χώρο του Κέντρου, ούτε βέβαια και ο ΣΥΡΙΖΑ -με την περιστασιακή διόγκωσή του- που οι πολυπρόσωπες συνιστώσες του δεν συνθέτουν ένα ξεκάθαρο σχήμα. Η καθίζηση του ΠΑΣΟΚ, σε απίστευτα χαμηλά ποσοστά, έδειξε πως το κόμμα αυτό δεν κάλυψε τον παραδοσιακό χώρο του Κέντρου, αλλά λειτούργησε ως ρεύμα για την κατάκτηση της εξουσίας και τη νομή της. Επείγει, λοιπόν, η ανασυγκρότηση του κέντρου με ξεκάθαρες θέσεις και δημοκρατική οργάνωση σε γερές βάσεις. Ποιοι θα το τολμήσουν, για να μη χαθεί χρόνος και προκληθούν ανεπανόρθωτες ζημίες από την πόλωση;
