Σ’ ένα πρωτοφανώς ηλιόλουστο Βερολίνο, η Μπερλινάλε ξεκίνησε με στιλ: ήρεμα, στιβαρά, με μετρημένο, αλλά ολοένα αυξανόμενο κόσμο και με ολόκληρο το ζηλευτό καστ του «The Grand Budapest Hotel»
Της Λήδας Γαλανού
Η μέρα ξεκίνησε με το τυπικό, τη συνέντευξη Τύπου του καλλιτεχνικού διευθυντή και της κριτικής επιτροπής, οι οποίοι μίλησαν για όσα θα συμβούν στη διοργάνωση και κυρίως για όσους θα την καθορίσουν, χωρίς να βρίσκονται εδώ. Ο θάνατος του Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν συζητήθηκε, όπως ήταν φυσικό: «Ηρθε σαν ένα πολύ βαρύ χτύπημα σε όλους τους ανθρώπους της κινηματογραφικής βιομηχανίας» είπε ο παραγωγός και πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, Τζέιμς Σέιμους, «αλλά ο Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν θα είναι εδώ. Πολλοί από τους φίλους του θα συναντηθούν στο Βερολίνο για να τιμήσουν τη μνήμη του. Μέρη σαν το Φεστιβάλ του Βερολίνου προσφέρουν το κατάλληλο περιβάλλον για να θυμηθείς, να θρηνήσεις αλλά και να γιορτάσεις τα όσα κάποιος μας άφησε». Το φεστιβάλ άλλωστε προγραμμάτισε έκτακτα μια προβολή του «Τρούμαν Καπότε», της ταινίας που χάρισε στον Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν το Οσκαρ και που είχε κάνει την πρώτη της παγκόσμια προβολή στο Βερολίνο το 2009.
Οταν, αντίθετα, η επιτροπή ρωτήθηκε για το «σκάνδαλο Γούντι Αλεν», η ανταπόκριση δεν ήταν τόσο πρόθυμη. «Οι ηθικές αποφάσεις έχουν παρθεί ήδη από τους ανθρώπους που επέλεξαν τις ταινίες στο φεστιβάλ. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να μας αφορά σ’ αυτήν την περίπτωση». Ο Μισέλ Γκοντρί, μέλος της επιτροπής, επισήμανε πόσο καλύτερο είναι να «βρίσκεται κανείς εδώ και να βλέπει ταινίες» από το να προσπαθεί να τις κάνει, ειδικά στο πλαίσιο των αμερικανικών στούντιο. Κι ο Κριστόφ Βαλτς προσδιόρισε τις διαφορές ανάμεσα στο Φεστιβάλ Βερολίνου και Κανών στην… «έλλειψη παραλίας». Για να συμπληρώσει λίγο σοβαρότερα, «αυτή είναι μία από τις διαφορές. Το Βερολίνο είναι ένα φεστιβάλ που ίσως, ίσως, τολμά να ανοιχτεί λίγο πιο βαθιά στο κινηματογραφικό άγνωστο σε σχέση με τις Κάνες. Αλλά στις Κάνες το φαγητό είναι καλύτερο!». Η κριτική επιτροπή αποτελείται ακόμη από τις ηθοποιούς Γκρέτα Γκέργουιγκ, Τρίνε Ντίρχολμ και τον Τόνι Λιουνγκ, την Ιρανή σκηνοθέτιδα και ζωγράφο Μίτρα Φαραχανί και την παραγωγό Μπάρμπαρα Μπρόκολι.
Με ελάχιστες παράλληλες προβολές και τους επαγγελματίες να καταφτάνουν ακόμα, τη χθεσινή ημέρα μονοπώλησε η επίσημη πρεμιέρα του «The Grand Budapest Hotel» του Γουές Αντερσον, ταινία έναρξης της Μπερλινάλε. Ο Γουές Αντερσον κράτησε το υπέροχο, ονειρικό, παραμυθένιο και παράδοξα παιδικό εικαστικό του σύμπαν, αλλά ακολούθησε ένα διαφορετικό κινηματογραφικό είδος, μια κλασική αστυνομική κωμωδία παλαιού τύπου, για να σχολιάσει την Ευρώπη που χάνεται, τον νέο κόσμο που γεννιέται μέσα από τον αγώνα της επιβίωσης, τη μελαγχολία της απώλειας και τη βεβαιότητα της αναγέννησης. Κι αυτά, μ’ ένα ξεκαρδιστικό σενάριο, μια συγκλονιστική επιμονή στη λεπτομέρεια που απλώς σε κάνει να θέλεις να δεις την ταινία ξανά και ξανά, και μ’ έναν χαριτωμένο αέρα χλιδής που ίπταται σαν πολύχρωμη φούσκα πάνω από τις βουνοκορφές της «γηραιάς ηπείρου».
Ο Γουές Αντερσον ήρθε στο Βερολίνο με ολόκληρο το καστ του – και μόνο η παρουσία τους ήταν εντυπωσιακή, πριν καν ανοίξουν το στόμα τους: Ρέιφ Φάινς, Τόνι Ρεβολόρι (ο 18χρονος–αποκάλυψη της ταινίας), Μπιλ Μάρεϊ, Εντουαρντ Νόρτον, Σίρσα Ρόναν, Τίλντα Σουίντον, Τζεφ Γκόλντμπλαμ, Γουίλεμ Νταφό, ο ένας πιο ορκισμένος fan του σκηνοθέτη από τον άλλον. Ο Γουές Αντερσον εξήγησε ότι εμπνεύστηκε την ταινία από τον κόσμο του Στέφαν Τσβάιχ, θέλοντας να αναπλάσει την ατμόσφαιρα του ’20 και του ’30, όπως περιγράφεται στα μυθιστορήματα του Αυστριακού συγγραφέα. Μάλιστα, δεν δίστασε να ομολογήσει ότι η ταινία του είναι «στην ουσία αντιγραφή», παρότι, φυσικά, αναδίδει όλο το προσωπικό του μαγικό όραμα.
«Την έγραψα έχοντας τον Ρέιφ Φάινς στο μυαλό μου,» είπε, «γιατί ο Γκουστάβ Χ. είναι ένας άντρας μεγαλοπρεπής, θεατρικός, απαγγέλλει ποίηση και μόνο αυτός ο ηθοποιός θα μπορούσε να του δώσει πραγματικά ανθρώπινη διάσταση. Ομως του έδωσα να διαβάσει το σενάριο και του είπα να διαλέξει μόνος του τον ρόλο που θέλει – ο πιο σίγουρος τρόπος να χάσεις έναν ηθοποιό είναι να του αναθέσεις από την αρχή έναν ρόλο! Κι ευτυχώς θέλησε να ενσαρκώσει τον Γκουστάβ, για καλό όλων μας». Ο ίδιος ο Φάινς, από την άλλη, είπε ότι θέλησε να παίξει στην ταινία επειδή το σενάριο που του έδωσε ο Γουές Αντερσον «ήταν απλώς κάτι που δεν είχα ξαναδιαβάσει ποτέ στη ζωή μου!».
Η Σίρσα Ρόναν αποκάλυψε χαριτωμένα ότι όταν την κάλεσαν στην ταινία, νόμιζε ότι κάποιος της έκανε πλάκα υποδυόμενος τον Γουές Αντερσον! Ο Εντουαρντ Νόρτον που, μετά τον πρόσκοπο του «Moonrise Kingdom», υποδύεται εδώ έναν αστυνομικό, αστειεύτηκε: «Ο Γουές Αντερσον θέλει τους άντρες με στολές, οπότε και εγώ δεν του χαλάω το χατίρι». Κι η Τίλντα Σουίντον επιβεβαίωσε πως «το μέγεθος δεν μετράει», κατενθουσιασμένη που ο Αντερσον την επιλέγει για μικρούς, αλλά καθοριστικούς κι ευφάνταστους ρόλους.
Οσο για το πώς όλοι αυτοί οι επώνυμοι, αναγνωρισμένοι και πολυάσχολοι ηθοποιοί δεν αντιστέκονται στιγμή για να συμμετάσχουν στις ταινίες του Γουές Αντερσον, ο Μπιλ Μάρεϊ έδωσε την πιο αποστομωτική απάντηση: «Μας υπόσχεται πολλές ώρες εργασίας, μικρές αμοιβές και μπαγιάτικο ψωμί! Αλλά στην πραγματικότητα κερδίζουμε μια ευκαιρία να δούμε τον κόσμο και να επιτρέψουμε στον Γουές να ζήσει αυτήν την υπέροχη, μαγική ζωή, όπου τα τοπία των ονείρων του γίνονται πραγματικότητα…».
