Του Τάσου Παππά
Η τρόικα εκβιάζει την κυβέρνηση γιατί θέλει να της επιβάλει νέο μνημόνιο και άρα νέα μέτρα. Αυτό είναι το επιχείρημα που διακινείται από κυβερνητικούς παράγοντες και μεταδίδεται από τα φίλια μέσα ενημέρωσης. Η κακή τρόικα λοιπόν και η καλή κυβέρνηση που αντιστέκεται. Το έργο δεν είναι καινούργιο. Εχει ξαναπαιχτεί στις οθόνες μας και όλες τις προηγούμενες φορές αποδείχθηκε ότι ήταν μια κατασκευή για το θεαθήναι.
Ας αφήσουμε κατά μέρος τις παλιότερες εκτιμήσεις αρμοδίων και αναρμοδίων ότι το μνημόνιο και να μην υπήρχε έπρεπε να το εφεύρουμε ή το ακόμη πιο εντυπωσιακό ότι το μνημόνιο είναι το μόνο σχέδιο που έχει κατατεθεί για τη σωτηρία της χώρας, και ας δούμε το θέμα επί της ουσίας. Για ποιο λόγο άραγε η τρόικα απαιτεί νέο μνημόνιο και νέα μέτρα;
Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι το κάνει γιατί δεν είναι και πολύ σίγουρη για την επιτυχία των μέχρι τώρα μνημονίων. Αλλωστε και οι ίδιοι οι δανειστές έχουν παραδεχτεί (το ΔΝΤ ρητά, οι υπόλοιποι με μισόλογα) ότι έχουν γίνει λάθη στη σύνταξη και στην εφαρμογή.
Ενας άλλος λόγος ενδεχομένως να είναι ότι οι δανειστές δεν εμπιστεύονται τα κόμματα του συναινετικού δικομματισμού ότι θα κάνουν σωστή διαχείριση και φοβούνται ότι μόλις χαλαρώσει λίγο ο κλοιός, θα επιστρέψουν στη γνωστή φαυλεπίφαυλη τακτική, αυτή δηλαδή που οδήγησε τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.
Ενας τρίτος λόγος μπορεί να είναι η ανησυχία τους για το κλίμα οικονομικής αστάθειας που επικρατεί συνολικά στην Ευρώπη και το οποίο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις προοπτικές της Ελλάδας και της ευρωζώνης, πυροδοτώντας ξανά τη συζήτηση για το «Grexit». Τις υπεραισιόδοξες προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών δεν συμμερίζονται σοβαρά ερευνητικά ινστιτούτα του εξωτερικού. Μελέτη του γερμανικού Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής σημειώνει ότι η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας συνεχίζει να μειώνεται, σαφώς ταχύτερα σε σχέση με άλλες χώρες της ευρωζώνης, και δεν βλέπει για το μέλλον σχεδόν καμία δυνατότητα να αποπληρώσει η χώρα τα δάνεια που έχει λάβει από το εξωτερικό. Το συμπέρασμα; «Χωρίς δραστική μείωση του ποσοστού κατανάλωσης, δεν είναι δυνατόν η χώρα να ανακτήσει την πιστοληπτική της ικανότητα». Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει «σφίξτε κι άλλο το ζωνάρι».
Η κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς να βγει στις αγορές όχι γιατί πιστεύει ότι θα μπορέσει να δανειστεί το ποσό που της είναι απαραίτητο, αλλά για ψυχολογικούς και εκλογικούς λόγους. Θα ισχυριστεί ότι φάνηκε επιτέλους το φως στο βάθος του τούνελ και ότι ξεκίνησε η ανάκαμψη. Συνεπώς, πρέπει οι πολίτες να της αναγνωρίσουν ότι πέτυχε τον στόχο της και να ανανεώσουν την εμπιστοσύνη τους προς τα κόμματα που σήκωσαν το βάρος της διάσωσης.
Προφανώς όμως η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και το ΔΝΤ σκέφτονται σε πιο μακροπρόθεσμη βάση. Τους ενδιαφέρει να μη χάσουν τα λεφτά τους, να μην υποχρεωθούν να ζητήσουν την έγκριση των κοινοβουλίων για νέα χρηματοδότηση χωρίς αυστηρούς όρους και το κυριότερο να μη διασαλευτούν οι ισορροπίες σχετικά με τη ροή αποπληρωμής των δανείων.
Αυτό το καθεστώς που έχει επιβληθεί εδώ και τέσσερα χρόνια θα μπορούσε να απειληθεί στην περίπτωση που στην Ελλάδα προκύψει μια κυβέρνηση η οποία θα αμφισβητήσει τη στρατηγική του Βερολίνου και θα επιχειρήσει να αναδιαπραγματευτεί τις δανειακές συμβάσεις, προχωρώντας ακόμη και σε μονομερείς ενέργειες για το θέμα του χρέους ή προκαλώντας προβλήματα συνολικά στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης με τις διάφορες ιδέες που διατυπώνει περί νέου σχεδίου Μάρσαλ, που πιθανόν να βρουν μιμητές και σε άλλες χώρες. Δεν θέλουν το «κακό παράδειγμα της Ελλάδας» να μεταδοθεί και γι’ αυτό επιχειρούν να διαμορφώσουν μια κατάσταση που θα δεσμεύει και τους επόμενους, κατά τη λογική ότι το ελληνικό κράτος έχει συνέχεια και οφείλουν οι κυβερνήσεις του να τηρούν όσα έχουν συμφωνηθεί. Επειδή όμως δεν μπορούν να εξαναγκάσουν, όπως το έκαναν στο παρελθόν με τον κ. Σαμαρά, τον ΣΥΡΙΖΑ να υπογράψει προκαταβολικά, προσπαθούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα.
Πιθανότατα αυτό είχε στο μυαλό του ο Α. Τσίπρας όταν έλεγε στη συνέντευξή του στο «Βήμα» (23-2-2014) ότι «η κυβέρνηση δεν έχει την πολιτική νομιμοποίηση για να δεσμεύσει τον λαό και τον τόπο με ένα νέο μνημόνιο, ανεξάρτητα από την ονομασία του». Πάντως ας μην ανησυχούν οι όψιμοι αντιμνημονιακοί. Για το καλό του συστήματος εξουσίας δουλεύουν οι δανειστές. Απλώς έχουν άλλες προτεραιότητες. Το δικομματικό μπλοκ νοιάζεται για την όπως όπως επιβίωσή του. Οι δανειστές κοιτάνε πώς θα κάνουν αφόρητη τη ζωή μιας εχθρικής σ’ αυτούς κυβέρνησης. Φοβούνται την «αφύπνιση των δαιμόνων» και προετοιμάζονται…
