«Πώς λοιπόν θα επηρεάσει η ουκρανική κρίση την προσπάθεια επίλυσης του συριακού προβλήματος; Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ή θα πρέπει να περιμένουμε παθητικά, μάρτυρες μιας ατελείωτης σφαγής; Η «Εφ.Συν.» έθεσε αυτόν τον προβληματισμό σε έναν από τους πλέον έμπειρους αναλυτές της περιοχής της Μέσης Ανατολής, τον Τζορτζ Τζαμπούρ, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χαλεπιού. Ο δρ Τζαμπούρ υπηρέτησε επί 18 χρόνια ως πολιτικός σύμβουλος του πρώην προέδρου της Συρίας, Χάφεζ αλ Ασαντ, και είναι βαθύς γνώστης των περίπλοκων διαδρόμων του αραβικού κόσμου και βεβαίως της εσωτερικής κατάστασης στη Συρία. Τον συνάντησα στη Βηρυτό πριν από τρεις ημέρες.

«Η διαιώνιση των συγκρούσεων και η απουσία πολιτικής λύσης μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση

«Η Συρία ήθελε να υπάρξει διπλωματική αμερικανική παρουσία στη Δαμασκό, αλλά η Ουάσιγκτον επέμενε ο διάλογος να διεξαχθεί στη Γενεύη

Συνέντευξη στον Νικόλα Ζηργάνο

Λίγο μετά την αποτυχία των ειρηνευτικών συνομιλιών της Γενεύης για την πολιτική επίλυση του συριακού προβλήματος, ήρθε και η κρίση στην Ουκρανία να περιπλέξει την κατάσταση, καθώς Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκαν στο Κίεβο σε απέναντι στρατόπεδα. Οι δύο μεγάλες δυνάμεις, που αναζητούν μαζί με τον γ.γ. του ΟΗΕ και τον Αραβικό Σύνδεσμο κοινό έδαφος για την επόμενη ημέρα στη Δαμασκό, βρίσκονται στα πρόθυρα ενός διπλωματικού πολέμου που θυμίζει άλλες εποχές.

• Ηταν μπερδεμένο το κουβάρι της συριακής κρίσης, ήρθε και η αποτυχία της Γενεύης να κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εξίσωση. Πού βρισκόμαστε σήμερα;

Ακόμη κι αν είχαν βρει κοινό έδαφος οι δύο αντιπροσωπείες στη Γενεύη, θα ήταν πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί μια συμφωνία. Η κυβέρνηση στη Δαμασκό θα μπορούσε να την τηρήσει, αλλά η αντιπολίτευση ελέγχει πολύ λίγο την κατάσταση στο έδαφος. Αλλωστε, αυτό που αποκαλούν τα ΜΜΕ «μετριοπαθή αντιπολίτευση» ανταγωνίζεται με την ισχυρότερη σε στρατιωτική ισχύ εξτρεμιστική αντιπολίτευση που δεν θέλει την πολιτική επίλυση και δεν συμμετείχε στη Γενεύη. Ο συριακός στρατός είναι ισχυρότερος στο έδαφος από τους αντάρτες, ενώ ταυτόχρονα είναι δύσκολο να ενισχυθούν οι αποκαλούμενοι ως μετριοπαθείς, καθώς οι διαχωριστικές γραμμές με τους εξτρεμιστές είναι πολύ αχνές στην πράξη, όταν μιλάμε για την κατάσταση στο έδαφος. Επίσης, η κατάσταση είναι ακόμη πιο περίπλοκη καθώς στις συνομιλίες για την επίλυση του Συριακού εμπλέκονται οι δύο μεγάλες δυνάμεις, οι περιφερειακές δυνάμεις, οι χώρες που συνορεύουν με τη Συρία, η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση, που όμως δεν είναι ενωμένη, ούτε μιλάει με μία φωνή.

• Πώς επηρεάζει η κρίση στην Ουκρανία την πορεία των συνομιλιών;

Αυτή τη στιγμή και για αρκετό διάστημα Ρώσοι και Αμερικανοί θα είναι πολύ απασχολημένοι με την Ουκρανία, δεν θα έχουν χρόνο, ενέργεια και διάθεση να συζητήσουν σοβαρά άλλα θέματα. Οι περιφερειακές δυνάμεις, επίσης, έχουν τα δικά τους θέματα. Δείτε τον Ερντογάν, που αντιμετωπίζει μεγάλες εσωτερικές προκλήσεις και αμφισβήτηση. Ακόμη κι αν ήθελε, δεν θα μπορούσε να παίξει ουσιαστικό ρόλο.

• Είμαστε δηλαδή σε αδιέξοδο;

Οχι, υπάρχει διέξοδος, αυτό που αποκαλώ «συριοποίηση» του Συριακού με πεδίο αναφοράς τον Αραβικό κόσμο. Το κενό που αφήνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία, θα μπορούσε να καλυφθεί από τον Αραβικό Σύνδεσμο, που όπως γνωρίζετε έχει έδρα του το Κάιρο. Πλέον, με την κυβέρνηση στην Αίγυπτο να ελέγχει καλύτερα την κατάσταση, θα μπορούσε το Κάιρο να πάρει πρωτοβουλίες. Σε τρεις εβδομάδες θα συνεδριάσει ο Αραβικός Σύνδεσμος στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα· θα μπορούσαν οι συνομιλίες της συριακής κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης να συνεχιστούν εκεί. Αφού κάθισαν στο ίδιο τραπέζι στη Γενεύη γιατί να μην το κάνουν σε μια κοινά αποδεκτή αραβική χώρα; Γιατί να μην ανοίξουν παράλληλα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ Δαμασκού και Ριάντ; Κάθε κανάλι επικοινωνίας της Δαμασκού με την Ουάσινγκτον είναι επίσης επιθυμητό. Η Συρία ήθελε να υπάρξει μια διπλωματική αμερικανική παρουσία στη Δαμασκό για διάλογο, αλλά η Ουάσιγκτον επέμενε να διεξαχθεί στη Γενεύη και μάλιστα σε τεχνικό επίπεδο. Τώρα, με την Ουκρανία να εξελίσσεται και να μπλοκάρει έστω προσωρινά τη Γενεύη, θα έπρεπε να αναζητήσουμε και άλλες δυνατότητες στον διάλογο. Πιστεύω λοιπόν ότι θα έπρεπε ο Αραβικός κόσμος -ίσως και ο εκπρόσωπος του Αραβικού Συνδέσμου στις συνομιλίες της Γενεύης, Λαχντάρ Μπραχίμι- να αδράξει την ευκαιρία και να φέρει πάλι όλες τις πλευρές στο τραπέζι του διαλόγου. Η απόσταση που χωρίζει τη Δαμασκό από την αντιπολίτευση μπορεί να γίνει μικρότερη στο Κάιρο, το οποίο ας μην ξεχνάμε, πρόσφατα, με πρωτοβουλία του στρατηγού Σίσι, επαναπροσέγγισε και τη Μόσχα.

• Ομως για να χορέψεις ταγκό, χρειάζονται δύο. Δεν αρκεί να αναλάβει ο Αραβικός Σύνδεσμος μια πρωτοβουλία, πρέπει και οι ίδιοι οι Σύροι να θέλουν να βρουν μια λύση.

Πράγματι, γι’ αυτό και μιλάω για «συριοποίηση». Πρέπει να μειωθεί η εξωτερική παρέμβαση στο εσωτερικό της Συρίας και να συζητήσουμε εμείς, οι Σύροι, ένα πλαίσιο επίλυσης, καθώς ο συριακός λαός είναι αυτός που χύνει το αίμα του και η ακεραιότητα της χώρας μας δοκιμάζεται.

• Φοβάστε δηλαδή πως αν συνεχιστεί ο πόλεμος χωρίς να υπάρξει σύντομα λύση κινδυνεύει η Συρία να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γιουγκοσλαβίας και να σπάσει σε κομμάτια;

Αυτός είναι ένας υπαρκτός φόβος· πρέπει να βρούμε σύντομα μια λύση. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε. Από τη δέσμευση όλων για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Αν και κανείς δεν συζητάει γι’ αυτό το ενδεχόμενο, όλοι κατανοούν πως η διαιώνιση των συγκρούσεων και η απουσία πολιτικής λύσης μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση. Αυτό δεν το θέλει κανένας Σύρος. Ούτε από την κυβέρνηση ούτε και από την αντιπολίτευση.

Πρέπει λοιπόν να υπάρξει προσέγγιση της κυβέρνησης με τη μετριοπαθή αντιπολίτευση στη βάση του εθνικού συμφέροντος και την ανάγκη να υπερασπιστούμε την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της χώρας μας. Η λύση θα έρθει μόνο από εμάς τους ίδιους, τους Σύρους.