Του Βίκτωρα Νέτα
Με την υπόθεση Μπαλτάκου άνοιξε ένα ακόμη ρήγμα για να αποκαλυφθεί μια άλλη όψη του άθλιου, διαβρωμένου και διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, που έχει βυθίσει εδώ και πολλά χρόνια τη χώρα στη βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση, χωρίς να φαίνεται σύντομη έξοδος απ’ αυτήν και προ παντός χωρίς να πείθουν οι διακηρύξεις της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, ούτε και οι υποσχέσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η κοινή γνώμη, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να είναι απογοητευμένη και να εκφράζει τη δυσπιστία της προς όλους τους κομματικούς σχηματισμούς, διότι κανείς δεν έχει επεξεργαστεί για να προτείνει μια θεμελιωμένη και αξιόπιστη λύση στα οικονομικά και τα κοινωνικά προβλήματα της χώρας.
Εύλογο είναι το ερώτημα: Μπορεί αυτοί που είναι οι κυρίως υπεύθυνοι για την κρίση να την αντιμετωπίσουν; Και είναι υπεύθυνοι όσοι κυβέρνησαν κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, αλλά και όσοι αυτά τα χρόνια κατείχαν την εξίσου υπεύθυνη θέση της αντιπολίτευσης. Οι μεν γιατί υπερχρέωσαν τη χώρα με την ανευθυνότητα, την ανεπάρκεια και την ανικανότητά τους, οι δε γιατί δεν άσκησαν ουσιαστικό έλεγχο στις κυβερνητικές πράξεις. Οταν υπάρχει κακή αντιπολίτευση είναι κακή και η κυβέρνηση, διότι εφησυχάζει. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δυσανασχετούσε, γιατί δεν είχε άξιους αντιπάλους. Είπε στη Βουλή: «Δεν ημπορώ να έχω την ικανοποίησιν, την οποίαν είχεν ο μέγας Περικλής. Αλλά νομίζετε, ότι οφείλεται τούτο εις το γεγονός ότι ψυχικώς είμαι υποδεέστερος του μεγάλου Περικλέους, ή ότι η διάθεσίς μου είναι ολιγώτερον ευγενής; Οχι! Αλλ’ η διαφορά είναι ότι ο μέγας Περικλής είχε καλυτέρους ανταγωνιστάς από εκείνους, τους οποίους εύρηκα εγώ» (10/9/1920).
Συνηθίζεται να λέγεται ότι στη Δημοκρατία δεν υπάρχει αδιέξοδο, διότι υπάρχει διέξοδος με την προσφυγή σε εκλογές. Η προσφυγή στις κάλπες, όμως, γίνεται με την προσδοκία της αλλαγής του πολιτικού σκηνικού. Αλλαγή σημαίνει νέα πρόσωπα, άλλο πρόγραμμα, άλλη νοοτροπία, άλλες προτάσεις, διαφορετικές από ‘κείνες που οδήγησαν σε αποτυχίες. Αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν, δυστυχώς, διότι το πολιτικό σύστημα βρίσκεται από αρκετό καιρό στο τέλμα. Το πολιτικό προσωπικό δεν ανανεώνεται, διότι τα υπάρχοντα κόμματα παίζουν με τα ίδια πρόσωπα και τα κόμματα που δημιουργήθηκαν είναι αποκόμματα των παλιών. Η μετακίνηση από το ένα κόμμα που βουλιάζει σε άλλο κόμμα που ανεβαίνει δημοσκοπικά δεν σημαίνει ανανέωση, αλλά διάσωση του δοκιμασμένου και φθαρμένου πολιτικού προσωπικού, που δεν έχει να πει και να προσφέρει τίποτε καινούργιο.
Οι ευρωεκλογές και οι αυτοδιοικητικές εκλογές έδωσαν -και δίνουν ακόμη έως τη συμπλήρωση των ψηφοδελτίων- μια μεγάλη ευκαιρία για την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν παραδοσιακά μια μεγάλη σχολή πολιτικής από την οποία είχαν αναδειχθεί σπουδαίες πολιτικές προσωπικότητες. Με την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση άνοιξε μια ακόμη μεγάλη σχολή, το Ευρωκοινοβούλιο, για την εκπαίδευση στελεχών υψηλού επιπέδου, ικανών να χειριστούν θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής, που άμεσα ενδιαφέρουν τη χώρα. Τα σημερινά κόμματα δεν αξιοποίησαν ούτε τη σχολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ούτε και τη σχολή της Ευρωβουλής, για να πλουτίσουν με νέα και ικανά στελέχη το πολιτικό σύστημα. Δεν αξιοποίησαν ούτε και το αριθμητικά τεράστιο επιστημονικό δυναμικό των Ελλήνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Με τις συνεχείς μεταναστεύσεις έχουν γεμίσει τα πανεπιστήμια όλων των χωρών του κόσμου, ιδιαίτερα τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά, με Ελληνες καθηγητές και πρωτοπόρους ερευνητές. Για την παλιννόστηση δεν γίνεται απολύτως τίποτε. Οσοι επιχείρησαν να έρθουν για να εργαστούν στην Ελλάδα, απογοητεύθηκαν και γύρισαν πίσω.
Εάν οδηγηθεί η χώρα τώρα και σε εθνικές εκλογές με τους σημερινούς κομματικούς σχηματισμούς, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτε και δεν θα βγει από την κρίση. Δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη στο εκλογικό σώμα τα σημερινά κόμματα, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις. Και αυτό θα επιβεβαιωθεί στις κάλπες τον επόμενο μήνα, οπότε μακάρι να ταρακουνηθεί το φθαρμένο πολιτικό σύστημα και να αναζητηθεί από όποιες υγιείς δυνάμεις υπάρχουν μια λύση την οποία έχει ανάγκη ο τόπος.
Για να εφαρμοστεί, όμως, μια λύση εξόδου από την κρίση θα πρέπει να εξυγιανθεί με βαθιές τομές το πολιτικό σύστημα. Τομές που πρέπει να γίνουν και με αναθεώρηση του Συντάγματος. Αυτό δεν μπορεί να γίνει από μια μονοκομματική κυβέρνηση, αλλά από μια κυβέρνηση διακομματικής στήριξης. Και μια τέτοια κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να είναι μια κυβέρνηση προσωπικοτήτων, η οποία δεν θα έχει κανέναν απολύτως λόγο να υπολογίσει το πολιτικό κόστος, αλλά θα ενεργήσει με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και μόνον αυτό.
