Του Τάσου Παππά
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την εποχή που τα κόμματα του συναινετικού δικομματισμού οργάνωναν φαραωνικές προεκλογικές εκστρατείες, μετέφεραν με αεροπλάνα, βαπόρια και λεωφορεία τους οπαδούς τους στα πέρατα της επικράτειας για να κερδίσουν τη μάχη των εντυπώσεων, εξασφάλιζαν φιλικές τιμές (συνήθως ξεχνούσαν να πληρώσουν) στα μέσα μαζικής μεταφοράς τη μέρα των εκλογών. Οι υποψήφιοι βουλευτές γέμιζαν με αφίσες τους δρόμους, έστελναν χιλιάδες προσωπικές επιστολές, καλούσαν τους πολιτικούς φίλους τους σε νυχτερινά κέντρα για να περάσουν μια ευχάριστη βραδιά με άφθονο ποτό, φαΐ συνεστιάσεων, τσιφτετέλια από χαριτόβρυτες υπάρξεις, βαριά ζεϊμπέκικα από τους μερακλήδες, ένα λογύδριο για τα επιτεύγματα της παράταξης και το ελκυστικό μέλλον που ετοίμαζε για τη χώρα και στη συνέχεια όλοι μαζί ρίχνονταν στον αγώνα για τη νίκη που θα άλλαζε την πορεία των πραγμάτων. Ηταν η εποχή των μεγάλων παθών, των μεγάλων υποσχέσεων, των μεγάλων προσδοκιών. Τα πάθη γειώθηκαν, οι υποσχέσεις έμειναν στα χαρτιά, οι προσδοκίες έγιναν εφιάλτης και τα συστημικά κόμματα ξέμειναν από ρευστό. Το κράτος σε βαθιά κρίση, χρωστάει παντού, δεν μπορεί πια να χρηματοδοτεί αφειδώς τις κραιπάλες τους, οι δουλειές έχουν μειωθεί (δημόσια έργα με το σταγονόμετρο, αμυντικές δαπάνες σε υποχώρηση) και οι κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες δεν είναι σε θέση να καλύπτουν τα έξοδα για τον τρυφηλό βίο των εκλεκτών τους, ενώ το ξεσάλωμα ορισμένων από το δικομματικό σινάφι που έπεσαν με τα μούτρα στις μίζες προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στην κοινή γνώμη. Σπατάλη, διαφθορά, δαπάνες πολυτελείας, δωράκια στους κολλητούς, υπόγειες συναλλαγές, ύποπτες σχέσεις με οικονομικά συμφέροντα, επιλήψιμα δούναι (δωρεές) και προκλητικά λαβείν (εξυπηρετήσεις). Η σκιά των σκανδάλων πέφτει βαριά. Ετσι φτάνουμε στο σήμερα…
Η επιλογή της κυβέρνησης, κατ’ απαίτηση της τρόικας, να περιορίσει σημαντικά τη χρηματοδότηση των κομμάτων παρουσιάζεται με τυμπανοκρουσίες ως μια πράξη επιβεβλημένη, ως μια κίνηση εξυγίανσης που έρχεται να «κουμπώσει» με την οργή που υπάρχει στην κοινωνία για τον τρόπο που τα κόμματα διαχειρίστηκαν το δημόσιο χρήμα. Οταν κόβεις τις συντάξεις, όταν συρρικνώνεις δραματικά το κοινωνικό κράτος, δεν μπορείς να αφήνεις τους πολιτικούς ανεξέλεγκτους. Ισότητα στη μιζέρια. Εμφανίζεται λοιπόν, το δικομματικό μπλοκ αποφασισμένο να θέσει τέρμα στο βρόμικο αλισβερίσι πολιτικής και χρήματος. Θεάρεστο έργο! Επιτέλους η πολιτική επιστρέφει στις ρίζες της, δηλαδή στην ανιδιοτελή προσφορά και στην εθελοντική συμμετοχή. Εξαίσια! Οι αργυρώνητοι του χθες σε ρόλο εκκαθαριστή των εστιών μόλυνσης του πολιτικού συστήματος σήμερα. Μονόπρακτη κωμωδία.
Προφανώς, είναι ασήμαντες λεπτομέρειες ότι τα δύο κυβερνητικά κόμματα έχουν προ πολλού χρεοκοπήσει, ότι χρωστάνε 270 εκατομμύρια ευρώ, ότι δεν πληρώνουν τα ενοίκια των γραφείων τους, ότι τους κυνηγάνε οι προμηθευτές και οι εργαζόμενοι-υπάλληλοί τους (όχι όμως και η δικαιοσύνη αυτεπάγγελτα ως όφειλε), ότι έχουν φροντίσει να προστατεύσουν νομικά τους τραπεζίτες που τους έδωσαν δάνεια χωρίς να πληρούν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις και βεβαίως δεν πρέπει να μας απασχολεί ότι οι ηγεσίες τους επιχειρούν να μηδενίσουν το κοντέρ του χρέους τους (οικονομικού, αλλά και πολιτικού), αλλάζοντας τίτλους και σύμβολα. Οπως το έκαναν διάφορες ποδοσφαιρικές ομάδες στο παρελθόν, έτσι και τα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα τα τελευταία 40 χρόνια και συνεχίζουν να την κυβερνούν, θα προσπαθήσουν, διά της μεταμφίεσής τους, να γλιτώσουν τον υποβιβασμό στη μικρότερη κατηγορία.
Θα πει κάποιος: «Μα με την πράξη αυτή είναι σαν να βάζουν τα χεράκια τους για να βγάλουν τα ματάκια τους. Γιατί το κάνουν;» Γιατί δεν έχουν ανάγκη μερικά εκατομμύρια ευρώ για να υπάρξουν και να λειτουργούν ως εξουσιαστικοί μηχανισμοί. Αλλωστε, το μοντέλο του κόμματος κλασικού τύπου (με τοπικές οργανώσεις, κινητοποίηση μελών, παρουσία στους μαζικούς χώρους, εκλογικούς μηχανισμούς) ούτε θέλουν ούτε μπορούν να το υπηρετήσουν. Δεν υπάρχουν πια πολίτες πρόθυμοι να στρατευθούν και να συμβάλουν με τον οβολό τους, ενώ οι ηγεσίες είναι ομάδες γραφειοκρατών που απεχθάνονται την εμπλοκή των πληβείων στη διαμόρφωση της πολιτικής γραμμής. Για ψηφοφόροι καλοί είναι, αλλά μέχρι εκεί. Η τηλεοπτική δημοκρατία δεν ευνοεί τη συμμετοχή.
Δεν πάσχουν όμως οι ηγεσίες από αυτοκτονικό ιδεασμό. Εχουν εναλλακτικές λύσεις, ισοδύναμης, αν όχι μεγαλύτερης ισχύος. Οι εκτεταμένες προσβάσεις τους στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, τους εξασφαλίζουν δωρεάν προβολή και δωρεάν δαιμονοποίηση των αντιπάλων τους. Παλιότερα θα ξόδευαν πολλά για να διαφημίσουν την έξοδο στις αγορές. Σήμερα τη δουλειά κάνουν «αφιλοκερδώς» τα δελτία των οκτώ. Τέλος υπάρχει και ο δανειστής έσχατης καταφυγής. Οι σχέσεις που έχουν οικοδομήσει τόσα χρόνια με ισχυρούς οικονομικούς κύκλους είναι η εγγύηση ότι, αν χρειαστεί, θα έχουν την απαραίτητη βοήθεια. Αλλωστε, το ένα χέρι νίβει το άλλο…
