→Δίαιτες… επιστημονικής φαντασίας και μυστικά υγείας μπλέκονται επικίνδυνα
Του Ευμένη Π. Καραφυλλίδη *
Δεν είναι λίγες οι φορές που οι αντιλήψεις μας γύρω από τη διατροφή αγγίζουν τη σφαίρα της… επιστημονικής φαντασίας, ενώ συχνά οι πληροφορίες που λαμβάνουμε, π.χ. από το διαδίκτυο, μας προκαλούν από σύγχυση έως… αναστάτωση, ειδικά όταν αφορούν θέματα υγείας. Με δεδομένο ότι οι διατροφικές μας επιλογές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την υγεία αλλά και την εμφάνισή μας, σας παρουσιάζουμε τους πιο διαδεδομένους διατροφικούς μύθους και την αλήθεια που κρύβεται πίσω από αυτούς!
1. Το βραδινό είναι το γεύμα που παχαίνει περισσότερο
Στη «μάχη» ενάντια στα περιττά κιλά οι θερμίδες είναι που μετράνε, ανεξάρτητα από το πού προέρχονται και την ώρα που καταναλώνονται. Αλλωστε ο μοναδικός τρόπος για να χάσει κάποιος βάρος ακούει στο όνομα «αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας».
Τι σημαίνει στην πράξη; Οτι η απώλεια κιλών έρχεται μόνο όταν προσλαμβάνετε λιγότερες θερμίδες από τη διατροφή σας σε σχέση με αυτές που δαπανάτε μέσω της σωματικής δραστηριότητας. Συνεπώς το να φάει κάποιος το βράδυ δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα αυξηθεί και το βάρος του.
Με την προϋπόθεση πως οι θερμίδες που προσλαμβάνετε συνολικά μέσα στη μέρα δεν ξεπερνούν αυτές που «καίει» το σώμα σας, ένα ισορροπημένο γεύμα τις βραδινές ώρες δεν είναι ικανό να σας επιβαρύνει.
2. Το μαύρο ψωμί έχει λιγότερες θερμίδες από το λευκό
Κι όμως η «μάχη» λευκού και μαύρου ψωμιού έρχεται σχεδόν ισοπαλία, με το δεύτερο να αποδίδει γύρω στις 5 θερμίδες ανά φέτα παραπάνω! Βέβαια σε θρεπτική αξία υπερέχει το ψωμί ολικής αλέσεως (μαύρο), καθώς είναι πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες, ενώ ταυτόχρονα έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με το λευκό.
3. «Κόλλησε» ο μεταβολισμός μου και δεν χάνω κιλά
Για να χάσει κάποιος κιλά, πρέπει να προσλαμβάνει λιγότερες θερμίδες από αυτές που δαπανά. Επιπλέον ένα πιο αδύνατο σώμα χρειάζεται λιγότερη ενέργεια σε σχέση με ένα βαρύτερο για να συντηρηθεί. Κατά τη διάρκεια μίας δίαιτας αδυνατίσματος λοιπόν, όπου το σωματικό βάρος μεταβάλλεται προς τα κάτω, έρχεται η στιγμή που η ενέργεια που παίρνετε από την τροφή είναι ίση με αυτή που το σώμα σας «καίει». Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το βάρος σας σταθεροποιείται. Αρα λοιπόν δεν χάνετε κιλά, όχι γιατί «μπλόκαρε» ο μεταβολισμός σας, αλλά επειδή προσλαμβάνετε περισσότερες θερμίδες από όσες «δικαιούται» το νέο σας, χαμηλότερου βάρους, σώμα.
4. Η ζάχαρη απαγορεύεται στις δίαιτες απώλειας βάρους
Αν ο σκέτος καφές αποτελεί για εσάς το πρώτο μέτρο ενάντια στα περιττά κιλά, τότε ήρθε η στιγμή να το ξανασκεφτείτε, καθώς η αλήθεια για τη ζάχαρη δεν είναι τόσο πικρή. Η ζάχαρη ανήκει στους απλούς υδατάνθρακες, αποτελώντας ένα «καύσιμο» που παρέχει άμεση ενέργεια στον οργανισμό, ενώ έχει πλέον επιβεβαιωθεί πως η μέτρια κατανάλωσή της μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Μην ξεχνάτε πως το «κλειδί» για τη σωστή διαχείριση του σωματικού βάρους βρίσκεται στο τρίπτυχο Ισορροπία-Μέτρο-Ποικιλία, που ουσιαστικά σημαίνει ότι κανένα τρόφιμο ή μεμονωμένο συστατικό του δεν θεωρείται «απαγορευμένο», ούτε ευθύνεται από μόνο του για την ανοδική πορεία του δείκτη της ζυγαριάς. Ακόμη λοιπόν και στις δίαιτες αδυνατίσματος η ζάχαρη δεν κρίνεται απαγορευτική. Αντίθετα, μπορείτε να απολαύσετε τη γλύκα της, εντάσσοντάς την με μέτρο σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο μειωμένων θερμίδων, ανάλογα πάντοτε με τις δικές σας ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά και σύμφωνα με τις συστάσεις του διαιτολόγου σας.
5. Το ελαιόλαδο είναι θρεπτικό τρόφιμο και συνεπώς δεν παχαίνει
Οντως το ελαιόλαδο αποτελείται από τα λεγόμενα «καλά» μονοακόρεστα λιπαρά και αποτελεί ένα θρεπτικό τρόφιμο, από την άλλη μεριά όμως δεν παύει να ανήκει στην κατηγορία του λίπους, που σημαίνει ότι είναι πλούσιο σε θερμίδες! Ετσι κάθε γραμμάριο λίπους σάς προμηθεύει με 9 θερμίδες, που είναι κάτι παραπάνω από διπλάσιες αν τις συγκρίνουμε με τους υδατάνθρακες (ψωμί, ζάχαρη, μακαρόνια κ.ά.) και τις πρωτεΐνες (κόκκινο κρέας, ψάρι, πουλερικά κ.ά.) που αποδίδουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Μείνετε λοιπόν μακριά από τις υπερβολές και φροντίστε να καταναλώνετε ελαιόλαδο με μέτρο. Η αλόγιστη χρήση του άλλωστε μπορεί να μετατρέψει ακόμη και τη σαλάτα σας σε μια «βόμβα» θερμίδων.
6. Πρέπει οπωσδήποτε να πίνουμε 8 ποτήρια νερό την ημέρα
Μετράτε και ξαναμετράτε μέχρι να πιάσετε τον πολυπόθητο στόχο που, για να είμαστε ειλικρινείς, έχει πλέον ανατραπεί! Κατ' αρχάς καθένας από εμάς έχει τις δικές του ανάγκες σε νερό, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, τη σωματική του δραστηριότητα αλλά και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Επιπλέον το νερό πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή, αλλά σίγουρα δεν αποτελεί και το μοναδικό μέσο ενυδάτωσης. Στην πραγματικότητα νερό προσλαμβάνουμε από όλα τα υγρά ροφήματα, αλλά και από πολλά τρόφιμα όπως για παράδειγμα τα φρούτα, τα λαχανικά και το γιαούρτι. Μάλιστα έχει υπολογιστεί πως το 20-30% των υγρών που χρειαζόμαστε καθημερινά προσλαμβάνεται από τα στερεά τρόφιμα, ενώ το υπόλοιπο 70-80% από το πόσιμο νερό και όλα τα υγρά (καφές, γάλα κ.λπ.) που καταναλώνουμε μέσα στη μέρα. Ετσι τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, καθώς και οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) δεν περιορίζονται μόνο στο νερό, αλλά αναφέρουν ξεκάθαρα πως τα 2 με 2,5 λίτρα νερού που πρέπει να προσλαμβάνουμε ημερησίως (οι γυναίκες και οι άντρες αντίστοιχα) μπορούν να καλυφθούν από όλες τις πηγές.
* Ο Ευμ. Π. Καραφυλλίδης, BSc (Hons), MSc, NYSCDN, είναι κλινικός διαιτολόγος – διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Columbia, Ν.Υ.
