Του Σπύρου Σταματόπουλου*

Είναι κοινή διαπίστωση ότι το «φάρμακο» που θεραπεύει την ασθένεια της οικονομικής κρίσης και τις συνέπειές της είναι η ανάπτυξη. Μερικοί επιφανειακά πολιτικολογούντες υπερηφανεύονται ότι γνωρίζουν (έχουν ακούσει) αυτή τη λύση και παράλληλα αναρωτιούνται (συνήθως κάποιοι εκ του ασφαλούς «αγανακτισμένοι») «μα γιατί δεν κάνουν ανάπτυξη;» Το λένε με τέτοια ευκολία που πιστεύει όποιος τους ακούει ότι πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα, που με μια ασπιρίνη γιατρεύεται.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα. Δεν υπάρχει μαγικό ραβδάκι ούτε σολομώντειες λύσεις. Η κεϊνσιανή πρακτική, που στο παρελθόν έδωσε λύσεις σε παρόμοιες καταστάσεις μέσω κρατικής παρεμβατικότητας, στην περίπτωση της Ελλάδας είναι αναποτελεσματική. Πρώτον, διότι η χρηματοδότηση νέων επενδύσεων μέσω κοπής νέου χρήματος είναι αδύνατη (η Ε.Ε. έχει επιλέξει σταθερότητα των τιμών). Δεύτερον, το κράτος είναι «άφραγκο» για να χρηματοδοτήσει νέες επενδυτικές δαπάνες. Τρίτον, είναι αδύνατον να μειωθούν οι φόροι, διότι είναι αναγκαίοι για να χρηματοδοτηθεί το χρέος που δημιουργήθηκε από την κακοδιαχείριση, τη διαφθορά και τον υπερδανεισμό για κατανάλωση.

Το σίγουρο είναι ότι στη φάση της ύφεσης που βρίσκεται η ελληνική οικονομία σήμερα, είναι ευκαιρία να παρθούν όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα και ταυτόχρονα συγκεκριμένες παραγωγικές πρωτοβουλίες-επενδύσεις που θα αναθερμάνουν την οικονομία και θα την οδηγήσουν στην ανάπτυξη. Ποια είναι αυτά τα μέτρα; Οι επιλογές δεν είναι πολλές, αλλά είναι αυτονόητες.

Υπάρχει ταύτιση απόψεων ότι πρέπει να αρθεί-αμβλυνθεί αυτή η αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά ώστε να δημιουργηθεί ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον. Πώς θα γίνει αυτό; Με λιγότερους-ξεκάθαρους νόμους και σταθερούς-δίκαιους φόρους. Αν δεν γίνει αυτό, τότε ουδείς υποψήφιος ορθολογικός επενδυτής, τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό, θα επενδύει τα κεφάλαιά του. Ποιος θα επενδύσει σ’ ένα οικονομικό περιβάλλον όπου το φορολογικό σύστημα αλλάζει σαν υαλοκαθαριστήρας; Οταν χρειάζεσαι τουλάχιστον έναν χρόνο για μια απλή περιβαλλοντική αδειοδότηση; Οταν ψηφίζεται ένας νόμος και συνοδεύεται από καμιά εβδομηνταριά εγκυκλίους και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου κ.λπ. που ακυρώνουν-ανατρέπουν τον νόμο; Παράδειγμα έλλειψης ενός σταθερού θεσμικού πλαισίου είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Τα σκουπίδια είναι φυσικοί πόροι και βασικός παραγωγικός συντελεστής στην ανάπτυξη. Αν τα διαχειριστούμε κατάλληλα, μπορούμε να παράγουμε ενέργεια και παράλληλα να προστατέψουμε το περιβάλλον. Ο καθένας από εμάς τους αυτοδιοικητικούς προσπαθεί (πελαγοδρομεί) να μαντέψει λύσεις διαχείρισης απορριμμάτων και από την άλλη ένας υποψήφιος επενδυτής που θέλει να επενδύσει στην παραγωγή ενέργειας μέσω αξιοποίησης των σκουπιδιών δεν γνωρίζει με ποιον να κουβεντιάσει-συνεργαστεί-διαπραγματευτεί, γιατί απλούστατα δεν γνωρίζει ξεκάθαρα τίνος αρμοδιότητα είναι. Είναι του ΥΠΕΚΑ, που έχει και τη χρηματοδότηση; Της αιρετής περιφέρειας; Της αποκεντρωμένης διοίκησης; Ή των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, που πρόσφατα ξεκίνησαν να λειτουργούν;

Εφόσον εξασφαλίσουμε ένα σταθερό περιβάλλον, παράλληλα πρέπει να στοχεύσουμε σε παραγωγικούς τομείς με προϊόντα τα οποία θα χρησιμοποιούνται ως παραγωγικοί συντελεστές για την παραγωγή νέων προϊόντων κ.ο.κ., ώστε να δημιουργηθεί ένας παραγωγικός ιστός-βάση-αλυσίδα με στόχο το τελικό παραγόμενο προϊόν να καλύψει την εγχώρια αγορά και να είναι εξαγώγιμο.

Τον στόχο αυτό μπορεί να τον πετύχει ο αγροτικός τομέας. Οι δυναμικές ανάπτυξης είναι μεγάλες. Η αγροτική παραγωγή αυτή τη στιγμή δεν επαρκεί να καλύψει ούτε την εγχώρια ζήτηση. Είναι δυνατόν να εισάγουμε το 70% βοδινού κρέατος; Είναι δυνατόν να εισάγουμε λεμόνια από την Αργεντινή όταν τα ελληνικά (Κορινθίας, Αργους κ.λπ.) σαπίζουν πάνω στα δέντρα; Υπάρχουν πολλά αγροτικά-κτηνοτροφικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας που πωλούνται «ανώνυμα» στην αγορά. Για παράδειγμα, στη γενέτειρά μου (Φενεός) παράγονται υψηλής ποιότητας όσπρια (τα περίφημα «φασόλια βανίλιες Φενεού», φάβα Στυμφαλίας-Φενεού, φακές, ρεβίθια), η ξακουστή κορινθιακή σταφίδα, λάδι, εύγευστα τυριά, ονομαστά κρασιά Ασπροκάμπου, Ψαρίου, Κεφαλαρίου και Κρυονερίου. Την ποιότητα και την ποσότητα την έχουμε. Το μόνο που μας λείπει είναι η συσκευασία-τυποποίηση και η εμπορία. Εδώ πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο μπορεί να αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, που έχει την ικανότητα να αφυπνίσει τους αγρότες για τις νέες διατροφικές απαιτήσεις, αξίες και συνήθειες, να εξασφαλίσει την Προστασία Ονομασίας Προέλευσης, την Προστασία Γεωγραφικής Ενδειξης και να οργανώσει δίκτυα προώθησης στις εγχώριες και ξένες αγορές.

Αρα, με τη δημοσιονομική εξυγίανση που όλοι ευχόμαστε να επιτύχει, έστω και αν διαφωνούμε με το πρόγραμμα που ακολουθείται, τη θέσπιση ενός σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος και την επιστροφή στην αγροτική παραγωγή δημιουργούνται σοβαρές προϋποθέσεις για ανάπτυξη στη χώρα μας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………. 

*Οικονομολόγος, δήμαρχος Σικυωνίων Ν. Κορινθίας