ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ
Του Νίκου Παρασκευόπουλου*
Ζητήσαμε από τον καθηγητή και πρόεδρο της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Νομοσχεδίου για τα Ναρκωτικά Νίκο Παρασκευόπουλο και από το διευθυντή του ΚΕΘΕΑ Χαράλαμπο Πουλόπουλο να σχολιάσουν τα καίρια σημεία αλλαγών που επιφέρει το προτεινόμενο νομοσχέδιο ειδικά για τον πληθυσμό των φυλακών. Αλλαγές που αφορούν όμως κάθε εξαρτημένο, στην οικογένειά του αλλά και σε μια πιο σύγχρονη και ευρωπαϊκή τακτική αντιμετώπισης από πλευράς θεσμικών δομών του κράτους. Φυσικά, προϋπόθεση για όλα αυτά είναι η άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου.
«Αυτό που πρέπει να απασχολήσει περισσότερο τους κρατούμενους είναι το άρθρο 35 για την υφ' όρον απόλυση, που αποτελεί και τον κυριότερο, γι' αυτούς, τρόπο παρέμβασης. Η νέα επενέργεια στον πληθυσμό της φυλακής άπτεται του άρθρου 35, δηλαδή της δυνατότητας να βγουν από τη φυλακή νωρίτερα άνθρωποι που θα έμεναν μέσα 10 και 12 χρόνια. Η καρδιά του νόμου είναι αυτό το άρθρο Σε γενικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, αναδρομική επίδραση έχει μόνο μια αποποινικοποίηση που δίνει δυνατότητα άμεσης αποφυλάκισης. Οταν έχουμε απλά μείωση ποινών, αυτό δεν επιδρά σε εκείνον που ήδη δικάζεται με μια παλιά υψηλότατη ποινή. Τότε αυτό που μπορεί να κάνει ένας κρατούμενος είναι να ζητήσει χάρη. Ολα τα συγγράμματα του ποινικού δικαίου λένε ότι τυπική περίπτωση για την απόδοση χάρης είναι να έχουν αλλάξει οι αντιλήψεις του νομοθέτη και η πράξη πλέον να θεωρείται πιο ελαφριά. Κάποιος δηλαδή που έχει ισόβια, στα 12 χρόνια μπορεί να πει ότι, εφόσον πλέον η πράξη αυτή τιμωρείται με 10 έως 20 χρόνια κι όχι με ισόβια, αιτούμαι χάρη και γιατί συντρέχουν ενδεχομένως κι άλλοι λόγοι. Τότε τα συγγράμματα δίνουν στον πρόεδρο τη σαφή κατεύθυνση της απόδοσης χάρης.
»Η μεγάλη καινοτομία του Νόμου αυτού επαναλαμβάνω ότι είναι η απόλυση. Με τη νέα ρύθμιση δεν θα βγει αμέσως κόσμος έξω, αλλά σε οκτώ με δώδεκα μήνες θα μπορέσουν να βγουν πάρα πολλοί έξω από τη φυλακή. Μπαίνοντας και αναγνωριζόμενοι μέσα στη φυλακή πρώτη φορά ως εξαρτημένοι, θα μπορούν να κάνουν χρήση του 35 για την υφ' όρον απόλυση και αυτό είναι που θα οδηγήσει μεγάλο αριθμό κρατουμένων εκτός φυλακής.
»Τα υπόλοιπα είναι ρυθμίσεις για το μέλλον. Ωφελούνται επίσης και όλοι όσοι δεν έχουν ακόμα αρχίσει να εκτίουν ποινή καθείρξεως με βάση το άρθρο 2 του Π.Κ. Ολοι όσοι έχουν μπροστά τους εφετεία, Αρειο Πάγο κ.λπ. ωφελούνται και εδώ εμπίπτουν πάρα πολλές περιπτώσεις. Το θεμελιακό άρθρο 2 του Π.Κ. λέει ότι “αν από την τέλεση της πράξης ώς την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν δύο ή περισσότεροι νόμοι, εφαρμόζεται εκείνος που περιέχει τις ευνοϊκότερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις”.
Το άρθρο 35 δεν εφαρμόζεται μόνο στην κατηγορία των ναρκωτικών (δηλαδή τα άρθρα
20, 21, 22). Εφαρμόζεται και στα εγκλήματα εκείνα που έχουν τελεστεί για την απόκτηση των ναρκωτικών εκτός ανθρωποκτονίας, βιασμού κ.λπ. Αρα, τη μεγαλύτερη σημασία για τους κρατούμενους έχει η διάταξη 35 που επιτρέπει την ταχύτερη απόλυση, ενώ πλέον η εξάρτηση μπορεί να αναγνωρίζεται πρώτη φορά και μέσα στη φυλακή και όχι μόνο από το δικαστήριο. Τέλος, ο κατάλογος των εγκλημάτων που εξαιρούνται και δεν ευνοούνται από την ταχύτερη απόλυση μίκρυνε. Η ληστεία (σ.σ.: για την αναζήτηση της ουσίας) παραμένει μεν κακούργημα, αλλά πηγαίνει στις ρυθμίσεις που επιτρέπουν την ταχύτερη απόλυση. Θα ωφεληθούν όσοι έχουν αδικήματα παντός είδους και είναι εξαρτημένοι. Πρώτη φορά αναγνωρίζεται η δυνατότητα ενός εξαρτημένου να βγει έξω και να πάει σε θεραπευτικό πρόγραμμα. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Το δεύτερο είναι ότι οι ποινές γίνονται αναλογικές και σε γενικές γραμμές μειώνονται. Το τρίτο είναι ότι γίνεται ένας εξορθολογισμός των οργανισμών που ασχολούνται με τα ναρκωτικά, παρ' όλες τις αλλαγές, και το τέταρτο είναι ότι, παρά την αλλαγή στο άρθρο 29 (σ.σ.: για την αποποινικοποίηση), αυτό που απέμεινε είναι τελικά πάρα πολύ σημαντικό».
*Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι καθηγητής Νομικής ΑΠΘ, πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του νομοσχεδίου για τα ναρκωτικά
