Του Νίκου Κιάου
Να λοιπόν, που κάποιοι ασχολούμενοι με πολιτικές αναλύσεις, ανακαλύπτουν την… Αμερική. Είναι αυτοί που μιλούν ή γράφουν για το ταξίδι του Αλ. Τσίπρα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής καθώς και για τα προηγούμενα ταξίδια του στη Βραζιλία και την Αργεντινή αλλά και στη Γερμανία κυρίως.
Και βλέπουμε να εκτιμούν ότι ο 38χρονος ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ έγινε δεκτός από τους συνομιλητές του με κατανόηση και ότι τόσο μ' αυτούς όσο και κατά τις δημόσιες εμφανίσεις του, τις ομιλίες σε ιδρύματα και πανεπιστήμια και τις συνεντεύξεις σε μεγάλες εφημερίδες των ΗΠΑ έγινε φανερό και αποδεκτό ότι ούτε… τρομοκράτης είναι ούτε «περίεργο» φαινόμενο κομμουνιστή. Και εν πάση περιπτώσει πρόκειται για έναν πολιτικό ηγέτη, ανερχόμενο, με υψηλά ποσοστά του κόμματός του, που είναι αριστερός, έχει απόψεις και θέσεις και μάλιστα κατάλαβαν και τη δύσκολη έννοια του ριζοσπάστη.
Εχει ακριβώς ενδιαφέρον η ανταπόκριση του Αποστόλη Ζουπανιώτη στην «Εφ.Συν.» το Σάββατο 26/1/13: «Αφησε πολύ καλές εντυπώσεις στο ακροατήριο, αλλά και στα κέντρα αποφάσεων της Ουάσιγκτον. Ηταν ήπιος, ευχάριστος και έδειξε ότι μπορεί να κρατά την ουσία των θέσεών του χωρίς να γίνεται απόλυτος».
Είναι φανερό ότι και στις ΗΠΑ και στη Γερμανία οι ιθύνοντες και οι παράγοντες στα «κέντρα αποφάσεων» δεν είναι ηλίθιοι και συνομιλούν με αντιπάλους πολιτικούς και ιδεολογικούς οι οποίοι μπορεί να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα.
Τα «σκαλοπάτια» του υπουργείου Οικονομικών, στα οποία αναφέρεται ο Ευ. Βενιζέλος, και η αμηχανία ή απαξίωση από τη Ν.Δ. δείχνουν μάλλον ενόχληση και άμυνα απέναντι στην υποδοχή και την εμφάνιση του πολιτικού τους αντιπάλου.
Ωστόσο είναι φανερό ότι μετά τις εκλογές του Μαΐου, κυρίως όμως του Ιουνίου του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται δυναμικά στη θέση να χτυπά την πόρτα της εξουσίας. Είναι πρωτόφαντο για ένα κόμμα της Αριστεράς στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη συνολικά, αν αναλογιστούμε ότι μόνο πριν από 30 χρόνια το ιταλικό Κ.Κ. βρισκόταν σε ανάλογη θέση. Αλλο πράγμα ήταν το ΕΑΜ και άλλες οι τότε συνθήκες και τα επακολουθήσαντα και άλλο το 1958 με την ΕΔΑ του σχεδόν 25%.
Η περίπτωση του Δημ. Χριστόφια στην Κύπρο ήταν μια φάση, ένας σταθμός με ξεχωριστές ιδιαιτερότητες, χωρίς εδραίωση και συνέχεια, όπως φαίνεται. Ακόμη και οι περιπτώσεις της αριστερής στροφής σε χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες και στις συνθήκες του τόπου και στη δυναμική των κινημάτων και στην απάντηση στην Ιστορία.
Η βάση και οι ρίζες της περίπτωσης του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα βρίσκονται πίσω στην εποχή του ευρωκομμουνισμού και κυρίως στη βασική θέση του (μελλοντικού) σοσιαλισμού με δημοκρατία και με δημοκρατικές διαδικασίες. Αυτό ακριβώς δεν έχει σχέση ούτε με το κόμμα «νέου τύπου» της εποχής της επανάστασης των Μπολσεβίκων ούτε με τη δικτατορία του προλεταριάτου και ακόμα ούτε με τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό ως μέθοδο και λειτουργία. Χωρίς όμως να ξεχνούμε ότι τώρα είναι και κοινωνικό το πρόβλημα και παροξύνεται η αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας με έμφαση στη συσσώρευση κεφαλαίου.
Στην πορεία προς την εξουσία στηρίζεται στην πλατιά, όσο γίνεται, συμμαχία με πολιτικές δυνάμεις που θα δώσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά και (κυρίως αυτό) στην όσο ευρύτερη γίνεται στήριξη της κοινωνίας, με τα κινήματα, εργατικό, πολιτικό, φοιτητικό, καταναλωτικό, φιλειρηνικό, οικολογικό. Μην ξεχνούμε και τη διάρθρωση της κοινωνίας και τις επιρροές των δυνάμεων που κυβερνούν, ακόμα κι αυτών που κάποτε ήταν στην ίδια πλευρά, που συζητούσαν, συναποφάσιζαν και τώρα βρίσκονται στην αντίπερα όχθη, στο αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο.
Η περίπτωση του Σ. Αλιέντε στη Χιλή πριν από 40 χρόνια είναι, εκτός από την αντίδραση (εσωτερική και των ΗΠΑ), ενδιαφέρουσα και διδακτική.
Ακόμα, δεν μπορούμε να παραγνωρίζουμε τις αντιδράσεις στο εσωτερικό του πολιτικού χώρου, καθώς με διάφορα επιχειρήματα ή και προσχήματα (εν ονόματι της καθαρότητας) θα προβάλλονται μαξιμαλιστικές ή και σεχταριστικές θέσεις περί ανατροπών κ.λπ.
Το δεδομένο είναι ότι η συσσωρευμένη κοινωνική αντίδραση -που θα αυξηθεί με την εφαρμογή των μέτρων- στην πολιτική των τριών τελευταίων χρόνων έφερε τη μέχρι στιγμής νέα πραγματικότητα στην πολιτική σκηνή. Ο κόσμος, οι λαϊκές δυνάμεις που ψήφισαν και στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ αγωνιούν, προσδοκούν, ελπίζουν. Πώς θα ανταποκριθεί το κόμμα, το οποίο πλέον οδεύει στην ενιαία (κατά την αναλογία της ΕΔΑ) και συγκροτημένη κομματική έκφραση; Ζαλίστηκε από το μπουμ, από την έκρηξη στο 27%; Με όλα όσα μεσολάβησαν η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.
Ωστόσο η πορεία δεν είναι, βεβαίως, στρωμένη με ρόδα και δάφνες. Οι κατεστημένες δυνάμεις (εντός και εκτός) δεν θα καθίσουν με δεμένα χέρια. Κι ακόμη: Θα παραδώσουν την εξουσία; Ως τώρα δεν αναγνωρίζουν την αλλαγή που έχει γίνει, ότι δηλαδή άλλο, αριστερό μάλιστα, κόμμα από τα «συνηθισμένα» του συστήματος είναι στην αξιωματική αντιπολίτευση και χτυπά την πόρτα της εξουσίας.
Ηδη καλλιεργείται συστηματικά εμφυλιοπολεμικό κλίμα από τη Ν.Δ. (με την ανοχή ή τη στήριξη και των συγκυβερνώντων;). Σκοπός είναι να αποτραπεί η συγκρότηση της νέας, αριστερού και προοδευτικού χαρακτήρα, δύναμης με στόχο να ηγεμονεύσει και να πετύχει.
Ενα από τα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει αυτή η διαμορφούμενη νέα υποκειμενικότητα είναι πώς θα παρακάμπτει, πώς θα ξεπερνά τις «πεπονόφλουδες», τις παγίδες που σπέρνει (και επιμένει σ' αυτές) η αντίδραση και θα επαναφέρει τα ζητήματα που είναι φλέγοντα και αφορούν όλο τον λαό. Είναι το προνομιακό επίπεδο για την αλλαγή στην κοινωνία.
