ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ
Του Χαράλαμπου Πουλόπουλου*
Είναι ενθαρρυντικό ότι έρχεται επιτέλους ξανά στη Βουλή το νομοσχέδιο για τα ναρκωτικά, έστω και με σημαντική καθυστέρηση. Οι εξαρτημένοι χρήστες υφίστανται ειδικά τώρα, στην περίοδο της κρίσης, διώξεις, επιχειρήσεις-σκούπα και επιθετικές συμπεριφορές αλλά κυρίως αποφάσεις των δικαστηρίων που τους στέλνουν στη φυλακή, βασιζόμενες σε ένα νομικό πλαίσιο με εξοντωτικές ποινές, δυσανάλογες της παράβασης. Το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί από τους περίπου 12.000 κρατούμενους στις ελληνικές φυλακές βρίσκονται εκεί για παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών δείχνει ότι η πολιτεία τούς αντιμετωπίζει μόνο ως εγκληματίες και όχι ως ανθρώπους που χρειάζονται θεραπευτική βοήθεια. Η φυλακή επιδεινώνει την κατάστασή τους και φυσικά δεν αποτρέπει την παραβατικότητα.
Τα σημεία-τομές του νομοσχεδίου έχουν κυρίως να κάνουν με την καθιέρωση της αρχής της αναλογικότητας για τις συνδεόμενες με τα ναρκωτικά παραβάσεις, τη διεύρυνση των εναλλακτικών της φυλάκισης μέτρων, τη θέσπιση ενός πιο έγκυρου τρόπου πιστοποίησης της εξάρτησης ενώπιον του δικαστηρίου και τις ρυθμίσεις για τα όργανα και τις διαδικασίες συγκρότησης και εφαρμογής της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά. Δεν είναι δυνατόν ένας χρήστης που αναγκάστηκε να γίνει «βαποράκι», για να εξασφαλίσει τη δόση του, να δέχεται εξοντωτικές ποινές, επειδή δεν κρίθηκε εξαρτημένος από το διάτρητο σημερινό σύστημα πραγματογνωμοσύνης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση μιας δεκαεννιάχρονης, η οποία καταδικάστηκε σε ισόβια για διακίνηση μικροποσότητας ηρωίνης. Το νέο νομοσχέδιο παραμένει αυστηρό για τους μεγαλεμπόρους ναρκωτικών, αλλά δίνει ελπίδα για απεξάρτηση και καλύτερη αντιμετώπιση στους συνανθρώπους μας που είχαν την ατυχία να εμπλακούν στην εξάρτηση. Αφού ξεπεράστηκε το σημείο αιχμής της αποποινικοποίησης, η πρόταση για καθιέρωση της χρήσης ναρκωτικών ως πταίσματος τελικά, προσδίδει στον νόμο αποτρεπτικό χαρακτήρα, αφού στέλνει το μήνυμα της απαγόρευσης, χωρίς, ωστόσο, να οδηγεί στη φυλακή νέους ανθρώπους για μια πράξη αυτοπροσβολής και να «λερώνει» το ποινικό τους μητρώο, ενώ συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα στις Αρχές για έλεγχο της διακίνησης. Δεν μπορεί να ισχυριστεί λοιπόν κάποιος ότι ο νόμος δεν διατηρεί τον αποτρεπτικό του χαρακτήρα και ότι θα συμβάλλει στη διάδοση των ναρκωτικών.
Αν μαζί με την καλύτερη ποινική αντιμετώπιση των εξαρτημένων και την καλύτερη οργάνωση της εθνικής στρατηγικής, που υπάρχουν στο νομοσχέδιο, διασφαλιστούν και οι προϋποθέσεις για την ουσιαστική στήριξη των προγραμμάτων πρόληψης και θεραπείας τόσο στη φυλακή όσο και στην κοινωνία, η χώρα μας θα έχει κάνει σημαντικά βήματα στον αγώνα κατά της εξάρτησης και στην προσπάθεια να αναχαιτίσει τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης και να ενισχύσει την κοινωνική της συνοχή σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε.
*Διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών, διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ)
