Του Θεόδωρου Γεωργίου*
Κατά τις επικείμενες εκλογές (24 Μαΐου 2014) οι Ελληνες πολίτες εκλέγουν τους αντιπροσώπους–βουλευτές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο όπως και όλοι οι πολίτες των κρατών–μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ταυτόχρονα όμως η εκλογική διαδικασία παρέχει στους Ελληνες πολίτες την πραγματολογική δυνατότητα να στοχαστούν σχετικά με την πολιτική συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας και ειδικότερα να σκεφτούν αναστοχαστικά σε ποιο βαθμό χρησιμοποιείται η πολιτική ως διαδικασία για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων ή μήπως ως κοινωνία καταφεύγουμε σε άλλες μεθόδους που δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική.
Σταδιακά το σύνολο σχεδόν των Ελλήνων πολιτών συνειδητοποιεί ότι κατά το διάστημα της τελευταίας τετραετίας (2010-2014) οι ελληνικές κυβερνήσεις στο σύνολό τους παραιτήθηκαν από την πολιτική και υιοθέτησαν μεθόδους διοίκησης και τεχνοκρατίας. Η προσφυγή στην εκπόνηση τεχνοκρατικών προγραμμάτων, όπως είναι τα «μνημόνια», για να επιλυθεί το πρόβλημα: εξόφληση του κρατικού χρέους αυτό ακριβώς σηματοδοτεί: την απάρνηση της πολιτικής.
Οσοι άσκησαν την τελευταία τετραετία την κυβερνητική εξουσία δεν έκαναν πολιτική (δηλαδή δεν εκπόνησαν πολιτικά σχέδια μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η πολιτική ελευθερία των ατόμων σε μία δίκαιη κοινωνία: αυτό ονομάζεται πολιτική) αλλά εφάρμοσαν τεχνοκρατικά προγράμματα, μέσω των οποίων οι πολίτες αντιμετωπίστηκαν ως γυμνές φυσικές υπάρξεις χωρίς πολιτική προοπτική. Τα τεχνοκρατικά «μνημόνια» μπορεί να επικυρώθηκαν από το ελληνικό κοινοβούλιο, αλλά αυτό με κανέναν τρόπο δεν σημαίνει ότι έγιναν και πολιτικά προγράμματα. Τα «μνημόνια» συνιστούν την αποθέωση της τεχνοκρατίας και η εμπειρική αυτή πραγματικότητα επιβεβαιώνει τη φιλοσοφική άποψη του Χάμπερμας, σύμφωνα με την οποία η σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία συγκροτείται και λειτουργεί μέσα στον «στρόβιλο της τεχνοκρατίας».
Εάν οι διαπιστώσεις αυτές μπορούν να διεκδικήσουν κάποιο βαθμό αλήθειας, τότε η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της καλείται να επανεξετάσει το πρόβλημα της «επιστροφής της πολιτικής». Τούτο σημαίνει ότι ως κοινωνική συλλογικότητα οφείλουμε να συγκροτήσουμε πολιτικές δομές ή ορθότερα να αποκαταστήσουμε την ίδια την πολιτική ως δομικό και συγκροτησιακό στοιχείο της κοινωνίας μας. Η τεχνοκρατική μέθοδος των «μνημονίων» απέτυχε, επειδή ακριβώς αντί να επιλύσει την κρίση χρέους του ελληνικού κράτους μετέτρεψε αυτή την κρίση σε οικονομική, κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση της ελληνικής κοινωνίας. Τα πολιτικά πράγματα στη συλλογική συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας έχουν αποκτήσει πλέον σαφή περιγράμματα. Κανένα κόμμα απ’ αυτά που συμμετείχαν στην άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας κατά την τελευταία τετραετία (με εξαίρεση το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς) δεν είναι σε θέση να απαλλαγεί από το τεχνοκρατικό σύνδρομο. Τα δύο κόμματα Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ, το καθένα για λόγους ιδιαίτερους που έχουν να κάνουν με την πολιτική τους ταυτότητα, αντί να ασκήσουν πολιτική, προέκριναν ως κομματικές συλλογικότητες να μετατραπούν σε διοικητικά όργανα πρακτικής εφαρμογής τεχνοκρατικών προγραμμάτων.
Στο ερώτημα πώς μπορεί να «επιστρέψει η πολιτική» στην ελληνική κοινωνική μορφή ζωής, η απάντηση συνδέεται με τις κομματικές συλλογικότητες που μπορούν να κάνουν πράξη την πολιτική. Από τα πολιτικά κόμματα της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου μόνο δύο, η ΔΗΜΑΡ. και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούν και είναι σε θέση να εκπονήσουν πολιτικά προγράμματα ή ορθότερα προγράμματα πολιτικής, επειδή τα ιδεολογικά θεμέλια στα οποία ανάγονται οι αποφάσεις και οι πράξεις τους (δηλαδή ο πολιτικός διαφωτισμός για τη ΔΗΜΑΡ και ο κοινωνικός σοσιαλισμός για τον ΣΥΡΙΖΑ) εξακολουθούν και κατά τον 21ο αιώνα να λειτουργούν ως αποθήκες ιδεών που γονιμοποιούν το πολιτικό πνεύμα.
Κατά συνέπεια το μείζον πρόβλημα που καλείται να επιλύσει η ελληνική κοινωνία, δηλαδή το πρόβλημα του κρατικού χρέους δεν μπορεί να λυθεί με την τεχνοκρατική μέθοδο των «μνημονίων». Το πρόβλημα αυτό θα επιλυθεί με την πολιτική μέθοδο και τη μέθοδο αυτή της πολιτικής καλούνται να την επινοήσουν οι κομματικές εκείνες συλλογικότητες που αυτοπροσδιορίζονται ως πολιτικά υποκείμενα. Οι αποφάσεις σχετικά με το πρόβλημα του κρατικού χρέους δεν μπορούν πια να λαμβάνονται με την τεχνοκρατική μέθοδο. Και αυτό γιατί όσο συμβαίνει κάτι τέτοιο τόσο περισσότερο θα βυθίζεται η ελληνική κοινωνία στην «παγίδα της κρίσης χρέους». Υπάρχουν κομματικές συλλογικότητες, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις στην ελληνική κοινωνία, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν πολιτικά και να σηκώσουν το βάρος να ανακαλύψουμε και πάλι ως κοινωνία την ιδέα και την πράξη της πολιτικής. Με την πολιτική σε κάθε κοινωνία γίνονται δύο πράγματα: ο ίδιος ο άνθρωπος ως άτομο καθίσταται ελεύθερος και η κοινωνία στην οποία ζει είναι δίκαιη κοινωνία. Με τα «μνημόνια» τίποτε από αυτά τα δύο δεν γίνονται.
Οι επικείμενες ευρωεκλογές αποτελούν μοναδική ευκαιρία να σκεφτούμε όλοι μας ως Ελληνες πολίτες εάν θέλουμε να ζούμε σε μία κοινωνική μορφή ζωής, στην οποία τα προβλήματα της θα επιλύονται μέσω της πολιτικής ή μέσω της τεχνοκρατίας. Στην ελληνική δημόσια πολιτική σφαίρα διατυπώνονται πολλά διλήμματα (σε γλωσσικό και σε νοηματικό επίπεδο δυσνόητα). Ας επιχειρήσουμε λοιπόν και εμείς να συνοψίσουμε όλες αυτές τις σκέψεις στο δίλημμα: τεχνοκρατία ή πολιτική είναι η μέθοδος που μας βγάζει από το τούνελ; Οι Ελληνες πολίτες καλούνται στις επικείμενες ευρωεκλογές να απαντήσουν σ’ αυτό το ερώτημα. Η απάντησή τους καθορίζει την ίδια την πολιτική συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας.
………………………………………………………………………………………………………………………………..
* Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Υποψήφιος ευρωβουλευτής ΔΗΜΑΡ
