ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Αλίκη Μάτση

• Χαρακτηρίσατε τον ΕΝΦΙΑ αντισυνταγματικό, ενώ παλαιότερα είχατε πει ότι η μόνιμη επιβολή φόρου επί της ακίνητης περιουσίας αποτελεί στη ουσία «δήμευση». Τελικά, ο ΕΝΦΙΑ αποτελεί επί της ουσίας δήμευση της ακίνητης περιουσίας;

Ο ΕΝΦΙΑ, καθ’ ο μέτρο συνιστά θεσμικό «απόγονο» και κατάλοιπο του ΕΕΤΗΔΕ, εμφανίζει σημαντικά –αλλά και προφανή– προβλήματα αντισυνταγματικότητας. Τα οποία, μάλιστα, η Νέα Δημοκρατία ως αξιωματική αντιπολίτευση είχε επισημάνει το 2011, κατά τη συζήτηση στη Βουλή του νόμου περί του ΕΕΤΗΔΕ. Γι’ αυτό και τον είχαμε τότε καταψηφίσει. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος: Το ΕΕΤΗΔΕ έπασχε συνταγματικώς, διότι αφενός οδηγούσε σε φορολόγηση της ακίνητης ιδιοκτησίας ανεξαρτήτως από το αν αυτή απέφερε εισόδημα. Και, αφετέρου, η φορολόγηση γινόταν με βάση αντικειμενικές αξίες σαφώς μεγαλύτερες των αντίστοιχων εμπορικών. Και τα δύο αυτά ελαττώματα οδηγούσαν σ’ ένα είδος έμμεσης δήμευσης της ακίνητης ιδιοκτησίας, που ήταν προφανώς αντισυνταγματική. Ορισμένα από τα ελαττώματα αυτά αφορούν και τον ΕΝΦΙΑ, ο οποίος ψηφίστηκε ως συνέχεια του ΕΕΤΗΔΕ, και μάλιστα αναγκαστικώς κατ’ απαίτηση της τρόικας. Αφού, δυστυχώς, είχε προϋπάρξει, για λόγους δημοσιονομικούς, η σχετική δέσμευση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, ήδη όταν θεσπιζόταν ο νόμος περί του ΕΕΤΗΔΕ. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, εν Ολομελεία, με την απόφασή του 1972/2012 είχε μεν κρίνει κατ’ αρχήν συνταγματικώς ανεκτές τις ως άνω ρυθμίσεις του νόμου περί ΕΕΤΗΔΕ, πλην όμως σαφώς είχε διευκρινίσει ότι τούτο αφορούσε μόνο την περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης, βάζοντας μάλιστα ως καταληκτική ημερομηνία το τέλος του 2012. Απ’ όλα αυτά προκύπτουν λοιπόν τα εξής, πάντα κατά το Σύνταγμα και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας: και ο ΕΝΦΙΑ είναι, κατ’ εξαίρεση, συνταγματικώς ανεκτός μόνο για το χρονικό διάστημα ώς την επίτευξη και παγίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος. Κατά συνέπεια, κάθε μορφή «μονιμοποίησης» του ΕΝΦΙΑ θα οδηγούσε σ’ έμμεση δήμευση της ακίνητης ιδιοκτησίας, και κατ’ αυτό τον τρόπο θα παραβίαζε ευθέως το Σύνταγμα. Τις θέσεις μου αυτές είχα κοινοποιήσει μ’ επιστολή μου, την 1.11.2013, στον Γ. Στουρνάρα, δίχως όμως καμία ανταπόκριση από την πλευρά του. Την ίδια επιστολή έχω κοινοποιήσει και στον Γκ. Χαρδούβελη.

• Είναι κατά τη γνώμη σας σωστό να επιβάλλεται ο ΕΝΦΙΑ στους δανειολήπτες, των οποίων οι κατοικίες είναι υποθηκευμένες από τις τράπεζες;

Απάντησα ήδη, έστω κι εμμέσως, στο ερώτημά σας αυτό. Επαναλαμβάνω λοιπόν: Κάθε φορολόγηση της ακίνητης ιδιοκτησίας που δεν λαμβάνει υπόψη τι πρόσοδο παράγει το ακίνητο, αλλά βαρύνει, εν πάση περιπτώσει, το ίδιο το εμπράγματο δικαίωμα, είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα. Και τούτο διότι έτσι θίγεται ο ίδιος ο πυρήνας του δικαιώματος στην ιδιοκτησία, ιδίως κατά τις διατάξεις των άρθρων 17 και 18 του Συντάγματος. Το αυτό λοιπόν ισχύει για τις υποθηκευμένες κατοικίες που αναφέρατε, αφού προφανώς όχι μόνο δεν παράγουν πρόσοδο, αλλά είναι ήδη σοβαρώς βεβαρημένες.

• Εχετε πολλές φορές διαφωνήσει με κυβερνητικά μέτρα που επιβάλλονται από τα Μνημόνια, ουδέποτε όμως έχετε καταψηφίσει…

Θα πρέπει όμως να συνυπολογίσετε και πόσες φορές, ακριβώς λόγω της συνεννόησης με τους αρμόδιους υπουργούς, τέτοια μέτρα αποσύρθηκαν. Αλλά και πόσες φορές τα μέτρα που αρχικώς αναγγέλθηκαν τροποποιήθηκαν επί τα βελτίω, ύστερα από τις κατά τ’ ανωτέρω συνεννοήσεις. Και ας μην ξεχνάμε και τούτο: η κυβέρνηση του Α. Σαμαρά παρέλαβε τη χώρα με ήδη διαμορφωμένες και παγιωμένες, δυστυχώς, αδιανόητες δεσμεύσεις έναντι της τρόικας από τις κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Λ. Παπαδήμου. Για τις οποίες κυβερνήσεις πρέπει να τονιστεί ότι δεσμεύθηκαν έναντι της τρόικας –και, το κυριότερο, δέσμευσαν τη χώρα– δίχως καμία προετοιμασία και, ακόμη χειρότερα, δίχως καμία διαπραγμάτευση. Γι’ αυτό η χώρα τον Μάιο του 2012 είχε φθάσει στο χείλος της καταστροφής.

• Η επιλογή του Δ. Αβραμόπουλου για τη θέση του επιτρόπου στην Ε.Ε. ήταν έκπληξη…

Σε ό,τι με αφορά, όχι. Διότι ουδέποτε είχα κάνει κάποια υπόθεση ή είχα βγάλει κάποιο συμπέρασμα πριν την απόφαση του κ. πρωθυπουργού. Ο οποίος είναι ο μόνος αρμόδιος εν προκειμένω. Κατά τα λοιπά, όλοι συνομολογούν ότι η επιλογή του Δ. Αβραμόπουλου υπήρξε εύστοχη, αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς τόσο τα καθήκοντα του επιτρόπου εν γένει όσο και το πώς κατανέμονται τα «χαρτοφυλάκια» στο πλαίσιο των μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

• Ο πρωθυπουργός «πιστεύει» ότι θα βρεθούν 180 βουλευτές ώστε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή. Εσείς;

Δεν ξέρω αν θα βρεθούν, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να βρεθούν οι 180 βουλευτές για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Οπως είχα τονίσει και το 2009, είναι πολιτικώς απαράδεκτο και θεσμικώς βλαπτικό να τίθεται η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας στη δοκιμασία τέτοιων εκλογικών διλημμάτων, που είναι ευθέως αντίθετα προς το Σύνταγμα. Καλό λοιπόν είναι ο Α. Τσίπρας ν’ αναλογιστεί ότι, και στο θέμα του θεσμού του Προέδρου της Δημοκρατίας, η «λογική» και η «τακτική» του Γ. Παπανδρέου το 2009 είναι παράδειγμα προς αποφυγή και όχι παράδειγμα προς μίμηση.

• Τελευταία παρατηρείται κινητικότητα στον χώρο δεξιότερα της Ν.Δ. Είναι σε γνώση σας, δεδομένου ότι βρίσκεστε πολύ κοντά του, αν κάποιοι έχουν απευθυνθεί και στον Κ. Καραμανλή;

Δεν έχω καμία τέτοια πληροφόρηση, αλλά ούτε και τη χρειάζομαι. Διότι γνωρίζω καλά –τόσο εγώ όσο και όλη η Νέα Δημοκρατία και όχι μόνον– το διαχρονικό ήθος, ανθρώπινο και πολιτικό, καθώς και το μεγάλο κύρος του Κώστα Καραμανλή, που αποκλείουν, εξ ορισμού και κατηγορηματικώς, τέτοιες κινήσεις ή και την ανοχή τέτοιων κινήσεων από την πλευρά του.

• Βλέπετε πιθανό η Ν.Δ. να συνεργαστεί προεκλογικά με κάποιο άλλο κόμμα της λεγόμενης «δεξιάς πολυκατοικίας»;

Αυτά είναι θέματα που εμπίπτουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να εκφέρω άποψη, και γιατί είμαι παντελώς αναρμόδιος και διότι ουδείς μου ζήτησε τη γνώμη μου. Και ορθώς.