Ο Μασιμιλιάνο Σμερίλιο, ηγετικό στέλεχος του κόμματος «Αριστερά, Οικολογία και Ελευθερία», μιλάει στην «Εφ.Συν.»

Αντιπρόεδρος του Λατίου -της ευρύτερης περιφέρειας της Ρώμης- ο Μασιμιλιάνο Σμερίλιο είναι από τα ηγετικά στελέχη του κόμματος «Αριστερά, Οικολογία και Ελευθερία». Πρόκειται για την πολιτική δύναμη η οποία, μαζί με την Κομμουνιστική Επανίδρυση, στήριξε και συμμετείχε με εκπροσώπους της στο ιταλικό ψηφοδέλτιο «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα», το οποίο στις ευρωεκλογές του Μαΐου εξασφάλισε ποσοστό 4%. Με αυτή τη συνέντευξη προς την «Εφημερίδα των Συντακτών», ο Σμερίλιο ζητά από τον Αλέξη Τσίπρα «συνεχή και ακόμη αμεσότερη παρουσία στην ιταλική πολιτική σκηνή», απορρίπτει τους «εκ των προτέρων ιδεολογισμούς» και τάσσεται υπέρ μιας Αριστεράς που να στοχεύει -με ρεαλιστικό πρόγραμμα και προτάσεις- στη διακυβέρνηση της χώρας της.

Πρέπει να καταφέρει η Αριστερά να αμφισβητήσει -με ρεαλιστικό τρόπο- τη συνταγή της τρόικας και να δώσει τις δικές της λύσεις για την οικονομία, την εργασία, τις επιχειρήσεις και το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθούμε

Κάθε φορά που ο Αλέξης επισκεπτόταν τη Ρώμη, το Μιλάνο ή την Μπολόνια, έφερνε και έναν καινούργιο αέρα αισιοδοξίας και δυναμισμού

Συνέντευξη στον Θεόδωρο Ανδρεάδη-Συγγελλάκη

• Ποια είναι η κατάσταση της υγείας της ιταλικής Αριστεράς την περίοδο αυτή;

Κατ' αρχάς, πρέπει να καταλάβουμε τι ακριβώς εννοούμε με τη λέξη Αριστερά. Σε γενικές γραμμές, παρουσιάζεται ως αριστερό και το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Ματέο Ρέντσι. Εμείς, φυσικά, δυσκολευόμαστε να το δεχθούμε, διότι πιστεύουμε ότι πολλά από τα μέλη του είναι αριστερά, αλλά ότι, παράλληλα, με τον Ρέντσι απομακρύνθηκε σημαντικά από τις ρίζες του. Σε ό,τι αφορά την ιταλική ριζοσπαστική Αριστερά, εκμεταλλεύθηκε και ευνοήθηκε από την πρωτοβουλία την οποία έλαβε ο Αλέξης Τσίπρας: από το ψηφοδέλτιο «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα», το οποίο πήρε μέρος στις ευρωεκλογές και πέτυχε ποσοστό 4,1%, εκλέγοντας τρεις ευρωβουλευτές. Μας δόθηκε μια νέα ευκαιρία, βασισμένη στην ικανότητα της πολιτικής να πετύχει μια ουσιαστική εσωτερική ανανέωση. Η κίνηση αυτή εδώ στην Ιταλία ήταν ακόμη πιο σημαντική, δεδομένου ότι δεν είχαμε ούτε το Podemos της Ισπανίας, ούτε τη δύναμη της γερμανικής Linke. Μιλάμε για το πρώτο βήμα μιας νέας ιστορίας. Κάθε φορά που ο Αλέξης επισκεπτόταν τη Ρώμη, το Μιλάνο ή την Μπολόνια, έφερνε και έναν καινούργιο αέρα αισιοδοξίας και δυναμισμού. Τώρα, όμως, μετά τη θετική επίδοση των ευρωεκλογών, πρέπει να μπούμε σε μια νέα φάση, με προτάσεις, πολιτική πρωτοβουλία και συνεχείς παρεμβάσεις, που να αφορούν τα κύρια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Το κόμμα μας, «Αριστερά, Οικολογία και Ελευθερία», είναι η μόνη αριστερή δύναμη παρούσα στο Κοινοβούλιο, η οποία κοντράρει τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις και νόμους, οργανώνει θερινά φεστιβάλ στις πόλεις και στις πλατείες της Ιταλίας, συμμετέχει στη συλλογή υπογραφών για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων. Θέλουμε, όμως, να προχωρήσει δημιουργικά η εμπειρία της «Lista Tsipras».

• Τι χρειάζεται, σήμερα, η ιταλική Αριστερά για να πάρει μέρος με πιο δυναμικό τρόπο στο πολιτικό παιχνίδι της χώρας;

Θεωρώ πως ένα από τα ελλείμματα είναι εκείνο που αφορά την αντιπροσώπευση, την εμπειρία της εσωτερικής Δημοκρατίας. Σε ό,τι αφορά την «Αλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα», πιστεύω ότι, τώρα, μπορούμε να ξεπεράσουμε τη φάση των λεγόμενων «εγγυητών», των διανοουμένων που συνέβαλαν καθοριστικά στη γέννηση της πρωτοβουλίας αυτής. Πρέπει να προχωρήσουμε προς περαιτέρω δημοκρατικές διαδικασίες, με αναφορά στον κανόνα «μία κεφαλή, μία ψήφος». Η αρχή αυτή ισχύει στο Kοινοβούλιο και πρέπει να εφαρμόζεται -με τον ίδιο τρόπο- στην καθημερινή μας πολιτική οργάνωση και δράση. Παράλληλα, πιστεύω ότι απαιτείται να καταφέρουμε να χαράξουμε μια συνολική πολιτική γραμμή, η οποία να ξεπερνά τις διάφορες μεμονωμένες διεκδικήσεις. Χρειαζόμαστε, δηλαδή, μια γενικότερη «αφήγηση», δίδοντας κύριο βάρος στις βασικές ανάγκες των πολιτών. Κάτι στο οποίο, φυσικά, ο Ματέο Ρέντσι δεν αναφέρεται…

• Ποιες είναι, λοιπόν, οι βασικές αυτές ανάγκες;

Πρώτα από όλα η εργασία, η καταπολέμηση της ανεργίας. Και αμέσως μετά, η θέσπιση ενός εγγυημένου κατώτατου εισοδήματος και προτάσεις για να ξεπεραστεί η κρίση με ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης. Πρέπει να απευθυνθούμε στους υπαλλήλους, στους ανέργους και στα εκατομμύρια ανθρώπων που αναγκάζονται να δουλεύουν με δελτία παροχής, με τρίμηνες συμβάσεις, με τη λεγόμενη «ελαστική εργασία» ή στη μαύρη αγορά. Και να απαντήσουμε θετικά και σε μια άλλη πρόκληση: να εξασφαλίσουμε συνεχή διάλογο και με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να θεωρηθούν, πλέον, ταξικοί εχθροί, αφού περνούν συχνά τις ίδιες δυσκολίες με αυτές των εργαζομένων. Πρέπει να κατανοήσουμε με αποτελεσματικό τρόπο τις ανάγκες της ιταλικής κοινωνίας, η οποία συνεχίζει να πλήττεται από την κρίση. Η Τράπεζα της Ιταλίας μάς λέει ότι στο τέλος του 2014 η συνολική ανάπτυξη της χώρας δεν θα έχει ξεπεράσει, πιθανότατα, το 0,1%. Πρόκειται, δηλαδή, για πλήρη ύφεση, παρά τα όσα μας λέει ο Ρέντσι… Βρισκόμαστε όλο και πιο κοντά στην πραγματικότητα, στην κρίση που έζησε η Ελλάδα, και οι απαντήσεις που μας δίνει ο πρωθυπουργός μας δεν διαφοροποιούνται σημαντικά από εκείνες που προσέφερε και επέβαλε η τρόικα στην Ελλάδα. Η Αριστερά πρέπει να καταφέρει να αμφισβητήσει -με ρεαλιστικό τρόπο- τη συνταγή της τρόικας και να δώσει τις δικές της λύσεις για την οικονομία, την εργασία, τις επιχειρήσεις και το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθούμε.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ και το Podemos αποτελούν, ουσιαστικά, τα κύρια σημεία αναφοράς σας;

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι κύριο σημείο αναφοράς μας, διότι στην Ιταλία δρούμε και μιλάμε πλέον με αναφορά και εξ ονόματος του Αλέξη Τσίπρα. Για τον λόγο αυτό ζητάμε από τον Αλέξη να καταβάλει μια ακόμη σημαντικότερη προσπάθεια, με πιο άμεση και συνεχή παρουσία εδώ στην Ιταλία, ώστε να γνωρίζουμε από τον ίδιο τις θέσεις και τις απόψεις του. Είμαστε μια χώρα εξήντα εκατομμυρίων κατοίκων, μια «αδελφή χώρα» της Ελλάδας, είναι σαφές ότι η περίπτωσή μας είναι ιδιαίτερη. Δεν ζητάμε, βέβαια, μια «σοβιετική καθοδήγηση», αλλά ξέρουμε ότι η συνεισφορά του ΣΥΡΙΖΑ στην αναδιοργάνωση της Αριστεράς στην Ευρώπη είναι καθοριστική. Εδώ στην Ιταλία, στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών βάλαμε απευθείας το όνομα του Αλέξη, κάτι που σημαίνει ότι χρειάζεται μια ακόμη πιο άμεση συμβολή και προσπάθεια. Σε ό,τι αφορά το Podemos, είναι οπωσδήποτε μια ισχυρότατη εμπειρία δημοκρατικής συμμετοχής, η οποία ξεπερνά τα μέχρι τώρα γνωστά και παραδοσιακά όρια. Γεννήθηκε μέσα στα πανεπιστήμια, μετατράπηκε σε φοιτητικό και μαζικό κίνημα με τους «Αγανακτισμένους» και την πρώτη φορά που συμμετείχε στις εκλογές εξασφάλισε το 8% των ψήφων. Είναι μια εμπειρία που κατάφερε να συνδεθεί και να υποστηριχτεί από τους νέους, ενώ εδώ στην Ιταλία η Αριστερά κινδυνεύει να περιοριστεί στις αναμνήσεις του παλιού, καλού καιρού. Από τον ΣΥΡΙΖΑ μπορούμε να μάθουμε από τη μία πώς επανοικοδομείται ένα κόμμα που στοχεύει στη διακυβέρνηση, και από την άλλη την έμπρακτη αλληλεγγύη, την αλληλοβοήθεια, μηχανισμούς που ενεργοποιούνται για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Το Podemos νομίζω ότι έχει πολλά να μας πει σχετικά με ένα νέο δημοκρατικό μοντέλο, τη χρήση του διαδικτύου και μια διαφορετική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.

• Για ποιο λόγο η ιταλική Αριστερά συνεχίζει να διχάζεται τόσο έντονα; Γιατί σε πολλά θέματα το κόμμα σας και η «Κομμουνιστική Επανίδρυση» δεν μπορούν να διαμορφώσουν μια κοινή γραμμή;

Διότι δεν μπορούμε να συμμεριστούμε την άποψη, παραδείγματος χάρη, ότι το Δημοκρατικό Κόμμα είναι «ο εχθρός». Και ο λόγος είναι σαφής: διότι μέχρι σήμερα ένα σημαντικό ποσοστό του «λαού της Αριστεράς», έστω και με χίλιες αντιφάσεις και ενστάσεις, συνεχίζει να εμπιστεύεται τους «Δημοκρατικούς». Το κόμμα αυτό στις ευρωεκλογές έλαβε το 40% των ψήφων. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για την ελληνική πραγματικότητα, όπου το ΠΑΣΟΚ έχασε μεγάλο μέρος της εκλογικής του δύναμης. Για εμάς, τα ιταλικά δεδομένα αποτελούν συγχρόνως πρόβλημα και ενδιαφέρουσα πρόκληση. Κατά δεύτερο λόγο, πιστεύουμε ότι η περίοδος των «εκ των προτέρων ιδεολογισμών» έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Συμφωνούμε με τον Αλέξη Τσίπρα, όταν δηλώνει ότι «δεν θεωρεί συνομιλητή του τον Ρέντσι εδώ στην Ιταλία, αλλά στην Ευρώπη ναι». Φτάνει να σκεφθούμε ότι αν κλείναμε οριστικά την πόρτα στον διάλογο με το «Δημοκρατικό Κόμμα», δεν θα είχαμε πετύχει τη συνεργασία στη διακυβέρνηση πολλών περιφερειών και δεν θα είχαμε εκλέξει αριστερό δήμαρχο στο Μιλάνο, στη Ρώμη και στη Γένοβα. Προσωπικά προέρχομαι από την «Κομμουνιστική Επανίδρυση», αλλά θεωρώ ότι πρέπει να σταματήσουμε να κρίνουμε μόνο τους αντιπάλους μας. Με την προσωπική μου πορεία είμαι πεπεισμένος, πλέον, ότι πρωτεύει και η αυτοκριτική, όπως και η επεξεργασία μιας έγκυρης, συνολικής πρότασης διακυβέρνησης της χώρας. Κάτι που απαιτεί ρεαλιστικό πνεύμα και τη δυνατότητα να συνάψει κανείς κάποιες συμμαχίες. Στο πλαίσιο αυτό, ακριβώς, ο ενωτικός ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αυστηρά και μόνον ιδεολογικές θέσεις μπορεί να «σώζουν την ψυχή μας», αλλά δεν παράγουν μια Αριστερά που να είναι χρήσιμη στη σημερινή κοινωνία.

• Αρχισε να γίνεται αναφορά στη δυνατότητα έλευσης της τρόικας και στην Ιταλία. Πιστεύετε ότι «ο μήνας του μέλιτος» του Ρέντσι με τους Ιταλούς κοντεύει να τελειώσει;

Δεν ξέρω αν πρέπει να χαρώ ή να στενοχωρηθώ, διότι στο τέλος την πληρώνει πάντα ο λαός. Αν ο Ρέντσι αποτύχει, για εμάς δημιουργείται μια νέα πολιτική ευκαιρία, αλλά ξεκινά και ένα δράμα για τους Ιταλούς. Είναι σαφές ότι ο Ρέντσι -τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο- θα πρέπει να προχωρήσει σε αυστηρές περικοπές, βάσει των οδηγιών της τρόικας ή των ευρωπαϊκών θεσμών. Θα διαπιστώσουμε όλοι ότι οι προσπάθειες των μηνών αυτών απέτυχαν. Ο Ρέντσι προσέφερε, αρχικά, μια κάποια ελπίδα. Αμέσως μετά, όμως, αναζήτησε αποδιοπομπαίους τράγους στιγματίζοντας την πολιτική, τα συνδικάτα και τους δημοσίους υπαλλήλους. Ολα αυτά, για να αποφύγει να ασχοληθεί με την οικονομική κατάσταση και την εργασία, διότι γνωρίζει ότι δεν διαθέτει ελευθερία κινήσεων, ότι στη Γερμανία δεν επιτρέπει αποκλίσεις από τη γραμμή της. Το δράμα είναι ότι αν η Ιταλία βυθιστεί σε ακόμη βαθύτερη κρίση, δεν θα ανοίξει αυτόματα ο δρόμος στην Αριστερά. Κινδυνεύει να ευνοηθούν από τη μία οι τεχνοκράτες της τρόικας και παρεμφερών μηχανισμών και από την άλλη η Ακροδεξιά με τους απεριόριστους λαϊκισμούς. Η Αριστερά πρέπει να αναδιοργανωθεί εγκαίρως, ώστε όταν ο «μήνας του μέλιτος» των Ιταλών με τον Ρέντσι τελειώσει οριστικά, να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση διακυβέρνησης, που να μας βγάλει, πραγματικά, από την κρίση. Διότι δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει να εκμεταλλευθούμε απλώς και μόνο τις συνέπειές της.