Του Τάσου Tσακίρογλου
«Ηφύση είναι το ανόργανο σώμα του ανθρώπου, δηλαδή η φύση στον βαθμό που δεν είναι ανθρώπινο σώμα. Ο άνθρωπος ζει από τη φύση, δηλαδή η φύση είναι το σώμα του, και πρέπει να διατηρήσει ένα συνεχή διάλογο μαζί της, εάν θέλει να μην πεθάνει. Λέγοντας ότι η φυσική και πνευματική ζωή του ανθρώπου συνδέεται με τη φύση, εννοούμε ότι η φύση συνδέεται με τον εαυτό της, γιατί ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης». Μ’ αυτά τα λόγια περιγράφει ο Καρλ Μαρξ, στα «Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα» του 1844, την αδιάσπαστη ενότητα ανθρώπου-Φύσης.
Δεν πρόκειται για αναδρομή στην ιστορία των ιδεών, αλλά στο θέμα που τις τελευταίες μέρες επανήλθε στη διεθνή συζήτηση, παρ’ ότι στην Ελλάδα η μιζέρια και η ρουτίνα της μικροπολιτικής στην κυριολεξία το έθαψαν. Μιλάμε για το θέμα της κλιματικής αλλαγής και των δράσεων που έγιναν σε όλο τον κόσμο με ορισμένα νέα χαρακτηριστικά.
Τα δραματικά κοινωνικά και πολιτικά αποτελέσματα που παρήγαγε η χρηματοπιστωτική κρίση από το 2008 δημιούργησαν ένα «σύννεφο» που σκέπασε ολοκληρωτικά τους τρομακτικούς κινδύνους που συνεπάγεται για το περιβάλλον η αχαλίνωτη καπιταλιστική «ανάπτυξη», όπως μάς τους δείχνουν τα όλο και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον πλανήτη. Βέβαια, ανέδειξαν την ουσία του συνθήματος που λάνσαρε το κίνημα Occupy Wall Street, «Είστε το 1%, είμαστε το 99%», θέλοντας να επικεντρώσει στις αβυσσαλέες ανισότητες όχι μόνο ανάμεσα στα κράτη, αλλά και εντός τους.
Ηεξάπλωση και η εμπέδωση σε εκατομμύρια ανθρώπους αυτού του συνθήματος δίνει σήμερα τη δυνατότητα στο κίνημα να μετεξελιχθεί στο Flood Wall Street (Πλημμυρίστε τη Γουόλ Στριτ). «Πριν από δύο χρόνια ο σούπερ τυφώνας “Σάντι” πλημμύρισε κυριολεκτικά το οικονομικό κέντρο της Νέας Υόρκης. Ομως δεν μετακίνησε την οδηγούμενη από το κυνήγι του άμεσου κέρδους Γουόλ Στριτ από το να “ψήνει” τον πλανήτη. Γι’ αυτό και εμείς θα την πλημμυρίσουμε πάλι με κόσμο» δήλωσε η Ναόμι Κλάιν, η οποία συμμετείχε στην πορεία των 300.000 ανθρώπων στην πόλη.
Η αιτιακή σύνδεση ανάμεσα στο «κυνήγι του άμεσου κέρδους», τις ανισότητες και την υπερθέρμανση (ψήσιμο) του πλανήτη αποτελεί ένα νέο ποιοτικό χαρακτηριστικό που σηματοδοτεί τη δυνατότητα ενοποίησης και συνεργασίας ανάμεσα στο περιβαλλοντικό και το αντικαπιταλιστικό κίνημα. Μας το έδειξαν οι τελευταίες μέρες, και μάλιστα μέσα στην καρδιά του δεύτερου (μετά την Κίνα) μεγαλύτερου «ρυπαντή» του πλανήτη, στις ΗΠΑ, οι οποίες μαζί με την Ινδία και τη Ρωσία αποτελούν τη «βρόμικη» τετράδα.
ΗΣύνοδος του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Νέα Υόρκη εξαντλήθηκε σε ανούσια ευχολόγια και ρητορικές παροτρύνσεις προς τις κυβερνήσεις να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων του θερμοκηπίου. Δηλαδή ό,τι είχε γίνει με όλες τις προηγούμενες συνόδους, αφού οι μεγάλοι ρυπαντές αρνούνται (ο καθένας για τους δικούς του λόγους) να δεσμευτούν ουσιαστικά. Ετσι, καθίσταται μονόδρομος η κινητοποίηση των λαών και η ανάληψη πρωτοβουλιών που θα «πείσουν» την οικονομική και πολιτική ολιγαρχία για δράση εδώ και τώρα.
Ομως, πρακτικά μένουμε απαθείς. Γιατί; Την απάντηση δίνει στο νέο της βιβλίο η Κλάιν: «Δεν κάνουμε τίποτα γιατί κάθε πράξη αντίδρασης, ακόμα και η πιο μικρή και σιωπηλή, έρχεται απευθείας σε ρήξη με το απορρυθμισμένο πλέον καπιταλιστικό σύστημα, που παραμένει η κυρίαρχη ιδεολογία, ακόμα και εν μέσω κρίσης! Κάθε πράξη αποφυγής της καταστροφής θα απειλούσε απίστευτα μια μειοψηφική ελίτ, που ελέγχει την οικονομία, την πολιτική και τα μίντια».
