Του Τάσου Τσακίρογλου
«Το δημοκρατικό σύμφωνο έχει εξανεμιστεί. Οι τράπεζες νίκησαν, επειδή έπεισαν πως δεν χρειάζονται παρά μόνο κάποιες καλλωπιστικές αλλαγές, εκτός και εάν υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσει το σύστημα». Σ' αυτή τη διαπίστωση καταλήγει σε συνέντευξή της στη «Λιμπερασιόν» η Σάρα Μπάροου, γενική γραμματέας της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων.
Οι εξελίξεις φαίνεται να την επιβεβαιώνουν απολύτως. Πέρα από διάφορες αοριστολογίες, τίποτα σχεδόν δεν έχει γίνει στην πράξη, όπου συνεχίζει να κυριαρχεί το shadow banking, η «σκιώδης τραπεζική». Πρόκειται για ένα σχεδόν αυτόνομο υποσύστημα, το οποίο λειτουργεί με αόρατες και ογκώδεις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, καλύπτοντας βρόμικες υποθέσεις με τοξικά προϊόντα, αλλά και με εφευρήματα στην γκρίζα ζώνη της νομιμότητας, όπως τα SVP (Special Purpose Vehicles-οχήματα ειδικού σκοπού), τα οποία δεν καταγράφονται στους επίσημους ισολογισμούς και έχουν την έδρα τους στους φορολογικούς παραδείσους.
Πολλοί είναι οι οικονομολόγοι που προειδοποιούν ότι είναι πολύ πιθανό ένα νέο χρηματοπιστωτικό κραχ, το οποίο μπορεί να προκληθεί από τις πρακτικές που ξεφεύγουν από τα ραντάρ των ρυθμιστικών αρχών.
Και παράλληλα, ενώ ακόμα και το ΔΝΤ παραδέχεται ότι η συνταγή λιτότητας οδηγεί βαθύτερα στην ύφεση, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν το δρόμο των περικοπών στις δαπάνες, της μείωσης των μισθών και της πλήρους διάλυσης της νομοθεσίας που προστατεύει τους εργαζόμενους. Τι συνέπειες έχει αυτό; Την εξατομίκευση όλο και μεγαλύτερου τμήματος της κοινωνίας και το χάος των ατομικών συμφερόντων. Οδηγεί κατευθείαν σ' αυτό που ο Μαρξ περιέγραψε ως το σκληρό πυρήνα του καπιταλισμού: τον «ατομικό αγώνα για την ύπαρξη». Εάν όπως υποστήριξε η Θάτσερ «δεν υπάρχει κοινωνία, παρά μόνο άτομα», τότε αυτό το χάος των ατομικών συμφερόντων μπορεί εύκολα να επικρατήσει επί της τάξης: ένας συνδυασμός αναρχίας της αγοράς, του ανταγωνισμού και του αχαλίνωτου ατομικισμού που τείνει προς την κοινωνική αναρχία και τον μηδενισμό.
Σ' αυτό το φόντο εμφανίζεται ως αναγκαίος ο κρατικός καταναγκασμός για την αποκατάσταση της τάξης, όπου ως αταξία ορίζεται αυθαίρετα οτιδήποτε: από την αντίσταση και τους κοινωνικούς αγώνες, έως την απειθαρχία και την αμφισβήτηση. Αυτή η αυταρχική και νεοσυντηρητική οπτική είναι απολύτως συμβατή στο παρόν στάδιο με τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, οι φορείς των οποίων δείχνουν ελάχιστη εμπιστοσύνη προς τη δημοκρατία, αλλά πλήρη πίστη στην ελευθερία των αγορών.
Αυτό το σκεπτικό φαίνεται να υιοθετεί και η ελληνική πολιτική και οικονομική ελίτ, η οποία συνδυάζει το δόγμα «νόμος, τάξη και πυγμή» με τη διαρκή και μονομερή λιτότητα και τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις. «Κάν' το όπως η Θάτσερ» συμβούλευε προ ημερών την κυβέρνηση το φιλοσαμαρικό site Antinews, τονίζοντας ότι «ήρθε η ώρα για το νόμο της λογικής και τη λογική του νόμου, για το δίκιο της συντεταγμένης πολιτείας και της νομίμως εκλεγμένης κυβέρνησης». Ξεχνώντας, φυσικά, ότι την κάθε είδους τάξη απειλεί σταθερά η δύναμη της εντροπίας!
