Του Κώστα Μαρούντα
«Στη συζήτηση η εμπιστοσύνη βοηθάει περισσότερο απ' το πνεύμα»
Φρανσουά Ντε Λα Ροσφουκό
Μεγάλο προσόν, ειδικά στις μέρες μας, η γνήσια έκφραση εμπιστοσύνης. Το να αναγνωρίζεις την αξία του Αλλου. Όχι, σαν πονηρή μορφή δικαιολόγησης (που από τη μία πάει να τη βγάλει λάδι, και από την άλλη να κερδίσει τις εντυπώσεις μεταθέτοντας το επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε λάθος μονοπάτια), αλλά σαν μπεσαλίδικη αναγνώριση και ανάληψη ευθυνών. Αν οι άνθρωποι θέλαμε να ανάψουμε τις μηχανές της ουσιαστικής εξέλιξης, πρώτα θα έπρεπε να είχαμε αναθέσει στον καλύτερο (με αντικειμενικά κριτήρια) γλύπτη που διαθέτει το είδος να λαξεύσει όσο πιο γρήγορα μπορεί ένα άγαλμα που θα το ονομάσουμε Ανταγωνισμό. Και ας χρησιμοποιηθεί για υλικό ακόμα και κάποιος μετεωρίτης, όπως φημολογείται πως έγινε με το ξακουστό άγαλμα του Βούδα -που είχαν κλέψει οι Ναζί στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Πολλές φορές στη ζωή, ο συμβολισμός μετράει περισσότερο από τις λεπτομέρειες, στις οποίες επιμένουν πολλοί να δίνουν παραπανίσια προσοχή σε σημαντικά θέματα της καθημερινότητας.
Ανταγωνισμός, λοιπόν. Στο παντού και στο πάντα. Από ένα παιδάκι που θέλει να κερδίσει την προσοχή των μεγάλων σε σχέση με τα άλλα αγοράκια και κοριτσάκια… Από κάποια δεσποινίδα, που κατεβαίνει στην παρέλαση με ρούχα που προσομοιάζουν σε βραδινή κάθοδο (όχι των Μυρίων) στην παραλιακή. Από έναν ποδοσφαιριστή που εκμεταλλεύεται την άτσαλη κίνηση του αντίπαλου τερματοφύλακα προς το μέρος του, βρίσκοντας την ευκαιρία και να δοκιμάσει τα τρικ του απέναντι στο διαιτητή (γνωρίζοντας, ενδεχομενικά, την προγενέστερη προθυμία του…), αλλά και να εξασκηθεί σε δημόσια θέα στο κατά πόσο μπορεί να παρουσιάσει μια αξιόλογη πιρουέτα. Ακόμα και ορισμένοι άθλοι του ήρωα της μυθολογίας Ηρακλή έλαβαν χώρα εξαιτίας της επιθυμίας του Ευρυσθέα να γλιτώσει από αυτόν… Από έναν αστικοδημοκράτη πολιτικό που πείθει τον εαυτό του πρώτα από όλα, πως το δικό του ατομικό συμφέρον (για λόγους μιας ακατάληπτης εκδοχής περί υστεροφημίας…) περνάει μέσα από την εξυπηρέτηση των μνημονιακών επιταγών. Άσχετα, αν όλα ξεκίνησαν (και επί της ουσίας τελειώνουν) στην επιλογή της εγχώριας άρχουσας τάξης να διεκδικήσει μερίδιο στην πίτα του πολιτικο-οικονομικού ανταγωνισμού μέσα στα πλαίσια της «ανακαινιζόμενης», μα και απομακρυσμένης από τα οράματα προγενέστερων ηγετών της, Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδώ, σε εποχές που απαιτείται από τα ίδια τα πράγματα, η μετωπική συμπόρευση υγιών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, εξακολουθεί να βασιλεύει το πνεύμα μιας «γκρουπουσκουλίστικης» αναχρονιστικής και επικίνδυνης διαχωριστικής εμμονής. Ανταγωνισμοί παντού. Γιατί, σου λένε, πως αυτό είναι το κίνητρο που κινεί τα πάντα. Και η λέξη άμιλλα έχει τοποθετηθεί βιαίως σε φορτηγά, που από τα ξημερώματα μεταφέρουν παραπεταμένο υλικό προς άγνωστη κατεύθυνση. Ας είναι. Αυτό που πρέπει να ξέρουν όλοι είναι πως οι ανταγωνισμοί έχουν το δικό τους βεληνεκές. Κάποιοι επηρεάζουν όντως, κάποιοι -μάλλον- έχουν εμφιλοχωρήσει προ καιρού στην επικράτεια της ανοησίας…
Κι εμείς όλοι, τι κάνουμε; Μήπως αρκεί μια ρεαλιστική προσέγγιση του υπάρχοντος (όσο και αν κινδυνεύουμε να παρασυρθούμε από τη χυδαιότητα των περιγραφών) ή χρειάζεται μια ρομαντική αναζήτηση συγκεκριμένων πτυχών της ατομικής και συλλογικής καλαισθησίας; Μπορεί -φερειπείν- η «τέχνη για την τέχνη», ένα είδος αισθητισμού, να μας κάνει να βρούμε τα πατήματα μας ή έτσι θα παρασυρθούμε σε υπερβατικές και μεταφυσικές καταστάσεις που θα μας αποξενώσουν από την πραγματικότητα; Αρκεί να περιγελάμε με Ντανταϊστική προδιάθεση τον κόσμο που ζούμε (σε ένα κρεσέντο μηδενιστικής κατεδάφισης των πάντων μέσα στα μυαλά μας) ή πρέπει να αναζητήσουμε σουρεαλιστικές κινητικότητες θυσία στο βωμό μιας ριζοσπαστικής ανατροπής; Έχοντας κάποιος άνθρωπος (είτε στη συνείδηση, είτε στο υποσυνείδητο) δικές του ηθικές αξίες, καταλαβαίνει πως είναι δύσκολο να βρεθούν στο σήμερα κοινά σημεία αναφοράς με τους γύρω του, γιατί όλοι μας έχουμε φροντίσει να χτίσουμε τα δικά μας Suburbium, τα ανθεκτικά τείχη για τα οποία ελπίζουμε πως ο κατασκευαστής δεν έχει προβλέψει κερκόπορτες.
«Εμπιστεύεται κανείς εύκολα τις δυστυχίες που ξεπερνάει» έλεγε κάποτε ο Βολτέρος. Κάποιοι, που διαισθάνονται είτε στο πετσί τους, είτε στα πιο ευγενικά σημεία της ψυχής τους, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στον κόσμο των «μικρών» και των «ταπεινών» (μια σύγχρονη εκδοχή του popolo minuto), με τον κόσμο των «μεγάλων» και των «χορτάτων» (popolo grasso), θα συμφωνήσουν. Επομένως, που καταλήγουμε; Αρχικά, συγκεντρωνόμαστε για να διαπιστώσουμε τι γίνεται. Να, ο ρεαλισμός! Ως βάση. Έπειτα, αυτοδιαλεγόμαστε. Καταλήγουμε. Και βγαίνουμε έξω για να αλλάξουμε τη ζωή μας. Δείχνοντας τη δέουσα εμπιστοσύνη, που θα μας προφυλάσσει από τους ανταγωνισμούς, ή -στην τελική- θα μας κάνει να ισχυροποιήσουμε το Μέτωπο που θα νικήσει στον ανταγωνισμό μεταξύ «κοινού συμφέροντος» vs «ατομικίστικου συμφέροντος». Ηθικολογίες; Ανάγκη πια, και όχι εξεζητημένη εστέτ ιδεοληψία όλα αυτά… Δυστυχώς, και ευτυχώς… Oι πλημμύρες είναι και προϊόν της πλημμύρας των μυαλών μας. Αφού στο σήμερα, σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών σοβαρών και οξυδερκών ανθρώπων, ο κόσμος των διανοούμενων -σε μεγάλο ποσοστό- σιωπά ενοχικά, ας μιλήσει στη δική του γλώσσα ο απλός άνθρωπος του μόχθου, των σύγχρονων βασάνων, και του real time… Μια βροντερή κραυγή που είναι τόσο απαραίτητη λίγο πριν φύγει το 2014…
