Του Τάσου Τσακίρογλου
Στην Ευρώπη επικρατεί μια γενικευμένη ανησυχία με αφορμή τα κρούσματα Εμπολα που εμφανίζονται σε διάφορες χώρες, προκαλώντας έναν μεταφυσικό φόβο για μιαν αόρατη απειλή που έρχεται από την Αφρική. Ωστόσο εδώ και αρκετά χρόνια ένας άλλος ιός εξαπλώνεται σταδιακά και απειλεί την υγεία των κοινωνιών με εσωτερική διάβρωση και ηθική κατάπτωση. Ο ιός αυτός, σ' ευρωπαϊκό επίπεδο, προέρχεται από τη Γερμανία και αφορά τον δημοσιονομικό φετιχισμό των γερμανικών ελίτ, υπό την πολιτική ενορχήστρωση των Μέρκελ – Σόιμπλε.
Μπορεί σήμερα το Βερολίνο να υπερηφανεύεται για τις οικονομικές επιδόσεις της χώρας, αλλά, όπως έγραψε πρόσφατα ο Αμπροζ Εβανς-Πρίτσαρντ στην «Τέλεγκραφ», «ο μόνος λόγος που η Γερμανία μοιάζει υγιής είναι γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη». Στην πραγματικότητα η πολιτική που ακολούθησε μέχρι σήμερα, με την επιβολή σιδερένιας λιτότητας στον Νότο, έχει οδηγήσει την ίδια τη γερμανική οικονομία σε τέλμα. Οι επενδύσεις έχουν μειωθεί από το 23% στο 17% του ΑΕΠ από την αρχή της δεκαετίας του 1990, ενώ οι καθαρές δημόσιες επενδύσεις είναι αρνητικές τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Επιπλέον: η Γερμανία βρίσκεται σήμερα στη 13η θέση μεταξύ των 18 χωρών της ευρωζώνης στο θέμα της ανάπτυξης, αφού, από τις αρχές της δεκαετίας, αυτή βρίσκεται κατά μέσο όρο στο 1,1%. Οσο για τις αμοιβές; Παραπέμπουν στα επίπεδα που βρίσκονταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ενώ υπάρχουν 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι που απασχολούνται σε «μίνι δουλειές» (επίσημος όρος), με μισθό μέχρι 450 ευρώ. Ηδη η γερμανική είναι μια διχασμένη κοινωνία, με το ένα πέμπτο των παιδιών να μεγαλώνουν στη φτώχεια.
Οι χαμηλοί μισθοί εδώ και χρόνια έπαιξαν τον ρόλο της ατμομηχανής στην πριμοδότηση των εξαγωγών προς όφελος των επιχειρηματικών ελίτ, πολιτική που έχει αγγίξει τα όριά της, καθώς οι ροές κεφαλαίων, που στήριζαν τα προηγούμενα χρόνια τις υπόλοιπες χώρες ώστε να αγοράζουν γερμανικά προϊόντα, στραγγίζουν. Σήμερα ολόκληρη η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται μπροστά σε μια υφεσιακή δίνη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Και στο εσωτερικό των κοινωνιών; Η πολιτική της αύξησης των ανισοτήτων και της δημιουργίας κοινωνικού χάσματος καταστρέφει την αίσθηση σεβασμού των κοινών κανόνων, αφού παγιώνεται η αντίληψη ότι οι μεν, στην κορυφή, έχουν τα μέσα να τους καταστρατηγούν, ενώ οι άλλοι, στη βάση, είναι αναγκασμένοι να υποτάσσονται εκόντες άκοντες σ' αυτούς. Ετσι διαβρώνεται το αίσθημα της ισονομίας, αλλά και η πίστη στην πολιτική πρόοδο που εγκαθιδρύθηκε με τη μεγάλη Γαλλική Επανάσταση και τους οραματισμούς της για ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη.
Ταυτόχρονα, όπως λέει ο Μαρσέλ Γκοσέ, εγκαθιδρύεται ένα καθεστώς «ηθικής της εξαίρεσης», αφού «κάποιος δεν αρνείται τον κανόνα, διακηρύσσει μάλιστα ότι τον υποστηρίζει, αλλά, όταν πρόκειται για τη δική του περίπτωση, θεωρεί ότι είναι φυσιολογικό να τον διαπραγματευτεί – «εγώ δεν είμαι ίσια και όμοια»». Οδηγούμαστε έτσι σ' ένα ηθικό self service, δηλαδή στην απόλυτη αναρχία. Ο καθένας επιλέγει να εφαρμόσει ή να μην εφαρμόσει όποιον κανόνα θέλει, στάση που υπονομεύει κάθε έννοια συμβιωτικής και αλληλέγγυας κοινωνίας. Ιδού ο πραγματικός ιός!
