Του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή*
Ο κόσμος μας είναι ακατανόητος: η ταχύτητα με την οποία επιβάλλεται, το συνονθύλευμα των δεδομένων που εμφανίζει κάθε στιγμή, η μεταμόρφωση των εννοιών του κράτους, του λαού, του δικαίου, της οικονομίας σε υβρίδια επιστημών και νεολογισμών, η ρίψη του ατόμου σε χυλό καταναλωτισμού δεν επιτρέπουν τη διαμόρφωση αντίπαλου δέους. Ο σημερινός κόσμος είναι ακατανίκητος: με συνεχείς παραλλαγές επιβάλλει σύντομες ή διαρκείς καταστάσεις εξαίρεσης, παραμερίζοντας έτσι την ουσία των αντιλήψεων που διατρέχουν το ελάχιστο των συναινέσεων της κοινωνίας. Υποστηρικτής της «δημοκρατίας», των «δικαιωμάτων», της «νομιμότητας», εμφανίζεται ως ερμηνευτής της αλήθειας και ως τιμωρός όποιων αιρέσεων, όταν δεν τις απορροφά προς απόδειξη της ευρύτητας της ανεκτικότητάς του.
Τέτοιες διαπιστώσεις, καθώς και άλλες, εμβριθείς, τεκμηριωμένες, καθολικά αποδεκτές, πληθαίνουν. Το κακό είναι πως αν κάνουν λόγο για ανατροπές, οι προτάσεις τους επιδεικνύουν τις ρίζες τους σε ένα στοχασμό που επιμένει να επιβιώνει από την εποχή του Διαφωτισμού, στη διάκριση Δεξιάς και Αριστεράς σαν η Γαλλική Επανάσταση να μην έχει παρέλθει, σε εκμεταλλευτές και προλετάριους σαν η Οκτωβριανή Επανάσταση να είναι σωτήρια. Αν αυτές οι διαπιστώσεις κάνουν λόγο για εξεγέρσεις και ριζοσπαστισμούς, δεν συγκροτούν ούτε ιδεολογία, ούτε ουτοπία, ούτε μια φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας: είναι «ξεπατικωτούρες» μιας εξαντλημένης ζωγραφιάς. Πώς να το κάνουν εξάλλου όταν το κράτος, αυτή η βάση συγκρότησης, έχει μεταβληθεί σε μέλος μιας «ένωσης», όπου ο κανόνας της επιβολής του ισχυρού δεν παραβιάζεται και όπου η «αλληλεγγύη» είναι δέσμευση προς τον ισχυρό.
Το ακατανόητο του κόσμου δεν σημαίνει ευρωστία αυτού του κόσμου. Η κόπωσή του είναι πολιτικά εμφανής και θεσμικά ασταθής. Είναι ο κόσμος του παρόντος, ο οποίος μακροημερεύει επειδή οι διαπιστώσεις δεν τον θίγουν, όσο και αν φαίνεται πως τον υπονομεύουν. Είναι ο κόσμος του μη μέλλοντος, επειδή τον τυφλώνει η φενάκη της «προόδου» και της «ανάπτυξης», λες και δεν υπάρχουν όρια. Είναι ο κόσμος που, για πρώτη φορά στην Ιστορία, ξέρει ότι τα πολλά χρόνια που έρχονται θα είναι χειρότερα από τα λίγα που πέρασαν.
Είναι βιαστικό, παρακινδυνευμένο, αλλά αναγκαίο να σχολιάσει κανείς την περίπτωση των τεσσάρων νέων του Βελβενδού Κοζάνης ως δείγμα της αλληλουχίας ακατανόητου κόσμου και σύγχυσης διαπιστώσεων. Η αστυνομική «περιποίηση» που υπέστησαν, αιτιολογείται εντός του ακατανόητου κόσμου ως αντιμετώπιση «τρομοκρατών». Η αποκάλυψη των προσωπικών, οικογενειακών και κοινωνικών σχέσεών τους επιδεικνύεται ως έκπληξη, ως παρασπονδία, αφού δεν προέρχονται από την κοινωνική υποστάθμη, αφού πρόδωσαν την κοινωνική τάξη από την οποία έλαβαν ευκαιρίες. Με τέτοια επιχειρηματολογία το φραγγέλιο επί του σώματος των τεσσάρων νέων είναι επιβεβλημένο, πράγμα που δίνει τροφή σε διαπιστώσεις ότι η «τρομοκρατία» τους οφείλεται σε γνωστούς παράγοντες, όπως η οργή, η ανάπτυξη του «αντιεξουσιαστικού χώρου», η ενδοοικογενειακή παιδεία. Η σημασία αυτών των διαπιστώσεων δεν παραμερίζεται. Σκοντάφτει ωστόσο στις δηλώσεις των τεσσάρων νέων ότι είναι πολεμιστές, στην αποδοκιμασία τους να ανακριθούν, στο ιδιόλεκτό τους περί της ορθότητας των ανατρεπτικών ιδεών τους. Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι άγνωστη, είναι ωστόσο μια διατυπούμενη σύγχυση.
Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί πως υπάρχει λόγος να γκρεμίσεις ετούτον τον κόσμο, όταν στα χέρια σου έχει πεθάνει ο καλύτερος φίλος σου, δολοφονημένος από έναν αστυνομικό. Εντιμο είναι να θέλεις να τινάξεις στον αέρα ετούτον τον κόσμο, που η ευαισθησία σου, η τέχνη του πατέρα σου, η αναρχία που διδάχθηκες στο σπίτι σου, αιτιολογούν. Ο ακατανόητος κόσμος σε παραδειγματίζει και σε εκπαιδεύει με διαδηλώσεις, λεηλασίες, εμπρησμούς, φόνους, καταστροφές, οργισμένους, κουκουλοφόρους, ρεμάλια, μπαχαλάκηδες, κομματικές στρατιές. Σου μοιράζει διαπιστώσεις που σε εγκλωβίζουν στην αναισχυντία της σκέψης. Ως εκεί πάντως. Ως εκεί η αξία σου. Και εδώ όμως όπου έφτασες η χρησιμότητά σου: εντός της σύγχυσης η πράξη σου αθωώνει τον ακατανόητο κόσμο. Αυτό είναι το τέρμα του δρόμου σου.
……………………………………………………………………………………………………………………………….
*Συγγραφέας
