Του Βασίλη Γεώργα
Οι μισοί Eλληνες πιστεύουν ότι οι άλλοι μισοί κλέβουν την Εφορία κι όλοι μαζί θεωρούν ότι οι μεγαλύτεροι φοροφυγάδες στην Ελλάδα είναι οι γιατροί, οι ηλεκτρολόγοι, οι υδραυλικοί, οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι και οι εστιάτορες που δεν κόβουν αποδείξεις. Η τσιμπίδα του νόμου όμως δεν τους πιάνει επειδή οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι είτε αναποτελεσματικοί είτε ακόμη και διεφθαρμένοι.
Αυτό προκύπτει από έρευνα που διενήργησε τον Ιανουάριο η εταιρεία GPO για λογαριασμό της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου σε δείγμα 1.600 νοικοκυριών και 1.000 μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Παρ' ότι το σύνολο της κοινής γνώμης (95,7%) αναγνωρίζει το πρόβλημα της φοροδιαφυγής ως πολύ σοβαρό και οκτώ στους δέκα λένε ότι δεν έχουν αποκρύψει ποτέ εισοδήματα, εν τούτοις πιστεύουν ότι… περισσότεροι από τους μισούς συμπολίτες τους (53%) φοροδιαφεύγουν συστηματικά.
H μεγάλη φοροδιαφυγή
Οι καταναλωτές πιστεύουν ότι η μεγαλύτερης έκτασης φοροδιαφυγή γίνεται από τα ιατρεία (88,6%), τους τεχνίτες, όπως οι ηλεκτρολόγοι και υδραυλικοί (85,4%), τα δικηγορικά γραφεία και τους συμβολαιογράφους (75,2%), τις ταβέρνες (57,9%) και λιγότερο τα βενζινάδικα (44,1%), τα μικρά εμπορικά καταστήματα (37,6%) και τα σούπερ μάρκετ (17,7%).
Στο ζήτημα των αποδείξεων οι Eλληνες υποστηρίζουν σε συντριπτικό ποσοστό (94,1%) ότι θα ζητούσαν την έκδοσή τους αν είχαν μεγαλύτερο όφελος, αφού μόλις το 15,7% θεωρεί ότι ωφελείται σήμερα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (52,7%) θεωρούν ότι το μέτρο της συλλογής αποδείξεων δεν είναι αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, έναντι του 45,8% που θεωρούν ότι είναι. Ενδεικτικό είναι ότι το 46,3% απαντά ότι έχει συμβάλει εμμέσως στο να φοροδιαφύγει κάποιος μη ζητώντας αποδείξεις.
Σχεδόν οκτώ στους δέκα καταναλωτές και επιχειρηματίες εμφανίζονται μάλιστα να θεωρούν αποτελεσματικότερο μέτρο κατά της φοροδιαφυγής τη… μείωση των φόρων για τις επιχειρήσεις, η οποία επιπλέον θα βοηθούσε και στο να μη χαθούν θέσεις εργασίας.
Η ιδέα της θεσμοθέτησης ενός ενιαίου φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις, που η ΕΣΕΕ -θυμίζουμε- έχει ζητήσει επιτακτικά, δεν υιοθετείται από την πλειοψηφία, καθώς το 60% τάσσεται κατά της εφαρμογής του. Στην υποθετική, ωστόσο, ερώτηση για το πόσο θα μπορούσε να είναι ένας ενιαίος συντελεστής φόρου, προκύπτει ένας μέσος συντελεστής 16%.
Στην έρευνα, μάλιστα, είναι διακριτή η προσπάθεια να «αθωωθούν» οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς το 66% των επιχειρηματιών που ρωτήθηκαν όχι μόνο υποστηρίζουν ότι οι μικρές επιχειρήσεις φοροδιαφεύγουν λιγότερο από τις μεγάλες, αλλά 9 στους 10 δικαιολογούν τη φοροδιαφυγή ως μέσο που βοηθά τις μικρομεσαίες να επιβιώσουν απέναντι στον ανταγωνισμό. Επιπλέον το 42% της κοινής γνώμης επιμερίζει την ευθύνη για τη φοροδιαφυγή τόσο στον καταναλωτή όσο και στον επιχειρηματία.
Οι μηχανισμοί αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα θεωρούνται αναποτελεσματικοί με βάση τις απόψεις όσων συμμετείχαν στην έρευνα. Με άριστα το 5, η Εφορία βαθμολογήθηκε με 2,1, το ΣΔΟΕ με 2,3, οι οικονομικοί εισαγγελείς με 2,3, το υπουργείο Οικονομικών με 1,9 και η Ανεξάρτητη Αρχή για το Ξέπλυμα Βρόμικου Χρήματος με 2,2. Το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος (44,3%) κρίνει ότι οι υπάρχουσες μέθοδοι αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής είναι ανεπαρκείς.
Σημαντικότερη αιτία για την αδυναμία αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής είναι το πολύπλοκο φορολογικό καθεστώς (βαθμολογία 4,5 με άριστα το 5), η χαμηλή απόδοση των κρατικών υπηρεσιών (4,2), και η διαφθορά των ελεγκτικών μηχανισμών (4,1), ενώ υψηλή βαθμολογία συγκέντρωσαν η έλλειψη φορολογικής συνείδησης και οι ελλείψεις (στελέχωση-υποδομές) του κρατικού μηχανισμού.
