Του Φώτη Παπούλια

«Θα πάει ή όχι, και γιατί να πάει, και αν πάει τι θα πει και πώς θα τα πει, μήπως εκτεθούμε;» Αν η πρόταση αυτή σας θυμίζει το παιδικό παιχνίδι της «κολοκυθιάς», τότε οι του ΣΥΡΙΖΑ μάλλον δεν έχουν αφήσει πίσω τους τις παιδικές ασθένειες της Αριστεράς. Η φοβία της Αριστεράς να μην εκτεθεί, να μην υπερβεί το ιστορικό της παρελθόν, να μην κατηγορηθεί ότι συμπλέει με τους ταξικούς αντιπάλους, να μην ξεφύγει από την πεπατημένη λογική τού «είμαστε απέναντι σε όλους και σε όλα», αλλά κυρίως να αισθάνεται αυτάρκης και ασφαλής διά της… απουσίας, δεν αρμόζει σε μια σύγχρονη Αριστερά.

Το κόμπλεξ που διακρίνει τους ηττημένους απέναντι στους νικητές, ασχέτως αν οι ηττημένοι διατηρούν το πλεονέκτημα της ηθικής υπεροχής, συντρόφευε (ή μήπως συντροφεύει ακόμη) την ελληνική Αριστερά σε όλες τις πολιτικές εκφάνσεις της. Ουσιαστικά όμως η ελληνική Αριστερά προσπαθούσε σχεδόν πάντα να εμφανίζεται διωκόμενη και ευρισκόμενη σε άμυνα, να υπερασπίζεται το αξιακό της φορτίο. Η αδυναμία ανάλυσης κρίσιμων ιστορικών περιόδων, ο ιστορικός «στρουθοκαμηλισμός» της που τη διέκρινε και η «ηρωική» αξιολόγηση ακόμα και των ηττών, είχε διαμορφώσει το ιστορικό πλαίσιο αναφοράς.

Η παρουσία του Α. Τσίπρα στην αυριανή εκδήλωση του Ιδρύματος Κ. Καραμανλή, με θέμα «Κ. Καραμανλής, τότε και τώρα», αποτελεί το πρώτο βήμα μιας διαφορετικής αντιμετώπισης της ιστορίας. Μια ιστορική προσέγγιση που η Αριστερά οφείλει να επανεξετάσει ως «αυτονόητη» στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στην ελληνική κοινωνία, μια «αναψηλάφηση» του ρόλου των πολιτικών ηγετών, μια επανατοποθέτηση απέναντι σε ιστορικά κλισέ που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη πολιτική ιστορία.

Ανεξάρτητα από τους στενά πολιτικούς σχεδιασμούς της παρουσίας του στην εκδήλωση, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ μάλλον έχει αντιληφθεί ότι η εποχή που η Αριστερά βρισκόταν στο περιθώριο και υπέμενε τα «χτυπήματα», ενώ ταυτόχρονα «χάριζε» την ιστορία στους «άλλους» αποτελεί παρελθόν. Μια σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά δεν φοβάται να αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, δεν υιοθετεί τη λογική ότι «για όλα φταίνε οι άλλοι» ή ακόμα χειρότερα να επικαλείται το άλλοθι του «μικρού».

Η σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά οφείλει να αυτοτοποθετηθεί και απέναντι στο παρελθόν της, στα λάθη της και στις παραλείψεις της, με ματιά σύγχρονη, αυτοκριτική, και κυρίως όχι ενοχική. Οσοι στην παρουσία του Α. Τσίπρα βλέπουν μια μορφή «παράδοσης» ή, ακόμα χειρότερα, «υποταγής στο σύστημα» θα πρέπει να απαντήσουν πειστικά στο απλό ερώτημα: είναι αντισυστημική και πόσο η περιχαράκωση και η μονομερής γνώση της ιστορίας;