Του Τάσου Τσακίρογλου
«Σώσαμε τις τράπεζες, αλλά κινδυνεύουμε να χάσουμε μια γενιά». Με τα λόγια αυτά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, επανέφερε μια πικρή διαπίστωση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) που αφορά τη νεολαία της Ευρώπης και συνοψίζεται σε μια έκφραση: αυτή της «χαμένης γενιάς», η οποία παραμένει αποκλεισμένη ουσιαστικά από την αγορά εργασίας.
Σύμφωνα με τη Eurostat, στις χώρες της Μεσογείου και στην Ιρλανδία, η ανεργία στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών τριπλασιάστηκε κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2008-2012) και οι προβλέψεις είναι ζοφερές.
Αυτό συνιστά μια ιδιαίτερη παράμετρο της κρίσης, την οποία έθεσαν ως σύνθημα οι Ισπανοί Indignados, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν κάτω των 25 ετών: «Que se vayan todos», δηλαδή «Μακριά απ' όλους αυτούς». Ποιους; Ολους αυτούς τους μεγαλύτερους που, για να μην υποστούν οι ίδιοι τις θυσίες, τις μετέθεταν επί χρόνια στις επόμενες γενιές, οι οποίες καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό. Αρκεί να θυμηθούμε τις «μεταρρυθμίσεις» του Ασφαλιστικού στη χώρα μας. Καθεμία απ' αυτές σήμαινε μια συμφωνία με τα κυριαριαρχούμενα από τους πενηντάρηδες συνδικαλιστές συνδικάτα να μην θιγούν οι τωρινοί εργαζόμενοι, αλλά οι δυσμενείς ρυθμίσεις να ισχύσουν μόνο για τους «νεοεισερχόμενους» στην αγορά εργασίας. Το ίδιο συνέβαινε και για τις μειώσεις μισθών, στο όνομα μιας κίβδηλης ανταγωνιστικότητας.
Αυτές οι λύσεις ήταν ο εύκολος δρόμος για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, καθώς ο δύσκολος θα ήταν η φορολόγηση των πλουσίων και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Και εδώ όμως υπάρχει ένα στοιχείο διαγενεακής μεροληπτικότητας, καθώς πλούσιοι και φοροφυγάδες είναι άνθρωποι της γενιάς του babyboom. Ακόμα και στη Γερμανία, επί «μεγάλου συνασπισμού» (Χριστιανοδημοκράτες-Σοσιαλδημοκράτες) ψηφίστηκε ο νόμος της «εγγυημένης σύνταξης», ο οποίος απαγόρευε περικοπές στα κεκτημένα των μεγαλύτερων, με αντάλλαγμα την καταβαράθρωση των μισθών των νέων εργαζόμενων. Ο χειρισμός και της σημερινής κατάστασης, όμως, παρότι πλήττει τους μεγαλύτερους, βασικά φορτώνει τα βάρη στις επόμενες γενιές, υποθηκεύοντας ουσιαστικά το μέλλον τους (μνημόνια).
Αυτοί που αρχίζουν σήμερα να εξεγείρονται είναι τα ίδια μας τα παιδιά. Ανθρωποι γεμάτοι προσόντα, γνώσεις και τεχνολογικά εξοικειωμένοι, αλλά στερημένοι από κάθε ευκαιρία να ασκήσουν τα ταλέντα και να αποδείξουν τις δυνατότητές τους.
Χωρίς να αναιρούνται οι κυρίαρχες κοινωνικές αντιθέσεις, όπως αυτές ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, τον Βορρά και τον Νότο ή τους πλούσιους και τους φτωχούς, σήμερα γίνεται όλο και πιο εμφανής η αντίθεση-σύγκρουση ανάμεσα στις γενιές. Το Ινστιτούτο Ifo προειδοποιεί ότι η κατανομή εισοδήματος μεταξύ των γενεών στη Γερμανία μπορεί να μετατραπεί σε ένα νέο «Κοινωνικό Ζήτημα». Και φυσικά οι Γερμανοί δεν ξεχνούν ότι το ψυχικό χάσμα μεταξύ των γενεών στη δεκαετία του 1970 οδήγησε στο αντάρτικο πόλης και στην τρομοκρατία. Επίσης, εμείς, στην Ελλάδα, βιώνουμε σήμερα την «τρομοκρατία των εικοσάρηδων» και, όπως έγραψε πρόσφατα ο Ντέιβιντ Μπόκιν στο «Spiegel», «ίσως οι νέοι μάς θυμίσουν σύντομα εκείνο το σύνθημα του Μάη του ’68: “Μην εμπιστεύεστε κανέναν πάνω από τα τριάντα”!».
