Tου Τάσου Παππά
Eνας από τους λόγους, ίσως ο σοβαρότερος, που τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ παραμένουν καθηλωμένα, είναι ότι, στο ερώτημα που του απευθύνουν οι πολίτες «Με ποιους θα συμμαχήσετε για να σχηματίσετε κυβέρνηση;», η απάντηση δεν είναι σαφής. Το ερώτημα έχει βάση αφού το σενάριο της αυτοδυναμίας δεν «παίζει». Τα στελέχη του κόμματος εξαντλούνται σε ήκιστα πειστικούς αυτοσχεδιασμούς ή παραπέμπουν στο μέλλον, με το σκεπτικό ότι η ίδια η ζωή θα δώσει τη λύση, ή προτείνουν μετεκλογικά μέτωπα με δυνάμεις, οι θέσεις των οποίων δεν έχουν συνάφεια με τις ιδεολογικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ.
Eτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται αντιμέτωπος με το περίφημο «σταυρικό ζήτημα» για το οποίο μίλαγε ο Ηλίας Ηλιού. Το σχήμα όμως σήμερα είναι αναποδογυρισμένο. Τότε (τη δεκαετία του 1960), ήταν το Κέντρο που είχε την ηγεμονία και η ΕΔΑ έπρεπε να αποφασίσει αν θα συμμαχήσει μαζί του, τώρα σε θέση ισχύος βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ και καλείται αυτός να ξεκαθαρίσει, «με ποιους θα πάει» ή, για να ακριβολογούμε, «με ποιους μπορεί να πάει» για να σχηματίσει κυβέρνηση στην περίπτωση που θα κερδίσει τις εκλογές.
Η αντίληψη ότι μπορεί να διαμορφωθεί ένα μέτωπο με τις αντιμνημονιακές δυνάμεις μοιάζει από πρώτη ανάγνωση λογική. Παρουσιάζει, πάντως, πολλά προβλήματα και επί της ουσίας και σε ό,τι αφορά τους συσχετισμούς. Αντιμνημονιακή δύναμη είναι οι Ανεξάρτητοι Ελληνες, ωστόσο η συμφωνία ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝ.ΕΛΛ. σταματά εκεί. Σε όλα τα άλλα θέματα οι διαφορές τους είναι αγεφύρωτες. Και το ΚΚΕ είναι αντιμνημονιακή δύναμη. Μόνον που η ηγεσία του δεν θέλει ν’ ακούσει κουβέντα για το ενδεχόμενο συμπόρευσης, και μάλιστα σε κυβερνητικό επίπεδο, «με τους οπορτουνιστές που σπέρνουν αυταπάτες στους εργαζόμενους ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν ρήξεις με κοινοβουλευτικά μέσα στον καπιταλισμό». Αν δεν αλλάξει κάτι στο κόμμα αυτό στο επικείμενο συνέδριό του, κάθε σκέψη για διάλογο με την προοπτική της συνεργασίας, όπως πολλοί στην Αριστερά εύχονται, θα συναντήσει τοίχο. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι σταθερά και μαχητικά κατά του Μνημονίου, αλλά ουδείς ξέρει αν θα εκπροσωπηθεί στη Βουλή. Οι αριθμοί λοιπόν δεν βγαίνουν.
Πρόβλημα, ωστόσο, υπάρχει και επί της ουσίας. Αν οι ΑΝ.ΕΛΛ. πρέπει να αποκλειστούν λόγω της μη συμβατότητας των θέσεων τους με τις προγραμματικές διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ, αναρωτιέται κανείς πόσο κοντά είναι οι απόψεις του ΣΥΡΙΖΑ με τη γραμμή του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το ΚΚΕ αγωνίζεται για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στην επιστολή που έστειλε στο ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ (11-3-2012) περιέγραφε τους πολιτικούς άξονες για την κοινή αριστερή αγωνιστική δράση και μεταξύ άλλων σημείωνε: «Εξοδος από το ευρώ, την ΟΝΕ, την Ε.Ε.».
Σύμφωνα με το πρόγραμμα του ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδιώκει έξοδο από το ευρώ, ούτε πολύ περισσότερο, αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Διατυπώνεται βεβαίως η άποψη ότι οι διαφορές με το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι μεν στρατηγικής φύσεως, αλλά μπορούν να παραμεριστούν στην παρούσα φάση προκειμένου «μια κυβέρνηση της Αριστεράς να σταματήσει τον κοινωνικό και οικονομικό κατήφορο που επέβαλαν στην Ελλάδα οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων» [από το σχέδιο διακήρυξης του ΣΥΡΙΖΑ]. Ωστόσο δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Υποστηρίζουν ότι τακτική που έρχεται σε κόντρα με τη στρατηγική, συνιστά επιλογή αυτοακύρωσης. Αυτό λέει το ΚΚΕ.
Αν όμως ο στόχος της αυτοδυναμία δεν είναι εφικτός, αν αμιγώς αριστερή κυβέρνηση με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει, αν επίσης δεν είναι επιθυμητή μια «κυβέρνηση της Κεντρο-αριστερο-δεξιάς» (κατά τη λεκτική κατασκευή του Π. Λαφαζάνη), τότε τι μένει; Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πέραν της σοσιαλδημοκρατίας Αριστερά σε ελάχιστες περιπτώσεις βρέθηκε με αξιώσεις επιτυχίας κοντά στην κατάκτηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ο δυσεπίλυτος γρίφος με τον οποίο καλείται να αναμετρηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο εξής: Για να κατισχύσει εκλογικά, πρέπει να απευθυνθεί σε ευρύτερα στρώματα με καθαρό προγραμματικό λόγο. Για ν’ αντέξει στις πιέσεις που θα δεχθεί από εγχώριους και ξένους αντιπάλους, πρέπει να στηριχτεί σ’ ένα μαχητικό λαϊκό κίνημα. Την ίδια ώρα, οφείλει να βρει τον τρόπο ώστε και την ψυχή του να μη χάσει, κάνοντας εκπτώσεις στις αρχές του, και τη χώρα να μη μπλέξει σε τυχοδιωκτικές περιπέτειες.
