Αδικη, σκληρή και εκδικητική χαρακτηρίζει την απόφαση του Eurogroup η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Ερατώ Κοζάκου – Μαρκουλή. Στη συνέντευξή της προς την «Εφ.Συν.» επισημαίνει ότι η Κύπρος πρέπει να χειριστεί σοφά το «όπλο» του φυσικού αερίου και τονίζει ότι «ενώ μέχρι και τρεις μήνες προηγουμένως όλοι μας επαινούσαν, ξαφνικά και χωρίς καμία αιτιολογία γίναμε το μαύρο πρόβατο της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Συνέντευξη στο Γιάννη Σμυρλάκη
1. Πώς κρίνετε το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων της κυπριακής κυβέρνησης στις Βρυξέλλες;
Ηταν μια σκληρή διαπραγμάτευση, αν μπορεί να θεωρηθεί βέβαια διαπραγμάτευση μια διαδικασία κάτω από συνθήκες εκβιαστικές και με το πιστόλι στον κρόταφο. Δυστυχώς όμως τα πράγματα είχαν φτάσει στο απροχώρητο και οι επιλογές πλέον ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Και όταν η άλλη πλευρά αντιλαμβάνεται την αδυναμία σου τότε γίνεται ακόμα πιο απαιτητική και εκβιαστική.
Την απόφαση του Eurogroup της 25ης Μαρτίου μπορώ να τη χαρακτηρίσω υπό τις περιστάσεις ως «το μη χείρον βέλτιστον» με την έννοια ότι αποδεχτήκαμε μια απόφαση μη θετική, γιατί με αυτό τον τρόπο κατέστη δυνατό να αποφύγουμε μια προσπάθεια της τρόικας και ιδιαίτερα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την ολοκληρωτική καταστροφή των δύο μεγάλων τραπεζών της Κύπρου, κάτι που θα έπληττε καίρια έναν από τους πιο ζωτικούς τομείς της κυπριακής οικονομίας, τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Είναι όμως μια απόφαση άδικη, σκληρή, σχεδόν εκδικητική και άκρως πολιτική.
2. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης δεν κατάφερε να βρει ούτε ένα σύμμαχο της Κύπρου στις διαπραγματεύσεις; Θα μπορούσε να έχει άλλα όπλα έναντι των εταίρων ;
Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η τακτική της τρόικας και του Eurogroup γενικότερα ήταν ο αιφνιδιασμός και το να τεθεί η Κύπρος ενώπιον εκβιαστικών διλημμάτων. Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη ότι οι περισσότερες χώρες του Νότου περνούν μέσα από τις δικές τους περιπέτειες και συμπληγάδες. Θέλω να πιστεύω ότι έγιναν τόσο στο επίπεδο του Προέδρου όσο και στο επίπεδο του Υπουργού Εξωτερικών κινήσεις για τη δημιουργία συμμαχιών. Είναι όμως φανερό από τις εξελίξεις ότι στο τιμόνι των διαπραγματεύσεων από την άλλη πλευρά ήταν η Γερμανία, ο πρόεδρος του Eurogroup και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ τα υπόλοιπα κράτη-μέλη συμπαρασύρθηκαν σε μια αδυσώπητη προσπάθεια επιβολής αποφάσεων σε βάρος ενός κράτους-μέλους, στο οποίο στην ουσία δεν δόθηκαν οποιεσδήποτε επιλογές. Αυτό βέβαια θα έχει οπωσδήποτε συνέπειες και θα αποτελέσει ένα κακό προηγούμενο και για άλλα κράτη-μέλη που ίσως βρεθούν σύντομα ενώπιον παρόμοιων καταστάσεων και εκβιασμών, όπως σήμερα η Κύπρος.
Γι’ αυτό είναι να διερωτάται κανείς ποια θα είναι η επόμενη χώρα που θα «παραδειγματιστεί» ή θα καταστεί ένα άλλο «πειραματόζωο» από τους ισχυρούς της Ευρωζώνης. Οσον αφορά το αν η Κύπρος θα μπορούσε να έχει άλλα όπλα έναντι των εταίρων, πιστεύω ότι είναι ενδεικτικό ότι το «ΟΧΙ» του κυπριακού Κοινοβουλίου και η εβδομάδα που ακολούθησε, με τις τράπεζες της Κύπρου κλειστές, κατέδειξε ότι η απόφαση που προσπάθησε το Eurogroup να επιβάλει στις 15 Μαρτίου με το οριζόντιο κούρεμα και των εγγυημένων καταθέσεων στις τράπεζες της Κύπρου, ήταν παράνομη και θα είχε επιπτώσεις στις αγορές όχι μόνο των χωρών της Ευρωζώνης αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Το μεγαλύτερο όπλο όμως που έχουμε είναι το φυσικό αέριο και ο πλούτος που η Κύπρος διαθέτει στην ΑΟΖ της. Πρέπει να χειριστούμε αυτό το όπλο σοφά και με προσοχή ούτως ώστε στα επόμενα λίγα χρόνια όχι μόνο να ανακάμψουμε πλήρως, αλλά και να μη αφήσουμε ποτέ στο μέλλον τη δυνατότητα να μας θέσουν οι όποιοι εταίροι μας ενώπιον των ίδιων ή παρόμοιων εκβιασμών.
3.Η Αθήνα θα μπορούσε να βοηθήσει πιο αποτελεσματικά την κυπριακή υπόθεση;
Η Ελλάδα αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί διαχρονικά το μεγαλύτερο στήριγμα της Κύπρου σε όλους τους πολιτικούς αγώνες, με εξαίρεση βέβαια την επαίσχυντη περίοδο της χούντας που επισώρευσε τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα τόσα δεινά και καταστροφές. Η Ελλάδα ήταν μαζί μας συναγωνιστής και προασπιστής των δικαίων του κυπριακού λαού και έτσι βλέπει και σήμερα ο Κύπριος την Ελλάδα και τον αδελφό ελληνικό λαό. Ομως, σήμερα η Ελλάδα αιμορραγεί και βρίσκεται ίσως στη δυσκολότερη κατάσταση που έχει βρεθεί στη μεταπολεμική Ιστορία της, αλυσοδεμένη από Μνημόνια. Είναι γι’ αυτό που για να είμαστε ρεαλιστές τα περιθώρια φαίνονται πολύ στενά για μια πιο ενεργή και αποτελεσματική βοήθεια από την Ελλάδα, πέραν από την ηθική συμπαράσταση. Αποτελεί βέβαια γεγονός αναντίλεκτο ότι η Κύπρος σε μεγάλο βαθμό έφθασε στη σημερινή της κατάσταση λόγω του κουρέματος του ελληνικού χρέους και της ανεξέλεγκτης και εγκληματικής συμπεριφοράς μιας ομάδας αδίστακτων τραπεζιτών τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα που έπαιξαν την τύχη του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος κυριολεκτικά στα ζάρια. Είμαι της άποψης ότι οι υπαίτιοι θα πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά για να μην περάσει ξανά ο Ελληνισμός από τέτοιες ολέθριες και εθνικά ζημιογόνες περιπέτειες.
4. Πώς αξιολογείτε τη στάση της Ε.Ε. και της Γερμανίας με την εμπειρία σας στο υπουργείου Εξωτερικών;
Αισθάνομαι πραγματική απογοήτευση για την στάση των εταίρων μας. Πρόκειται για μια συμπεριφορά τόσο σκληρή και άτεγκτη που μου φαίνεται αδιανόητο το ότι μέσα στα πλαίσια της ΕΕ μπορεί να χωρέσει τόσο μένος και τέτοια εκδικητικότητα. Πραγματικά δεν είχα αισθανθεί μέχρι το τέλος του περασμένου χρόνου οποιαδήποτε ένδειξη του τι θα ακολουθούσε και το τι είδαμε όλοι τις τελευταίες μέρες να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Μέχρι και τρεις μήνες προηγουμένως και καθ' όλη τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας όλοι μας επαινούσαν και μας έδιναν τα εύσημα. Μετά ξαφνικά και χωρίς καμία αιτιολογία γίναμε το μαύρο πρόβατο της Ε.Ε. και οι δυσφημίσεις περί δήθεν ξεπλύματος βρόμικου χρήματος έδιναν και έπαιρναν, κυρίως στη Γερμανία, αλλά και σε άλλα ευρωπαϊκά και αμερικανικά κυρίως Μέσα Ενημέρωσης. Τέτοιος πόλεμος δεν είχε ξαναγίνει. Η Κύπρος έγινε το πεδίο μάχης μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερμανία και το εξιλαστήριο θύμα στο προεκλογικό παιχνίδι για την εξουσία. Ο τρόπος που εξελίχθηκαν τα πράγματα με την πρώτη και δεύτερη απόφαση του Eurogroup καταδεικνύει ότι η απόφαση ήταν προειλημμένη και στόχος δεν ήταν μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα και η οικονομία της Κύπρου, αλλά και το να πληγεί η Ρωσία και οι σχέσεις της με την Κύπρο. Αυτό που με φοβίζει όμως περισσότερο είναι ότι πίσω από αυτή την πολιτική των στυγνών υπολογισμών και ωμών εκβιασμών, πρέπει να κρύβονται και πολιτικές σκοπιμότητες εξασθένισης της Κύπρου ούτως ώστε να την καταστήσουν ευάλωτη στις όποιες πιέσεις και ιδίως στο Κυπριακό και στα θέματα της μελλοντικής εκμετάλλευσης των υδρογονανθρακικών πόρων της Κύπρου στην ΑΟΖ της. Οι εκβιασμοί και οι πιέσεις στόχο είχαν και έχουν να μας καθηλώσουν και να μας καταστήσουν όργανα υποταγής με τραυματισμένη την εθνική μας κυριαρχία και αξιοπρέπεια, τόσο για τη δική μας γενιά όσο και των επόμενων γενιών.
5. Πώς φαντάζεστε την επόμενη μέρα στην Κύπρο μετά την υλοποίηση των συγκεκριμένων αποφάσεων των Βρυξελλών;
Τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα και επώδυνα για τη μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού της Κύπρου, ιδιαίτερα όμως για τους νέους μας που θα εξαναγκαστούν να μπουν στην ανεργία ή στη μετανάστευση, όπως και η πλειονότητα των νέων της Νότιας κυρίως Ευρώπης. Η οικονομία της Κύπρου, όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, έχει ήδη υποστεί ένα ισχυρότατο πλήγμα και θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να ανακάμψει πλήρως. Αυτό που πρέπει κατά την άποψη μου να γίνει πρώτιστα είναι, μέσα από μια συλλογική συναινετική προσπάθεια, να αναδομήσουμε την οικονομία μας πάνω σε καινούργιες βάσεις με έμφαση σε τομείς που θεωρούνται επιτυχημένοι, όπως ο τουρισμός, οι υπηρεσίες και η ναυτιλία, αλλά και να προωθήσουμε νέους τομείς όπως η πράσινη ανάπτυξη, ο ιατρικός και εκπαιδευτικός τουρισμός, οι επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, η έρευνα και η καινοτομία, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και εκσυγχρονισμός της δημόσιας υπηρεσίας για διευκόλυνση και έλκυση νέων επενδύσεων κ.ά., που θα κάνουν την οικονομία μας πιο σταθερή και πιο ανταγωνιστική.
Αυτό που με κάνει όμως να αισθάνομαι βαθιά ανησυχία είναι η κοινωνική αδικία που έχει επιτελεστεί και το πλήγμα που θα υποστούν χιλιάδες συμπατριώτες μου που θα μείνουν άνεργοι ή θα εξαναγκαστούν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους σε μια νύχτα. Θα πρέπει να καταβληθεί η μέγιστη προσπάθεια για να στηριχθούν όλες αυτές οι οικογένειες για να μπορέσουν να συνεχίσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια. Γιατί χωρίς κοινωνική συνοχή δεν είναι δυνατό να επιτύχουμε τον οποιοδήποτε στόχο για ανάκαμψη και ανάπτυξη.
Η κ. Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλή είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου
