Τρίτη ματιά 

Του Πέτρου Μανταίου

Στα πολλά παράδοξα της νεότερης Ιστορίας μας, επί των οποίων οικοδομήθηκε το ελληνικό κράτος, συνέβη: Δώδεκα χρόνια μετά την Επανάσταση και τρία μετά τη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους με τη Διάσκεψη του Λονδίνου, εγκατέλειπαν την Ακρόπολη οι τελευταίοι Οθωμανοί κατακτητές! Μάλιστα, με μικρή στρατιωτική επιχείρηση, καθώς οι ίδιοι αρνούνταν, επιδιώκοντας διάφορα ανταλλάγματα. Ετσι, ο… εκτός Ακροπόλεως φρούραρχος της Ακρόπολης, Χριστόφορος Νέζερ, ανηφόρισε, επικεφαλής αγήματος, στον Ιερό Βράχο, απώθησε, αναίμακτα, την τουρκική φρουρά και ανύψωσε την πρώτη της απελευθέρωσης ελληνική σημαία, την οποία –σημειώνει ο χρονικογράφος– «ενεχείρισεν εις αυτόν περίδακρυς εκ πατριωτικής συγκινήσεως Υδραίος καραβοκύρης ονομαζόμενος Καπετάν-Δημήτρης».

Αυτά τα ιστορικά… δεύτερου βαθμού (αυτά δηλαδή που πέρασαν στη λησμονιά, ίσως επειδή δεν προσφέρονται σε πανηγυρισμούς και… επεισόδια!) μου θύμισε ο Δημ. Γ. Σοφιανός, με το μελέτημά του «Αι Αθήναι ανεγείρονται» (Αθηναϊκό Ημερολόγιο του Στρατή Φιλιππότη 2013∙ 24η συνεχής χρονιά! Εκδοτικός άθλος!) και συνέβησαν πριν από 180 χρόνια σαν αύριο, 31 Μαρτίου 1833. Σταθερή ημερομηνία, σε όσες πηγές ανέτρεξα. Ακόμα ένα παράδοξο! Διότι, για όσα συνέβησαν πριν από την καθιέρωση του νέου ημερολογίου, Μάρτιος 1924 (άλλος τραγέλαφος… θρησκευτικών εμποδίων!), πρέπει, ανάλογα με τoν αιώνα, να προσθέτεις ή να αφαιρείς 12/13 μέρες!

Παράδοξο μεν, αλλά λιγότερο… παράδοξο (μιας και είναι στα «πάνω» της η ανάμιξη των ξένων στα «εσωτερικά» μας!) από το γεγονός: Οι Ελληνες να έχουμε επιλέξει, στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, 1827, Κυβερνήτη, για εφτά χρόνια, τον Καποδίστρια, και οι ξένοι, στο Λονδίνο, 1830, του Καποδίστρια ζώντος ακόμα και κυβερνώντος, να ορίζουν, με πρωτόκολλο, ως πολίτευμα του νέου κράτους τη βασιλεία! Με τους Ελληνες να… ψηφίζουν επ’ αυτού (έναν Λεοπόλδο), αλλά τούτου αρνηθέντος, εν τέλει να δέχονται τον ανήλικο Οθωνα, με τριανδρία (τρόικα!) Αντιβασιλείας έως ότου ενηλικιωθεί!

Η Αθήνα, στο μεταξύ, ερειπωμένη, έρημη από κατοίκους, ξανακατακτημένη, μετά τη δεκάμηνη πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή, 1826-1827, προσπαθούσε, μετά τη Διάσκεψη του Λονδίνου, να αναλάβει∙ επί πλέον και ως επίδοξη πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους. Διότι, παρά την τουρκική φρουρά στην Ακρόπολη (!), ήδη Αθηναίοι και επήλυδες προύχοντες είχαν αρχίσει… προσεγγίσεις∙ διακριτικά στον Καποδίστρια, που δεν τον ήθελαν ούτε ζωγραφιστό, πιο θαρρετά, μετέπειτα, στον Οθωνα, που ο πατέρας του, ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας, ήταν γνωστός αθηναιολάτρης.

Προσεγγίσεις, ασφαλώς, σε είδος: Παραχωρούσαν ιδιωτικές γαίες (όχι τσιφλίκια∙ δεν είχε τέτοια η Αθήνα), δωρεάν ή σε φτηνές τιμές, για να οικοδομηθούν δημόσια κτίρια. Αλλο αν μετά φούσκωσαν τις τιμές και υποχρέωσαν τη διοίκηση να αναπτύξει την πόλη πάνω στις ιδιοκτησίες τους, ακόμα και εις βάρος των αρχαιοτήτων, ή να αλλάζει πολεοδομικά σχέδια σαν πουκάμισα! Παλιές ιστορίες! Τα επόμενα 180 χρόνια στρώσαμε και η Αθήνα προόδευσε…