Ξέρουν όσο λίγοι τούς χρήστες της Αθήνας. Τους περιθάλπουν καθημερινά, στην κινητή τους μονάδα στο κέντρο και στα πολυϊατρεία τους. Μαζί με πολλές άλλες κατηγορίες πληθυσμού. Ο Νικήτας Κανάκης, γενικός γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου, εξηγεί γιατί οι επιχειρήσεις-σκούπα με θύματα τους τοξικοεξαρτημένους δεν λύνουν, αλλά αντιθέτως δημιουργούν πολύ περισσότερα προβλήματα, εξαντλώντας άσκοπα χρήστες και αστυνομικούς. 

- Τι εξυπηρετούν οι καθημερινές μετακινήσεις τοξικοεξαρτημένων από το κέντρο στην περιφέρεια της Αττικής; 

Δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα – ούτε καν τον εξωραϊσμό του κέντρου. Είναι σαν κάποιους που προσπαθούν να διώξουν τα σκυλιά τους, αλλά αυτά γυρίζουν πίσω. Φυσικά! Στο κέντρο είναι συγκεντρωμένα όλα. Βρίσκει κανείς φτηνό φαγητό, φτηνή διαμονή, τα πάντα. Αυτή την απλή αλήθεια μοιάζει να μην την καταλαβαίνει κανένας. Εσείς κι εγώ, αν ήμασταν άστεγοι, στο κέντρο της Αθήνας θα ερχόμασταν. Αυτές οι επιχειρήσεις είναι τελείως ανόητες. Δεν έχουν νόημα ούτε καν από την πλευρά της δημόσιας τάξης. Αντιθέτως, συνιστούν τεράστια σπατάλη αστυνομικών δυνάμεων. Εχουμε μιλήσει με αστυνομικούς και μας εκφράζουν και αυτοί μιαν αγωνία: «Τι κάνουμε μ' αυτούς τους ανθρώπους; Ποιος είναι ο λόγος που κάνουμε αυτό το πράγμα αντί να κυνηγάμε το έγκλημα;» Για ευνόητους λόγους δεν θέλουν να βγουν να το πουν δημόσια, σ' εμάς όμως το λένε. Δεν υπάρχει καμία ιατρική κάλυψη στα αστυνομικά λεωφορεία που τους μεταφέρουν. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν προβλήματα υγείας, μπορεί να πέσουν σε κώμα. Δεν υπάρχει κανένας μέσα στα λεωφορεία να τους δει. Δεν μπορούμε να παίζουμε με ταλαιπωρημένους ανθρώπους, εξαντλώντας την αστυνομία και βάζοντας σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη δημόσια τάξη.

- Τις πρώτες μέρες της επιχείρησης υπήρξε το πρόσχημα των ιατρικών εξετάσεων. Υπάρχει κάποια λογική από ιατρικής πλευράς στην επιχείρηση; 

Οχι. Η επιχείρηση είναι απάνθρωπη και βαθιά αντιιατρική. Η μονάδα του ΚΕΕΛΠΝΟ βρίσκεται στο κέντρο τα απογεύματα, αν ήθελαν να τους κάνουν εξετάσεις, δεν είχαν παρά να τους πάνε εκεί. Η ιατρική δεν είναι τιμωρητική. Είναι παρηγορητική και ενισχυτική. Πρέπει να νιώθει ασφάλεια ο άλλος. Αλλιώς θα κρυφτεί, θα αποφύγει τη θεραπεία, θα γυρίσει να εκδικηθεί την κοινωνία. Εχουμε το παράδειγμα με τις οροθετικές. Τι έγινε τελικά; Τις διέσυραν και όσοι είχαν HIV απλά κρύφτηκαν. Κοιτάξτε, το ΚΕΕΛΠΝΟ είναι δημόσιος φορέας και έχει ευθύνη για τη δημόσια υγεία. Πρέπει να βγει να πει ποια ακριβώς είναι η στρατηγική του. Τι κάνει; Αστυνομικές επιχειρήσεις μαζί με ιατρικές; Δεν θέλω ούτε καν να θυμηθώ πότε και πού γινόταν αυτό. Αλλιώς, αν πιστεύουν ότι έχουν βρει μια λύση, ας βγουν να την παρουσιάσουν σ' ένα διεθνές συνέδριο, ας μη την κρύβουν από τους ελεγκτές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ας βγουν να πουν ότι αποφάσισαν να εφαρμόσουν το μοντέλο της κινητικότητας, ότι λύνουν το πρόβλημα βάζοντας τους ανθρώπους να περπατάνε. Ποιους ανθρώπους, όμως; Γιατί όταν πιάνουν κάποιον καλοντυμένο να κάνει χρήση, τον στέλνουν στο νοσοκομείο ή στην οικογένειά του, ενώ τους άστεγους, τους φτωχούς και τους καταφρονεμένους τούς αντιμετωπίζουν σαν σκυλιά και τους στέλνουν στην Αμυγδαλέζα; Μπαίνει θέμα διαφορετικής αντιμετώπισης.

- Πώς θα ήταν μια σωστή πολιτική αντιμετώπισης της χρήσης;

Προτείνω να σκεφτούμε τρία θέματα που ακούγονται αιρετικά: Πρώτον, το υπάρχον σύστημα διαχωρίζει τους ανθρώπους με βάση τις ανάγκες των γιατρών –χωριστά οι χρήστες, οι αλκοολικοί, οι άστεγοι- ενώ στην πραγματικότητα οι άνθρωποι είναι λίγο απ' όλα. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπίζουμε ανθρώπους, όχι ασθενείς. Δεύτερον, αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να μείνουν κάπου. Χρειάζεται ένας απλός χώρος, να μπορεί να πάει κανείς με αξιοπρέπεια, να πλύνει τα ρούχα του, να πάει στην τουαλέτα. Αν θέλουμε να πάμε τουαλέτα εσείς κι εγώ, θα αναζητήσουμε λύση στα γύρω μαγαζιά. Τον άλλο που είναι ρακένδυτος θα τον πετάξουν έξω. Πού θα πάει να κάνει την ανάγκη του αν όχι στη γωνία; Τρίτον, πέρα από το θέμα της εξάρτησης και της απεξάρτησης, υπάρχει το θέμα της ασφαλούς χρήσης. Αυτό που λέμε μείωση βλάβης. Πολλοί χρήστες δεν ξέρουν να κάνουν μια ένεση. Βλέπουμε συνεχώς ανάπηρους ανθρώπους, ακρωτηριασμένους, με ιατρικά προβλήματα. Μήπως ήρθε η ώρα να έχουμε και στην Αθήνα έναν χώρο όπου θα μπορεί κάποιος να κάνει ασφαλή χρήση, μια shooting gallery, όπως ονομάζονται στο εξωτερικό; Αλλιώς, αυτό που πριν από δέκα χρόνια το βλέπαμε στις γωνίες και σήμερα το βλέπουμε στο κέντρο των δρόμων, θα γίνεται ακόμα χειρότερο. Αυτό θέλουμε από την πόλη;

Ο κ. Νικήτας Κανάκης είναι γενικός γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου