Του Γιώργου Σταματόπουλου
Ελεγε ο Φουκό ότι δεν υπάρχει μία κεντρική εξουσία, αλλά πολλές μικροεξουσίες (οικογένεια, σχολείο, συνδικάτα, εκκλησίες, εργοστάσια κ.λπ.). Ενυπάρχει όχι στην ανθρώπινη φύση, αλλά στις κοινωνικές σχέσεις. Εννοούσε ότι η εξουσία δεν είναι κάτι που υφαρπάζεται, δεν πηγάζει από κάπου (θεσμούς, κράτος…), απλώς ασκείται από αναρίθμητα σημεία. Θεωρούσε ότι η κρατική εξουσία δεν είναι μόνο η καταστολή, η καταπίεση, η χειραγώγηση, ότι εάν ήταν μόνο αυτά θα εξαφανιζόταν. Εβλεπε και την παιδαγωγική στην εξουσία, τονίζοντας πως χωρίς την πειθαρχία στο σώμα μας δεν θα το γνωρίζαμε. Δεν ενδιαφέρει εάν έχει δίκιο, μιας κι έρχεται σε αντίθεση και με τους φιλελεύθερους και με τους μαρξιστές. Οτι υπάρχουν πολλαπλά κέντρα εξουσίας όμως, ναι, υπάρχουν κι ένα απ' αυτά κατοικεί μέσα στον καθένα μας, έστω ως προϊόν συγκρούσεων στον χώρο της κοινωνίας. Είναι βέβαιο, πάντως, ότι το έχουμε οικειοποιηθεί, είναι απόφασή μας να διαμένει στα σπλάγχνα ή στον νου μας. Μ' αυτήν την απόφαση εξάλλου θωρακιζόμαστε και παλεύουμε (βαδίζουμε) στη ζωή.
Είναι σημαντικό να σκεφτούμε λόγο πάνω σ' αυτά, είναι ευκαιρία για εαυτοσκόπηση, για αναστοχασμό πιθανώς. Αυτό που έχουμε καταφέρει να γίνουμε, να είμαστε, είναι αυτό που θέλαμε στο ξεκίνημα ή εμείς γι' αλλού κινήσαμε κι αλλού η ζωή μας πάει;
Εάν ισχύει το τελευταίο, έχει δίκιο ο Γάλλος διανοητής` δικαιολογούμε τραγουδιστά (με πένθος και παραίτηση, μεταβιβάζοντας τις ευθύνες) και με δραματικό τρόπο την ανικανότητά μας να υπερασπιζόμαστε την απόφασή μας, χωρίς να πάψουμε εντούτοις να μιλάμε για αρχές, αξίες, ηθική, για άυλα πράγματα αλλά που τόσο πολύ μας καθορίζουν.
Μπορεί η εξουσία να είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών συγκρούσεων, σκληρή κι απρόσωπη, με φυσικούς μηχανισμούς όμως, με ανθρώπους ένστολους, πολεμικές μηχανές, με αστυνομία και στρατό και ψυχιατρεία και φυλακές και νόμους (!), αλλά και ο κάθε χώρος που παράγει εξουσία την υφίσταται ταυτόχρονα. Δεν είναι θέμα πολιτικής δομής ενός συστήματος εξουσίας, είναι κυρίως θέμα αναγκαιότητας αυτής της πολιτικής δομής και της επήρειας που αυτή δέχεται από πολλαπλά κέντρα συμβίωσης.
Φαίνεται να 'ναι ισοδύναμες, εξωτερική κι εσωτερική εξουσία, ή η μια να επηρεάζει την άλλη. Οφείλει, άρα, ο λογής αντιεξουσιαστής να ξεριζώσει πρώτα την εξουσία από μέσα του και μετά να επιτεθεί, αλλά πού; Σε ποια απ' όλες τις εξουσίες; Της οικογένειάς του, του σχολείου του, της συνοικίας του, της σέχτας του, της ομάδας του, του κράτους; Ο ίδιος δεν αποτρέπει τους ανθρώπους από το να εξεγερθούν, αντιτιθέμενος στην άλλη τακτική που λέει ότι κάθε εξέγερση είναι μάταιη, όλα μένουν τα ίδια και λοιπά. Δεν προτρέπει. Αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει, γιατί τώρα είναι καιρός των εξεγέρσεων, εσωτερικών και (υπό ώριμες και κατάλληλες συνθήκες) εξωτερικών.
