Του Τάσου Παππά
Τι αποδεικνύει το νέο τρομοκρατικό χτύπημα στη Βοστόνη; Οτι καμία χώρα στον κόσμο, όσο συμπαγή, πολυάριθμο, τεχνολογικά άρτιο, στρατιωτικά οργανωμένο και αποτελεσματικό αντιτρομοκρατικό μηχανισμό κι αν διαθέτει, δεν μπορεί να προστατεύσει με πλήρη επάρκεια 24 ώρες το 24ωρο όλους τους πιθανούς στόχους. Τα κράτη, και ειδικότερα οι ΗΠΑ, έχουν συντριπτική υπεροχή ισχύος και πληροφοριών έναντι των τρομοκρατικών ομάδων. Με τη διαφορά ότι οι αυτές δεν πάνε σε μια κατά μέτωπον αναμέτρηση ούτε επιδιώκουν να δολοφονήσουν τα πρόσωπα-σύμβολα του συστήματος, προφανώς γιατί είναι καλά φυλασσόμενα. Στελεχώνονται από φανατικούς, όχι από ανόητους.
Τα κράτη δεν μπορούν να αποτρέψουν όλες τις επιθέσεις (μερικές τις προλαβαίνουν), γιατί οι τρομοκράτες έχουν δύο πλεονεκτήματα: είναι πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν ακόμη και τη ζωή τους για να υπηρετήσουν την όποια ιδεολογία τους και έχουν το όπλο του αιφνιδιασμού. Εχουν την άνεση να σχεδιάσουν λεπτομερώς μια επιχείρηση, να προετοιμαστούν επί μακρόν για να περιορίσουν τα λάθη, να ελέγξουν όσο είναι δυνατόν τον παράγοντα τύχη, να περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία και να πλήξουν τους αντιπάλους τους στον χρόνο και στον τόπο που αυτοί θα επιλέξουν. Επιπλέον, στις μέρες μας δεν είναι καθόλου δύσκολη η πρόσβαση σε όπλα καταστροφής.
Το ότι έχουμε να κάνουμε με τρομοκρατική ενέργεια στη Βοστόνη είναι βέβαιο. Από τη στιγμή που προκαλείται φόβος σε ευρύτερα σύνολα η πράξη είναι τρομοκρατική, είτε το κινούν αίτιο είναι μια κοσμική ιδεολογία, είτε η ερμηνευτική εκδοχή μιας θρησκείας είτε μια ψύχωση. Με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την πολιτική ταυτότητα των δραστών. Μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε.
Αυτό που πρέπει να ειπωθεί είναι ότι τη λογική των τυφλών χτυπημάτων κατά πλήθους (με το σκεπτικό ότι οι πολίτες είναι υπεύθυνοι για την πολιτική των κυβερνήσεών τους αφού τις ανέχονται και τις πριμοδοτούν) την έχουν ακολουθήσει στο παρελθόν κινήματα με εθνικοαπελευθερωτικό προσανατολισμό (ΙRΑ, ΕΤΑ στην Ευρώπη), τα οποία σήμερα όμως είναι εκτός δράσης, οι ζηλωτές φονταμενταλιστές και οι ακροδεξιές ομάδες. Για την Αλ Κάιντα και τις παραφυάδες της οι ΗΠΑ είναι ο «μεγάλος Σατανάς» και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπιστεί, χωρίς να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε αξιωματούχους και απλούς πολίτες γιατί, όπως έχει γράψει ο Ε. Σαΐντ, «όταν υπηρετείς τυφλά κάποιο θεό, όλοι οι δαίμονες βρίσκονται στην απέναντι πλευρά». Είναι η αντίληψη της συλλογικής ενοχής.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν πολλές παραστρατιωτικές ακροδεξιές σέχτες με βαρύ οπλισμό που διαμαρτύρονται για τον τρόπο που λειτουργεί το ομοσπονδιακό κράτος και εσχάτως έχουν ακόμη ένα λόγο να δυσφορούν: πρόκειται για την προσπάθεια του Ομπάμα να θέσει αυστηρότερους όρους για την οπλοκατοχή. Ο μιλιταρισμός και ο ακροδεξιός ακτιβισμός είναι πολύ διαδεδομένα φαινόμενα σε αρκετές Πολιτείες των ΗΠΑ. Σ’ όλες τις περιπτώσεις πάντως το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: κλίμα φόβου εγκαθίσταται στις κοινωνίες, τα κράτη εντείνουν τα μέτρα ασφαλείας, ενισχύουν τους μηχανισμούς παρακολούθησης και καταστολής και τα ανθρώπινα δικαιώματα δέχονται σοβαρά πλήγματα.
