ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Μια πρωτότυπη μουσική παράσταση στη Στέγη από την πολυβραβευμένη συνθέτρια Γεωργία Σπυροπούλου
Μια σόλο όπερα πάνω στην τραγωδία του Ευριπίδη, αλλά και τρία ακόμα έργα μάς συστήνουν την πρωτοποριακή δουλειά και έρευνά της πάνω στους ήχους
Της Παρής Σπίνου
Το όνομά της βρίσκεται στην αιχμή της μουσικής πρωτοπορίας. Στη δουλειά της η τεχνολογία συναντά την προφορική παράδοση και η μουσική γραφή την πλαστικότητα του ηχητικού φαινομένου. Με «μαγικό» τρόπο στήνει ηχητικά περιβάλλοντα, μεταμορφώνει τη φωνή, εφευρίσκει νέους ήχους, κεντρίζοντας την περιέργεια και τη φαντασία.
Η Γεωργία Σπυροπούλου, η πολυβραβευμένη Ελληνίδα συνθέτις και μουσικός, που ζει και εργάζεται στη Γαλλία ενώ κάνει καριέρα στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και την Ασία, με πολλές συνεργασίες και αναθέσεις έργων, τα οποία παίζονται σε διεθνή φεστιβάλ, έρχεται στην Αθήνα με φρέσκο υλικό. Πρώτη φορά θα παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό, αύριο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, τις «Βάκχες». Μια σόλο όπερα για τραγουδιστή-περφόρμερ, μαγνητοταινία και live electronics, που βασίζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη, αλλά απλώνεται έως την τελετή της πυράς στα Αναστενάρια και τα «μοιρολόγια» της Νέας Γουινέας.
Παράλληλα, όμως, ετοιμάζεται και για το Φεστιβάλ Αθηνών, καθώς θα φέρει στο 260 της Πειραιώς ένα αρχιπέλαγος με νησιά από ήχους. Η «Geografia Sonora» («Ηχογεωγραφία») της, που παρουσιάζεται στη Μασσαλία, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2013, είναι ένα ποιητικό ταξίδι στη Μεσόγειο. Μια ηχητική εγκατάσταση με παφλασμούς κυμάτων, σειρήνες πλοίων, φωνές πουλιών, τραγούδια ναυτικών, που ανασυντίθεται διαρκώς σε πραγματικό χρόνο.
Από την Μπίλι Χόλιντεϊ μέχρι τους υπολογιστές
Κι όμως, η καινοτομία της 48χρονης δημιουργού έχει βάσεις στην κλασική παιδεία. Σπουδές πιάνου, ανώτερα θεωρητικά στο ωδείο και τζαζ αυτοσχεδιασμός, δεν ξεχνάει, όμως, και τα εφηβικά της ακούσματα: «ελληνικά, αλλά και ροκ, μπλουζ, πανκ», μας λέει, «μάλιστα έπαιζα παραδοσιακά και ρεμπέτικα, που έχουν κυκλοφορήσει σε cd». Αναπόφευκτα, πολλά από αυτά περνούν στις συνθέσεις της, «σποραδικά αποσπάσματα, ίχνη που κάτι θυμίζουν».
Αν ακούσουμε προσεκτικά τα έργα, που πλαισιώνουν το αυριανό πρόγραμμα, έχουμε να ανακαλύψουμε πολλά. Το ηλεκτροακουστικό «Brut» περιλαμβάνει από μπλουζ της Μπίλι Χόλιντεϊ έως ήχους χαμηλής πιστότητας. Το «Saksti» εξελίσσεται σε ένα είδος πάλης ή παιχνιδιού ανάμεσα στον σαξοφωνίστα και το σαξόφωνο. Το «Βouches», για γυναικεία φωνή, μαγνητοταινία και live electronics, αφιερωμένο στον πολυβοκαλίστα Δημήτριο Στράτο, συμπυκνώνει ροκ φωνητικά, ένα γαλλικό νανούρισμα, γλωσσολαλιές και μιμήσεις φωνής με τη συνοδεία υπολογιστή.
Οι «Βακχες», πάλι, επιχειρούν μια νέα ανάγνωση του αρχαίου δράματος με μινιμαλιστική προσέγγιση: ένας και μόνο ερμηνευτής, ο πολυβοκαλίστας Μεντερίκ Κολινιόν, επιφορτίζεται με όλους τους ρόλους: γίνεται Διόνυσος, Πενθέας, Αγγελος, Αγαύη. «Σημείο ταύτισης για τον κάθε ρόλο η “φωνητική μάσκα”, ένα ρεπερτόριο φωνών και ήχων ξεχωριστό για κάθε πρόσωπο», μας λέει η ίδια που εμπνέεται από τις τελετουργίες του κόσμου για να προσεγγίσει το αρχαϊκό. Ετσι, χρησιμοποιεί στον θρήνο της Αγάυης επιφωνήματα από την τελετή της πυράς των Αναστεναριών, αλλά και μοιρολόγια από τη Νέα Γουινέα, τα Νησιά του Σολομώντα, τη Γη του Πυρός.
«Ηθελα να προεκτείνω τις δυνατότητες της φωνής, να δείξω πως μικρά ψήγματα φωνής πολλαπλασιάζονται για να γίνουν χορωδία», λέει η Σπυροπούλου για τις «Βάκχες», που αποτελούν ανάθεση του IRCAM-Centre Pompidou και πρωτοπαρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Agora στο Παρίσι το 2010. Αξιοποιεί τις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας. «Είναι ένα εργαλείο για να δουλεύω με ήχο, παρτιτούρα, λάιβ, να εφευρίσκω καινούργια όργανα, να φτιάχνω καινούργιους ήχους», τονίζει, «όμως για μένα πιο σημαντικά είναι τα κλασικά όργανα. Ο ήχος ξεκινάει από τον φυσικό ήχο των οργάνων ή από τη φωνή».
Πού κατατάσσει η ίδια το έργο της; «Σήμερα δεν υπάρχουν ρεύματα ή είναι μικρής διάρκειας. Υπάρχουν τάσεις ή αυτόνομοι δημιουργοί. Η αναζήτηση δεν σταματάει ποτέ, δεν υπάρχει δημιουργία δίχως έρευνα. Διαλογιζόμαστε πάνω στο παρελθόν, ανιχνεύουμε το παρόν και οραματιζόμαστε το μέλλον. Πολλές φορές παίρνω στοιχεία από παλιά για να δώσω κάτι καινούργιο και άλλες φορές θέλω να τα ξεχάσω όλα και να θεωρήσω ότι βρίσκομαι μπροστά σε μια tabula rasa. Προσπαθώ κάθε κομμάτι να είναι καινούργιo, να μην επαναλαμβάνομαι, γιατί, εάν μπω στον δρόμο της ευκολίας της επανάληψης, θα χάσω το ενδιαφέρον μου».
Στη Γαλλία η σύγχρονη δημιουργία στηρίζεται
Ζώντας στη Γαλλία, όπως και άλλοι Ελληνες καλλιτέχνες, βλέπει να της δίνονται καινούργιες ευκαιρίες. «Στη Γαλλία γίνονται 80 αναθέσεις τον χρόνο για σύγχρονη δημιουργία, υπάρχει καλλιτεχνική παραγωγή και η σιγουριά ότι μπορείς να αφιερωθείς στο έργο σου χωρίς να σε αποσπά ο αγώνας για βιοπορισμό», λέει. «Βλέπω ότι στο εξωτερικό ενδιαφέρονται για την ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία και λόγω της οικονομικής κρίσης. Δυστυχώς, όμως, στη χώρα μας δεν υπάρχει παραγωγή, γιατί η ίδια η πολιτεία δεν μεριμνά. Η αιτία είναι ότι δεν υπάρχει σωστός σχεδιασμός και πρόγραμμα σε βάθος χρόνου. Η ύφεση δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει. Αν όμως μπουν μικρά λιθαράκια, συγκεκριμένοι στόχοι για την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου, και εάν αξιοποιήσουμε ανθρώπους-κλειδιά, θα μπορούσαμε να έχουμε άμεσα αποτελέσματα σε 2-3 χρόνια».
INFO: Σάββατο, 11 Μαΐου, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (λεωφ. Συγγρού 107, τηλ. 210-9005800). Φωνή: Mederic Collignon (Bάκχες), Shigeko Hata (Βοuches). Tενόρο σαξόφωνο: Θεόφιλος Σωτηριάδης. Moυσική τεχνολογία: Jose Miguel Fernandez. Ηχητικές προβολές: Georgia Spiropoulos, Jose Miguel Fernandez. Ηχος: Κώστας Μπώκος. Φωτισμοί-Σκηνικά: Arnaud Jung.
