Του Γιώργου Σταματόπουλου
Εκείνο που έχει ενδιαφέρον στους ανθρώπους είναι οι διαφορές τους και όχι οι ομοιότητες. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την προσφορά του Δαρβίνου, που έστρεψε την έρευνα στις πρώτες.
Εάν δεν υπήρχαν οι διαφορές, δεν θα είχε υπάρξει εξέλιξη` η ομοιομορφία-ομοιοστασία θα καταδίκαζε τη ζωή, θα της αφαιρούσε τα θαυμάσια αινίγματά της, θα εξέλιπεν το ανθρώπινο μυστήριο, αλλά και οι μεγάλοι απελευθερωτές, οι μεγάλοι αιρετικοί.
Αυτοί που, είτε το γνωρίζουν είτε όχι (μάλλον όχι), εγγυώνται, «μέσω της απροσδιοριστίας και της διαφορετικότητας, την απελευθέρωση του ανθρώπου» (Ρ. Βρανάς, 2002).
Πρέπει απαραιτήτως να αποδεχτούμε ότι είμαστε προϊόντα του χάους, της (γενετικής) σύμπτωσης, ταυτόχρονα όμως, να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι δυνατόν ο άνθρωπος να ζήσει εκτός κοινωνίας.
Ειδικώς σήμερα, που βάλλεται βιαίως από το κράτος και τους νόμους του, ο άνθρωπος καλείται να ανακαλύψει τον άνθρωπο, τον συνοδοιπόρο (και γιατί όχι συμπότη, συνορχηστή, σύνευνο και λοιπά` μικρά πράγματα, θαυμάσια εντούτοις…).
Και το κάνει! Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας (αυτοί που κατέχουν τα «φώτα» αρνούνται να τα στρέψουν στο εγχείρημά τους της αυτοδιαχείρισης, αυτοδιεύθυνσης, αυτομόρφωσης), μακριά, αλλά κοντά στην αγωνία που μας έχει κατακυριεύσει.
Αυτοί οι άνθρωποι δραματουργούν, κυριολεκτικώς, στις γειτονιές, στις συνοικίες των μεγαλουπόλεων.
Πλάθουν μόνοι τους εξ αρχής ένα κύτταρο κοινωνικής αλληλεγγύης και πολιτισμού συνάμα. Μαγειρεύουν, οργανώνουν θεατρικές παραστάσεις, φιλοσοφικές συζητήσεις (!), γενικώς ερωτοτροπούν με το νόημα αλλά και την αντίσταση σε τοπική και κρατική εξουσία (δήμους-κυβέρνηση). «Μα, δεν έχουμε να φάμε, η φιλοσοφία μάς μάρανε;» θα μπορούσαν να χλευάσουν οι πολιτικώς ορθοί.
Αν μας μάρανε, λέει; Αν είχαμε πλησιάσει τη σκέψη των προσωκρατικών, των σοφιστών, των επικούρειων, των στωικών, σκεπτικιστών και άλλων, διαφορετικά θα είχε «χτιστεί» η καταναλωτική μας αυθάδεια, ο αλαζονικός (εγωτικός) οίστρος.
Αλλά δεν ενδιαφέρουν πλέον την κοινωνία οι πολιτικώς ορθοί, η ορθότητά τους μας οδήγησε σε κυβερνητικά εγκλήματα, διότι ουδέποτε ελήφθη υπ' όψιν ο ταραξικάρδιος σπασμός του πάσχοντος (κοινωνικού) ζώου.
Αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής οι πρωτοβουλίες αυτές, που ξεπηδάνε σαν μανιτάρια στις γειτονιές. Οφείλουν τα κόμματα, που καιροφυλακτούν να αρπάξουν την εξουσία, να στρέψουν τα βλέμματά τους στα κύτταρα αλληλεγγύης και πολιτισμού.
Βασική, βεβαίως, προϋπόθεση είναι οι εθελοντές (σε μια όντως δημοκρατία ο όρος εθελοντισμός θα ήταν ανύπαρκτος, τέλος πάντων…): καθηγητές, μάγειροι, προπονητές, σκηνοθέτες, μουσικοί και λοιποί «ειδήμονες».
Ο εθελοντισμός σήμερα είναι μια μύηση στο δημοκρατικώς διάγειν, στη συμμετοχή, στον διάλογο, στο συναποφασίζειν.
Είναι απαραίτητος αφού όλα τα άλλα σχήματα έχουν αποτύχει (συνδικαλισμός, ΜΚΟ, γκρουπούσκουλα κ.λπ.). Η κοινωνία αρχίζει και κινείται. Λίγο είναι; Παρήγορο είναι ότι η κίνηση αυτή εμφανίζεται σ' όλη τη χώρα. Μένει να γίνουμε αυτήκοοι των παλμών της.
