ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

«Βασικό μας αίτημα είναι και η αξιοκρατία στις Ε.Δ. Δεν γίνεται να παραιτούνται αξιωματικοί, επιστήμονες διευρυμένου πεδίου σκέψης, επειδή προσκρούουν σε τοίχους

«Στους αγανακτισμένους κατεβήκαμε, ενωθήκαμε με τον λαό και το δίκιο του, όχι εν υπηρεσία, αλλά ως μέλη ενός σωματείου 

Στην Εφη Μαρίνου  Φωτ. Μάριος Βαλασόπουλος

Πριν από λίγο καιρό η φράση «συνδικαλισμός στρατιωτικών» ηχούσε ως ανέκδοτο. Τώρα έχουν ξεκινήσει εγγραφές στο σωματείο… Ο αντισυνταγματάρχης Ανέστης Τσουκαράκης (ΣΔΓ) έγινε ο ζωντανός «αντίλογος» της Yπηρεσίας, η φωνή διαμαρτυρίας των ανέκαθεν σιωπηλών στρατιωτικών. Συσπειρώνει κόσμο στο πρώτο συνδικαλιστικό σωματείο που ίδρυσε -και λειτουργεί νόμιμα- στις Ενοπλες Δυνάμεις, κατεβαίνει σε κινητοποιήσεις με στολή, έχει γίνει ο εφιάλτης του υπουργού Αμυνας και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ. Κι όταν εγκαλείται πειθαρχικά, απαντά με Θεοδωράκη: «διότι δεν συνεμορφώθην προς τας υποδείξεις»…

Εχει ενδιαφέρον να δούμε το ιστορικό της συνδικαλιστικής στρατιωτικής περιπέτειας. Ολα ξεκίνησαν στα… γενέθλια του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Το ολοστρόγγυλο 2000 το δίλημμα έπεσε σαν «σφαίρα» στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας του οποίου ηγείτο ο Ακης Τσοχατζόπουλος: Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι οι μόνες χώρες που δεν έχουν ενσωματώσει στο δίκαιό τους τα άρθρα 5 και 6 που αφορούν συλλογική έκφραση-συνδικαλισμό και συλλογικές διαπραγματεύσεις στις Ε.Δ.

Μετά από σκέψη επικράτησε η άποψη ότι πρέπει, αφού προβλέπονται τα άρθρα, να υιοθετηθούν και το γεγονός να αναγγελθεί στις Βρυξέλλες. Αλλά προς Θεού να μην κοινοποιηθεί… Οπως και έγινε. Επειδή όμως τίποτα δεν μένει κρυφό, ο ανήσυχος Ανέστης Τσουκαράκης άρχισε να ψάχνει λίγα χρόνια αργότερα. Αφού το «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι» δεν απαγορεύεται, οι στρατιωτικοί μπορούν να συνδικαλιστούν.

Το 2005, με νομικό υποστηρικτή τον Αλέξη Μητρόπουλο, μάζεψε τις αναγκαίες υπογραφές, κατέθεσε στο Πρωτοδικείο Αθηνών καταστατικό για την ίδρυση της Ενωσης Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων. Μέσα σε τριάντα μέρες, κι αφού είχε αναγγελθεί η Ενωση, ο αντεισαγγελέας Ιωάννης Διώτης ασκεί έφεση κατόπιν παρέμβασης του τότε Α/ΓΕΕΘΑ Π. Χηνοφώτη, που προσδιορίζεται επτά μήνες μετά. Ακολουθούν ασφαλιστικά μέτρα και προσωρινή διαταγή. Τα ασφαλιστικά εκδικάζονται μαζί με την έφεση. Το μόνο ένδικο μέσο που απομένει είναι η αναίρεση. Αλλά για καθαρογραφεί η απόφαση του Εφετείου απαιτούνται δεκαεπτά μήνες…

Το 2010 εκδικάζεται σε μικρό σώμα στον Αρειο Πάγιο και παραπέμπεται στην Ολομέλεια. Στις 3 Μαρτίου 2012 το δικαστήριο αποφασίζει: Οι στρατιωτικοί μπορούν να εκφραστούν συλλογικά. Ο Ανέστης Τσουκαράκης ζητά διευκρίνιση: «Μπορούμε να συνδικαλιστούμε;». Η απάντηση είναι θετική.

Οι θέσεις του Ανέστη Τσουκαράκη έχουν σημασία γιατί δεν συνδέονται με τα επιτελικά Γραφεία Τύπου, τις γνωστές ιεραρχικές διαμεσολαβήσεις, τις υπηρεσιακές επεξεργασίες και ωραιοποιήσεις.

- Δεν ήταν παρακινδυνευμένη η εμπλοκή σας;

Από το 2001 που άλλαξε το Σύνταγμα, είμαστε απολύτως νόμιμοι. Απλώς δεν ήταν γνωστό…

- Τα εναντίον σας επιχειρήματα ποια ήταν;

Στρατιωτική ηγεσία και αντεισαγγελέας μιλούσαν για «παραταξιοποίηση στις Ε.Δ., αντιδικίες μεταξύ των στελεχών, του σωματείου και της ιεραρχίας, με αποτέλεσμα την κατάργηση της πειθαρχίας του στρατεύματος». Ολα προσέκρουσαν στην απόφαση του Αρείου Πάγου.

- Μεταλλαχτήκατε στον ευρύ Σύνδεσμο Υποστήριξης και Συνεργασίας Μελών Ενόπλων Δυνάμεων (ΣΥΣΜΕΔ).

Είπαμε να ανοίξουμε στον κόσμο. Είχαμε ήδη τη συμμετοχή ανωτάτων αξιωματικών. Τώρα έχουμε στήσει δέκα περιφερειακές ενώσεις, πρωτοβάθμια σωματεία σε Θεσσαλία, Αν. Μακεδονία και Θράκη, Κρήτη κ.λπ.

- Πόσα μέλη αριθμεί ο Σύνδεσμος;

Δεν το λέμε, για ευνόητους λόγους. Σκεφτείτε όμως ότι για να στήσεις ένα σωματείο απαιτούνται τουλάχιστον δέκα υπογραφές με δικαστικές αποφάσεις Πρωτοδικείου… Την περασμένη εβδομάδα συνεδριάσαμε στη Λάρισα οι επικεφαλής των περιφερειακών ενώσεων και αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην ίδρυση της Ομοσπονδίας Ενωσης Στρατιωτικών. Τώρα βρισκόμαστε στη διαδικασία έκτακτων γενικών συνελεύσεων για λήψη αποφάσεων.

- Με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Μιχάλη Κωσταράκο έχετε ξεκινήσει βεντέτα. Η δραστηριότητά σας αντίκειται στους στρατιωτικούς κανονισμούς;

To θέμα δεν είναι προσωπικό. Πριν από την απόφαση του Αρείου Πάγου δεν είχαμε διώξεις. Τώρα που ολοκληρώθηκε η διαδικασία νομιμοποίησής μας, έχουμε. Η τελευταία σύγκρουση έγινε φέτος τον Φεβρουάριο. Υπήρχε έντονη φημολογία ότι το ΣΑΓΕ (Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων) συζήτησε και θα εισηγηθεί στο υπουργείο Οικονομικών περαιτέρω μέτρα για τις Ε.Δ. Δηλαδή μειώσεις μισθών, σαράντα χρόνια πραγματικής υπηρεσίας αντί των σημερινών τριάντα πέντε, εγκλωβισμό όσων έχουν ήδη θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης, άρση της μονιμότητας των υπαξιωματικών πλην των εκ των παραγωγικών σχολών. Δηλαδή οι επαγγελματίες οπλίτες θα εξετάζονται κάθε τέσσερα χρόνια και θα υπογράφουν συμβάσεις. Στείλαμε λοιπόν στον φυσικό μας προϊστάμενο ένα έγγραφο ρωτώντας σχετικά. Ο Α/ΓΕΕΘΑ έκρινε ότι αυθαδιάσαμε και με τιμώρησε με 10ήμερη φυλάκιση.

- Κληθήκατε σε απολογία -τιμωρηθήκατε- για συμμετοχή με στολή σε πορεία διαμαρτυρίας;

Στις 3 Μαΐου 2010 κάναμε την πρώτη απόπειρα ένστολοι στον δρόμο. Συναντηθήκαμε στο Μοναστηράκι, πεντακόσιοι με στολή κι άλλοι τόσοι με πολιτικά. Οι περισσότεροι μάλιστα ήταν του Ναυτικού. Εγινε η αρχή. Ο τότε υπουργός Αμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος ζήτησε από τον Α/ΓΕΝ να του πει «τι θα κάνει μ’ αυτούς στο Μοναστηράκι»… Του απάντησε ότι εκείνος, ως συνταγματολόγος, πρέπει να ξέρει καλύτερα… Τον Σεπτέμβριο του 2012 έγινε δεύτερη προσπάθεια καθόδου με στολή. Συγκεντρώθηκαν δυόμισι-τρεις χιλιάδες στελέχη από όλα τα όπλα. Δεν το περιμέναμε. Είχαν ήδη μοιραστεί φυλλάδια ειδοποιήσεων σε πολλές μονάδες. Τον Νοέμβριο του 2012 ο Μ. Κωσταράκος εξέδωσε διαταγή «μη δω κανέναν αξιωματικό με παραποιημένη στολή». Σωστό. Στην κινητοποίηση με στολή, αλλά επιμελημένη, αψεγάδιαστη.

- Ποια είναι η σχέση του Συνδέσμου με τις ουκ ολίγες ενώσεις απόστρατων αξιωματικών, οι οποίες, άλλες είναι θεσμικές, δημοσίου δικαίου, κι άλλες όχι. Γιατί ο ΣΥΣΜΕΔ οδηγήθηκε σε ρήξη μαζί τους ύστερα από μια ενιαία και πανηγυρική κάθοδο στο Σύνταγμα;

Αποφασίσαμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να γίνει πλατύτερη η κινητοποίηση στις 9 Μαρτίου στο Σύνταγμα. Μαζευτήκαμε από όλες τις ενώσεις, πάνω από είκοσι χιλιάδες. Πολύ νωρίτερα όμως το συντονιστικό όργανο δράσεων δέσμευε τις ενώσεις αποστράτων να στηρίξουν τους εν ενεργεία αφού είχε μεσολαβήσει η διαταγή του Α/ΓΕΕΘΑ, η οποία εξήγγειλε πειθαρχικές διώξεις όσων συμμετέχουν ένστολοι σε κινητοποίηση. Ο φόβος επικράτησε και μόνο δεκαπέντε στρατιωτικοί συμμετείχαν με στολή. Οταν ήρθε το πρώτο έγγραφο που μας εγκαλούσε πειθαρχικά, οι ενώσεις αποστράτων δεν μας υποστήριξαν. Μας άδειασαν. Αυτό οδήγησε στη ρήξη.

- Ολες; Ακόμα και η προοδευτικών αντιλήψεων ΚΕΘΑ (Κίνηση για την Εθνική Αμυνα) των απόστρατων αξιωματικών;

Εννοώ τις θεσμικές ενώσεις, δηλαδή αυτές που είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και δεν εναντιώνονται στον υπουργό Αμυνας που είναι ο φυσικός τους προϊστάμενος.

- Η ρήξη δεν κοστίζει στην ευρύτερη συσπείρωση που επιδιώκετε;

Καθόλου. Στο κέντρο των διεκδικήσεών μας δεν βρίσκονται οι απόστρατοι. Η πλειοψηφία των εν ενεργεία στελεχών είναι χαμηλόβαθμοι και χαμηλόμισθοι. Οι εθελοντές μακράς θητείας και οι επαγγελματίες οπλίτες υπολογίζονται στις τριάντα χιλιάδες. Πόσοι είναι οι απόφοιτοι παραγωγικών σχολών; Θα μου πείτε είναι η ιεραρχία. Ε και; Εγώ απευθύνομαι στη μάζα του στρατιωτικού προσωπικού. Και εν τέλει, σημασία έχει τι κάνει κάποιος εν ενεργεία, όχι απόστρατος.

- Πάντως, σε κάτι συμφωνείτε με τον Α/ΓΕΕΘΑ. Να είναι το γένος (ελληνικό) προαπαιτούμενο για την εισαγωγή στις παραγωγικές στρατιωτικές σχολές. Παλεύετε για τον εκδημοκρατισμό στις Ε.Δ. Δεν σας αρέσει που ο νέος αρχηγός του βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού Γιώργος Ζαμπέλας είναι ελληνικής καταγωγής;

Επίσης ο αρχηγός του στρατιωτικού σκέλους του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, ο ναύαρχος Τζ. Σταυρίδης, Αμερικανός υπήκοος, ελληνικής καταγωγής. Κι αυτό με κάνει περήφανο.

- Δεν μου απαντήσατε όμως.

Το σωματείο δεν μπορεί να έχει άποψη πάνω σ’ αυτό. Είναι πολιτική θέση και πρέπει να το αποφασίσει η ηγεσία. Ξαναλέω όμως ότι είμαι περήφανος για τον ελληνικής καταγωγής Αμερικανό ναύαρχο…

- Μετά τον Ακη Τσοχατζόπουλο μπαίνει στο κλισιοσκόπιο και ο Γιάννος Παπαντωνίου. Ανοίγονται και λογαριασμοί αξιωματικών-χειριστών. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να λειτουργεί αυτό το -λεπτό- σύστημα;

Δεν μου επιτρέπεται και εκ του καταστατικού να τοποθετηθώ. Πέρσι ο πρόεδρος του αντίστοιχου ιταλικού σωματείου, όταν άρχισαν εκεί οι περικοπές, είπε σε τηλεοπτική εκπομπή «αντί να τα πάρετε από τους εξοπλισμούς τα παίρνετε από τη μισθοδοσία του προσωπικού;». Το ιταλικό πειθαρχικό δίκαιο λέει ότι αν κάποιος τιμωρηθεί πειθαρχικά πάνω από ένα μήνα, παραμένει έγκλειστος. Του έριξαν τριάντα μία μέρες. Τις πέρασε στο κρατητήριο…

- Υπάρχει σιωπηρή, έστω, συναίνεση όσων δεν συμμετέχουν στο σωματείο ή μήπως και εχθρικές συμπεριφορές προς αυτό;

Ακόμα και τώρα που είμαστε στη φάση των πειθαρχικών διώξεων, μπορώ να πω ότι η συμμετοχή και οι αιτήσεις είναι περισσότερες. Πράγματι, σε κάποιους δεν άρεσε κι άρχισε η τρομοκρατία και ο εκφοβισμός. Ο ίδιος φόβος που βλέπουμε και εκτός στρατού.

- Ομως δεν παίζουν ρόλο ο πατροπαράδοτος συντηρητισμός, η κυρίαρχη πατριωτική ιδεολογία που επικρατεί στις τάξεις των Ε.Δ., με την οποία γαλουχούνται οι μαθητές των παραγωγικών σχολών;

Δεν γίνεται να φοβηθούμε σε πόλεμο, πόσο μάλλον σε καιρό ειρήνης κι όταν διακινούμε ειρηνικά αιτήματα. Οταν όλες οι κοινωνικές τάξεις αγωνίζονται, εμείς δεν θα πηγαίνουμε για δενδροφύτευση; Θα πάμε να τις συναντήσουμε. Διεκδικούμε τα νόμιμα: βελτίωση συνθηκών ζωής.

- Ενας υπολοχαγός αυτοκτόνησε πρόσφατα – λέγεται ότι η ανέχεια έπαιξε ρόλο. Ποιος είναι ο Ελληνας αξιωματικός της μεταπολίτευσης; Είναι ενταγμένος στην κοινωνία;

Δεν έχω άποψη για το θέμα του υπολοχαγού, έχει διαταχθεί ΕΔΕ. Ξέρω όμως πώς είναι μέσα στην κρίση να επιτελείς λειτούργημα. Δραματικά περικομμένοι μισθοί σε όλους τους βαθμούς: από τον επαγγελματία οπλίτη μέχρι τον αρχηγό Στρατού, που μετρά σχεδόν σαράντα χρόνια υπηρεσίας κι έχει πάνω του όλο το στράτευμα. Το 75% ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Εχουμε οικογένειες, παιδιά που έχουν σπουδάσει και είναι άνεργα ή γονείς ενδεχομένως απολυμένους.

- Εγινε σάλος με τον εθνικό ύμνο που εψάλη αντί του Χριστός Ανέστη.

Πρόκειται περί τεχνικού λάθους… Ο τελετάρχης άκαιρα έδωσε «παρουσιάστε» για τον Υμνο. Προβλέπεται -και σκηνοθετείται- να παιανίζει ο εθνικός ύμνος, από πέρσι ψάλλεται κιόλας. Ξεκίνησε ο πρώτος από την πλησιέστερη παρατεταγμένη διμοιρία δοκίμων και σαν κύμα το συνέχισαν οι υπόλοιποι. Αν προσέξετε, οι παρακείμενοι Ικαροι δεν έχουν πάρει χαμπάρι. Ο αγηματάρχης δηλαδή, αντί να περιμένει να τελειώσει το «Χριστός Ανέστη», τα είπε μαζί. Κι έγινε μπάχαλο.

- Η Χρυσή Αυγή δραστηριοποιείται σαν στρατιωτικό σώμα, εκτός και εντός του Κοινοβουλίου. Ελκει οπαδούς από τις Ε.Δ., νέους και θερμόαιμους αξιωματικούς, αλλά και απόστρατους των Καταδρομών. Εσείς πώς κινείστε στον αντίποδα;

Είμαστε σωματείο εν ενεργεία στρατιωτικών και σύμφωνα με το καταστατικό δεν μιλάμε υπέρ ή κατά όποιων πολιτικών κομμάτων. Οταν έρχεται η ώρα της ψήφου εκφράζουμε την ιδεολογία μας.

- Μέχρι τώρα ο «συνδικαλιστικός» σας εκπρόσωπος είναι ο αρχηγός των Ε.Δ. Οι γενιές των αξιωματικών έχουν ανατραφεί με την ιδέα ότι εκείνος υποχρεούται να μεριμνά για τους, εκ του νόμου, …σιωπηλούς υφισταμένους του. Τώρα είστε απέναντί του. Παρακολουθεί τις κινήσεις σας; Μαθαίνουμε ότι τουιτάρει κιόλας…

Εγώ την κλήση σε απολογία την έμαθα από τα μπλογκ. Υποχρεούται να μας παρακολουθεί, όπως και οι αρχηγοί των όπλων. Αρκετά πράγματα που προτείναμε έχουν υιοθετηθεί, ανεξάρτητα αν έχει γίνει γνωστό. Πρόθεσή μας δεν είναι η σύγκρουση με τη φυσική ηγεσία. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ είναι στρατιωτικός. Αύριο θα είναι απόστρατος όπως και οι δεκάδες ανώτατοι αξιωματικοί που ήρθαν στις κινητοποιήσεις.

- Είναι αξιόμαχο το ηθικό των Ε.Δ.;

Ο βασικός πολλαπλασιαστής ισχύος οποιουδήποτε οργανισμού Ε.Δ. είναι το έμψυχο δυναμικό. Πρέπει να είμαστε απερίσπαστοι στο καθήκον μας, την εθνική άμυνα. Οταν μας τσακίζουν τα μέτρα δεν θα επηρεαστούμε; Πώς θα έχει ηθικό ο πένης επαγγελματίας οπλίτης με οικογένεια και δέκα σκοπιές τον μήνα; Τα προβλήματα είναι υπαρκτά, κυρίως για τους χαμηλόβαθμους. Βασικό μας αίτημα είναι και η αξιοκρατία στις Ε.Δ. Δεν γίνεται να παραιτούνται αξιωματικοί, επιστήμονες διευρυμένου πεδίου σκέψης, επειδή προσκρούουν σε τοίχους.

- Αν η κρίση βαθύνει και συγχρόνως ξεσπάσει λαϊκή αγανάκτηση. Αν, κάνοντας ένα ακραίο σενάριο, το κράτος ως ύστατο μέσον καλέσει τις Ε.Δ. να επιβάλουν την τάξη, να καταστείλουν εξεγέρσεις, ο ΣΥΣΜΕΔ τι στάση θα κρατήσει;

Εγώ θα ήθελα να ρωτήσω: υπάρχει νομικό υπόβαθρο για να γίνει αυτό;.

- Υπήρχε συνταγματικό υπόβαθρο για να ψηφιστούν τα μνημόνια;..

Τώρα όμως αναφερόμαστε στον μηχανισμό που διαθέτει και χειρίζεται όπλα. Επαναλαμβάνω: υπάρχει το νομικό υπόβαθρο; Δεν υπάρχει. Στους αγανακτισμένους κατεβήκαμε, ενωθήκαμε με τον λαό και το δίκιο του, όχι εν υπηρεσία, αλλά ως μέλη ενός σωματείου που εκφράζεται.

- Αντέχετε το βάρος της ευθύνης;

Αντέχω αν και, με τις διώξεις, κάμφθηκε λίγο η ψυχολογία μου. Αλλά δεν είμαι μόνος. Μεταξύ των συναδέλφων υπάρχει σύμπνοια, πρωτοφανής υποστήριξη, αλληλεγγύη. Δεν κάνουμε πίσω. Στόχος είναι να μην αποξενωθούμε από την κοινωνία. Δεν θέλουμε να γίνουμε κλειστό κλαμπ.

- Σκεφτήκατε ότι διακινδυνεύετε να βρεθείτε εκτός στρατεύματος;

Αν εγώ παραβιάζω τη νομιμότητα, οφείλει αυτός που θα με θέσει εκτός να είναι νόμιμος. Εκεί θα αναμετρηθούμε.

- Πρόσφατα σας λήστεψαν.

Μπήκαν στο σπίτι και πήραν δυο φορητούς υπολογιστές, ένα κινητό και μια φωτογραφική μηχανή. Δεν θέλω να το συνδέσω με τίποτα.

- Είστε ηγετική μορφή.

Είμαι απλά αυτός που το ξεκίνησε.

- Ιδεολογικά πού ανήκετε;

Εγώ πιστεύω στο δίκαιο. Κι όταν τα επιχειρήματά σου είναι λογικά και νόμιμα, δεν φοβάσαι.

- Θα κατεβαίνατε στις εκλογές;

Μου αρέσει η ενασχόληση με τα κοινά με την έννοια της μέριμνας, της προσφοράς στους συναδέλφους μου…

- Εχετε πει σε ομιλία προς τους συναδέλφους σας: «Ε ναι λοιπόν. Μας αγνόησαν. Μας κορόιδεψαν. Μας πολεμούν. Μα στο τέλος ο ελληνικός λαός θα νικήσει. Θα ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι. Θα φέρει πάλι τη δημοκρατία στη χώρα που τη γέννησε»… Είστε ο Οτέλο ντε Καρβάλιο της Ελλάδας;..

Eσείς το λέτε. Εγώ πράττω τα λογικά, τα δίκαια, τα νόμιμα.

………………………………………………………..

-ΑΝΕΣΤΗΣ ΤΣΟΥΚΑΡΑΚΗΣ, αντισυνταγματάρχης, πρόεδρος του ΣΥΣΜΕΔ