→«Σε αντίθεση προς το σχήμα που προσπαθούν να επιβάλουν η ελληνική κυβέρνηση και η τρόικα, η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει παραγωγικές δραστηριότητες που να προσανατολίζονται στις ανάγκες του πληθυσμού και όχι στις παγκόσμιες αγορές»

Του Gabriel Colleti *

Τα τρία τελευταία χρόνια η Ελλάδα αποτελεί εργαστήριο στο οποίο γίνονται, σε φυσικό μέγεθος, πειράματα πολιτικών που δεν είναι λειτουργικές. Η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται στο ναδίρ, η ανεργία εκτινάσσεται, το χρέος παραμένει απελπιστικά υψηλό. Παρά ταύτα, η κυβέρνηση εξακολουθεί την πολιτική λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων και επιδιώκει να εμφανιστεί ως η «καλή μαθήτρια» της Ευρώπης.

Επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να εμφανίσει θετικό απολογισμό μέχρι το 2015. Ελπίζεται ότι θα υπάρξουν αυξανόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης, κάτι που φαίνεται εφικτό, δεδομένης της ισχυρής πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μπορεί να μειωθεί, κάτι που δεν φαίνεται δύσκολο λόγω της σημαντικότατης μείωσης της εσωτερικής ζήτησης.

Επίσης είναι ενδεχόμενη η μείωση της ανεργίας λόγω της αύξησης των επισφαλών θέσεων εργασίας και της μείωσης του κόστους της εργασίας. Ομοίως πιθανή είναι η βελτίωση των δημόσιων λογαριασμών χάρη στις αυξήσεις των φόρων (από τους οποίους ξεφεύγουν πάντως οι πλουσιότεροι) και την ισχυρή μείωση των δαπανών πρόνοιας (εκπαίδευση, υγεία, συντάξεις).

Σε αντίθεση με την παρούσα πολιτική και τις κακουχίες που προκαλεί, σε αντίθεση με τη παρακμή της χώρας που ενορχηστρώνεται, στερώντας κάθε ελπίδα από τη νεολαία η οποία ωθείται ξανά στη μετανάστευση, η Ελλάδα και η Ευρώπη χρειάζονται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης.

Αυτό το μοντέλο πρέπει να εκφράζει την εμπιστοσύνη του λαού στο μέλλον του και στην ικανότητά του να καθορίζει ο ίδιος την τύχη του. Εδώ και καιρό ο λαός υποφέρει από κάτι που δεν ελέγχει, που του επιβάλλεται από το εξωτερικό. Είναι καιρός η Ελλάδα να καθορίζει το δικό της πρόγραμμα, βασιζόμενη στις δικές της δυνάμεις. Εάν το επιτύχει, θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για πολλούς ευρωπαϊκούς λαούς που έχουν χάσει μεγάλο μέρος της κυριαρχίας τους, ακόμη και της ταυτότητάς τους.

Η πρώτη δύναμη στην οποία πρέπει να βασιστεί η Ελλάδα είναι εκείνη που η ίδια εφηύρε: η δημοκρατία. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δείχνει τα όριά της σε ολόκληρο τον κόσμο διότι δεν βασίζεται στη μόνη αληθινή μορφή δημοκρατίας, εκείνη που οι Ελληνες εφηύραν, την άμεση δημοκρατία. Η άμεση δημοκρατία πρέπει να ασκηθεί παντού. Στην πολιτική, στα πεδία προσωπικών σχέσεων, σε όλους τους χώρους ζωής, δράσης και εργασίας.

Η εργασία αποτελεί τη δεύτερη διάσταση του μοντέλου ανάπτυξης που πρέπει να εφεύρει η Ελλάδα. Δεν εννοούμε εδώ την εργασία ως είδος δουλείας. Οι Ελληνες διακρίνουν ορθά την εργασία ως υποδούλωση («δουλειά») από την εργασία ως παραγωγή έργου («εργασία»).

Το βασικό στοιχείο των κρίσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι καπιταλιστικές χώρες δεν είναι χρηματιστικό αλλά συνδέεται με μια πάγια αντίληψη που θεωρεί την εργασία ως καταπόνηση και ως κόστος που πρέπει να μειωθεί. Και αυτό υποστηρίζεται τη στιγμή που η εργασία δημιουργεί τον πραγματικό πλούτο και συνιστά τη ζωντανή πηγή κάθε καινοτομίας.

Η σύλληψη της ζωντανής εργασίας ως συνωνύμου της εμπειρίας και των ανθρώπινων ικανοτήτων πρέπει να προβληθεί παντού, προπάντων στις επιχειρήσεις αλλά και στη δημόσια διοίκηση. Για να επιτευχθεί αυτό, η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει μεγάλη και διαρκή προσπάθεια εκπαίδευσης και εξειδίκευσης του δυναμικού της, θεωρώντας τη δράση αυτή ως εθνική προτεραιότητα, κάτι που σημαίνει ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να αφήνεται στην ευθύνη των οικογενειών.

Σε αντίθεση προς το σχήμα που προσπαθούν να επιβάλουν η παρούσα ελληνική κυβέρνηση και η τρόικα, η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει παραγωγικές δραστηριότητες που να προσανατολίζονται στις ανάγκες του πληθυσμού και όχι στις παγκόσμιες αγορές. Είναι απόλυτα ορθό ότι η Ελλάδα εξαρτάται υπερβολικά από τις εισαγωγές, αλλά ο ορθός τρόπος για να μειωθεί αυτή η εξάρτηση είναι να προσανατολίσει τις παραγωγικές δραστηριότητες της χώρας στις θεμελιώδεις ανάγκες του πληθυσμού: σίτιση, υγεία, κατοικία, ένδυση, μεταφορές.

Σε αυτούς τους τομείς, και σε πολλούς άλλους, οι ελληνικές επιχειρήσεις, με τη στήριξη μιας αποφασιστικής βιομηχανικής πολιτικής που θα πρέπει να ασκήσει μια νέα προοδευτική κυβέρνηση, θα γνωρίσουν επιτυχία και θα φέρουν την ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης που τόσο χρειάζεται ο λαός και χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή η ανάκτηση της πολιτικής κυριαρχίας.

Η ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης της χώρας δεν μπορεί να γίνει σε βάρος της φύσης. Το μοντέλο ανάπτυξης που επιδιώκουμε πρέπει να εγκαταλείψει τον παραγωγικισμό και τη λήστευση των φυσικών πόρων. Η ελληνική φύση είναι όμορφη και πλούσια. Οι Ελληνες πρέπει να την αντιμετωπίζουν ως κοινό αγαθό που χρήζει προστασίας. Μπορεί να υπάρξουν καλύτερα προϊόντα σε όλους τους τομείς θεμελιωδών αναγκών των Ελλήνων χωρίς να επιβαρύνεται η φύση από την παραγωγή και την κατανάλωσή τους. Πρέπει να προτιμηθούν οι βιολογικές καλλιέργειες ή πάντως οι βασιζόμενες σε έλλογη χρήση των φυσικών πόρων, οι κατοικίες που εξοικονομούν ενέργεια, τα υφάσματα που παράγονται με σεβασμό στη φύση, τα μεταφορικά μέσα που δεν μολύνουν, με μείωση των αποστάσεων μεταφοράς όπου αυτό είναι δυνατό.

Ο σχεδιασμός και η παραγωγή τέτοιων προϊόντων θα απαιτήσουν αυξημένες ικανότητες και μεγάλο αριθμό προσωπικού, προσφέροντας τις εξειδικευμένες θέσεις εργασίας που τόσο χρειάζονται οι Ελληνες και κυρίως οι νέοι.

…………………………………………………………………………..

*Καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης