Το λαϊκό ξέσπασμα στην Τουρκία δεν είναι ούτε προάγγελος μιας επανάστασης ούτε εντάσσεται στο πλαίσιο της προετοιμασίας ενός πραξικοπήματος. Ακόμη περισσότερο, δεν είναι η απαρχή της διάλυσης του σύγχρονου τουρκικού κράτους όπως ονειρεύονται κάποιοι αθεράπευτοι «εθνοσωτήρες», που νομίζουν ότι με τα παλαιολιθικά στερεότυπά τους μπορούν να ερμηνεύσουν τις σύγχρονες εξελίξεις.
Αυτό το ξέσπασμα δείχνει ότι κάτι σημαντικό σημειώνεται στη γειτονική μας χώρα και, ανεξάρτητα από την τελική έκβαση των διαδηλώσεων και των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας, αυτό το νέο φαινόμενο θα επηρεάσει σοβαρά τις εξελίξεις. Ο Ερντογάν μπορεί να προσπαθεί να εμφανίσει τις χιλιάδες των διαδηλωτών περίπου ως τρομοκράτες -ξεχωρίζοντας πονηρά κάποιους «που αγαπά και σέβεται» για τις οικολογικές ευαισθησίες τους-, αλλά όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι διαδηλωτές εκφράζουν ένα σημαντικό τμήμα του λαού, προέρχονται σχεδόν από όλες τις βαθμίδες της κοινωνικής διαστρωμάτωσης και έχουν ως κοινό παρονομαστή ένα σύνολο αντιλήψεων που μπορούν να συμπτυχθούν στο δίπτυχο «ελευθερία – δημοκρατία». Παραμερίζουμε τις γνωστές υποθέσεις για περιθωριακά στοιχεία, πράκτορες και προβοκάτορες. Αυτά τα στοιχεία εντοπίζονται παντού και πάντα εκεί όπου εκδηλώνονται μαζικές εκδηλώσεις και δεν αλλάζουν ποτέ τη γενικότερη ροή των εξελίξεων…
Αυτό το νέο φαινόμενο συνιστά τομή στην πολιτική ζωή της Τουρκίας, γιατί δεν πρόκειται πια για τις γνωστές αντιπαραθέσεις του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν με τα στηρίγματα του πολιτικο-στρατιωτικού κατεστημένου γύρω από συνωμοσίες, απόπειρες πραξικοπημάτων, μυστικά σχέδια ή ακόμη την αμφίεση των γυναικών στο Δημόσιο και τα πανεπιστήμια. Τώρα οι άνθρωποι που βγήκαν στους δρόμους ή εκδήλωσαν με άλλους τρόπους τις διαθέσεις τους δεν θέλουν να εκφράσουν την υποστήριξή τους σε ένα κόμμα ή σε ένα καθεστώς – ακόμη περισσότερο στο «βαθύ κράτος» που υποτίθεται ότι εκπροσωπούσε τον κοσμικό-λαϊκό χαρακτήρα του κεμαλικού συστήματος, αλλά στην ουσία ήταν μια στρατιωτική-γραφειοκρατική δικτατορία.
Σε αυτή τη νέα φάση, οι πολίτες που διαδηλώνουν θέλουν να γίνει η χώρα τους πραγματική δημοκρατία και οι ίδιοι να απολαμβάνουν όλες τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται σε μια δημοκρατία. Μια έρευνα που πραγματοποίησαν δύο καθηγήτριες του Πανεπιστημίου Μπιλγκί της Πόλης σε δείγμα 3.000 διαδηλωτών επιβεβαιώνει πλήρως αυτές τις εκτιμήσεις. Τα δύο τρίτα όσων συμμετείχαν στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας είναι έως 30 χρόνων, δηλαδή ουσιαστικά δεν έζησαν στο πετσί τους τα «πέτρινα χρόνια». Πάνω από τους μισούς δεν είχαν μετάσχει ποτέ σε διαμαρτυρίες. Το 70% δηλώνει ότι δεν έχει καμιά σχέση με κόμματα. Πάνω από το 90% δηλώνει ότι συμμετείχε στις διαμαρτυρίες με στόχο τον αυταρχισμό του Ερντογάν και για να σταματήσει η βία της αστυνομίας. Τέλος, στην ερώτηση πώς αυτοπροσδιορίζονται, οι διαδηλωτές δηλώνουν σε ποσοστό πάνω από 80% άνθρωποι που θέλουν να είναι ελεύθεροι.
Τώρα, λοιπόν, ο Ερντογάν έχει απέναντί του ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που θέλει τη δημοκρατία, που διεκδίκησε μαζικά τα δικαιώματά του και κυρίως πήρε το «βάπτισμα του πυρός» στους δρόμους. Αυτό είναι ό,τι πιο ελπιδοφόρο θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα αυτή. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το ξέσπασμα θα ριζώσει και θα καρπίσει!
