Του Τάσου Παππά
«Εταίρο πλήρους ευθύνης» χαρακτήρισε τον Ευάγγ. Βενιζέλο ο πρωθυπουργός. Είναι σίγουρα και «πλήρους απασχόλησης» πια, με την αναβάθμιση της παρουσίας του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, μόνο που η απασχόλησή του δεν θα αφορά την ανασυγκρότηση του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού (καταστατικός όρος της αφήγησης Βενιζέλου), αλλά την επιβίωση του κόμματός του ως «προοδευτικής συνιστώσας» της συντηρητικής παράταξης.
Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ μάλλον έχει συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι το κόμμα του δεν μπορεί να ανακάμψει εκλογικά και να επιστρέψει σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Προσπάθησε να του δώσει ανάσα ζωής εξαπολύοντας επιθέσεις φιλίας στη ΔΗΜΑΡ, προτείνοντας κοινή εκλογική κάθοδο, προκειμένου να πετύχει τη συμπόρευση των δύο σχημάτων. Το σκεπτικό του ήταν ότι ένας ενιαίος νέος φορέας, με τη λογική του μπαλαντέρ, θα μπορούσε να «γεμίσει» την περιοχή μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ και να αποδειχθεί χρήσιμος εταίρος και για τους δύο ανταγωνιστές (είναι το μοντέλο Γκένσερ στη Γερμανία).
Δεν τα κατάφερε γιατί ο Φ. Κουβέλης δεν ανταποκρίθηκε. Μια νέα προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση δεν θα έχει νόημα. Το ΠΑΣΟΚ είναι σε μια κυβέρνηση που θα εφαρμόζει σκληρές πολιτικές και η ΔΗΜΑΡ από τη θέση της αντιπολίτευσης θα ασκεί κριτική στο δικομματικό μπλοκ, θα τονίζει τις διαφορές της με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ και ταυτοχρόνως θα ανιχνεύει το έδαφος για να βρει σημεία επαφής με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η επιλογή του κ. Βενιζέλου δεν είναι συγκυριακή, παρά τα όσα περί του αντιθέτου, για προφανείς λόγους, ισχυρίζεται. Εχει βάθος και περνάει μέσα από την πλήρη και οριστική μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ. Η συνεργασία του με τη Ν.Δ. δεν θυμίζει «ιστορικό συμβιβασμό», κατά το ατελές παράδειγμα Μόρο – Μπερλινγκουέρ. Περισσότερο με πράξη παράδοσης μοιάζει. Αυτό που μπορεί να του προσφέρει στην παρούσα φάση ο κ. Σαμαράς είναι μία θέση στον μεγάλο αστερισμό εξουσίας που ονειρεύεται να σχηματίσει για να αντιμετωπιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στις αναλύσεις των ηγετικών στελεχών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ περιγράφεται ως σοβαρός κίνδυνος που απειλεί τις ισορροπίες και τις σταθερές του συστήματος.
Στο αστικό μπλοκ εξουσίας που έχει κατά νου ο πρωθιερέας της κυβέρνησης τον τόνο θα δίνουν οι εκφραστές των υπερσυντηρητικών απόψεων (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια, νόμος, τάξη, πυγμή σ’ όσους αντιστέκονται), που αφθονούν στο περιβάλλον του κ. Σαμαρά και στον ηγετικό κομματικό πυρήνα, και οι υπόλοιποι (πρώην σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθεροι, νεοφιλελεύθεροι) θα αποτελούν τις αναιμικές συσσωματώσεις, έτσι ώστε το εγχείρημα να αποκτήσει πολυχρωμία και πολυσυλλεκτικότητα, που είναι όροι απαραίτητοι για να κατακτηθεί η ιδεολογική και η πολιτική ηγεμονία. Καταλαμβάνοντας τον χώρο του Κέντρου, ενσωματώνοντας τα απομεινάρια του καθαρού νεοφιλελευθερισμού, απορροφώντας τα υπολείμματα της λαϊκιστικής Δεξιάς και εξασφαλίζοντας την υποστήριξη της συμβιβασμένης σοσιαλδημοκρατίας, ο Αντ. Σαμαράς θα έχει μόνο μία έγνοια: τη Χρυσή Αυγή.
Η επιρροή του νεοφασιστικού μορφώματος διευρύνεται εις βάρος της Νέας Δημοκρατίας και συνιστά εμπόδιο στα σχέδια του πρωθυπουργού. Προς τα αριστερά του δεν έχει θέμα. Ο φόβος του ΣΥΡΙΖΑ θα φέρει στην κάλπη της Νέας Δημοκρατίας τους κεντρώους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ και τους φιλελεύθερους της ΔΗΜΑΡ. Γι’ αυτές τις ομάδες πολιτών η ριζοσπαστική Αριστερά αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο από την παραδοσιακή Δεξιά.
Προς τα δεξιά του όμως το πρόβλημα του Αντ. Σαμαρά είναι μεγάλο. Η σταθεροποίηση της Χρυσής Αυγής σε διψήφια ποσοστά, με τάσεις μικρής ανόδου, η υστέρηση της Νέας Δημοκρατίας έναντι της Ακρας Δεξιάς σε ορισμένες ηλικιακές ομάδες και επαγγελματικές κατηγορίες, το γηρασμένο εκλογικό ακροατήριο της Ν.Δ., που απλώς ψηφίζει από συνήθεια, αλλά δεν έχει τη διάθεση να εμπλακεί σε διαδικασίες ανασυγκρότησης και ανασύνταξης της παράταξης, θα υποχρεώσουν την ηγεσία του κόμματος να υιοθετήσει εκείνες τις πολιτικές και την κατάλληλη ρητορική προκειμένου να πετύχει τον επαναπατρισμό των μαζών που έχουν μετακομίσει στη Χρυσή Αυγή. Οπως σημειώνει ο Γ. Μαυρής («Εφ.Συν.» 25-6-2013) «η πρωτοκαθεδρία της Ν.Δ. στις επόμενες εκλογές μπορεί να συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες, δεν είναι, εν τούτοις, σε καμία περίπτωση διασφαλισμένη εκ των προτέρων. Θα κριθεί δε, πρωτίστως, στη μάχη για την Ακροδεξιά».
Στην περίπτωση που το σχέδιο Σαμαρά προχωρήσει (η επιτυχία του δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αφού και αντιδράσεις θα προκύψουν από το εσωτερικό της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνηση μπορεί να βρεθεί σε αδιέξοδο λόγω της συνταγής των μνημονίων), θα οδηγήσει σ’ έναν νέου τύπου διπολισμό με κυρίαρχα στοιχεία την ιδεολογική πόλωση και τη μετωπική πολιτική σύγκρουση. Η έκβαση της αναμέτρησης θα κριθεί από την ετοιμότητα (προγραμματική, οργανωτική και ψυχολογική) του άλλου πόλου, της Αριστεράς.
