1924. Γέννηση του Κώστα Αξελού στην Αθήνα στις 26 Ιουνίου. Ηταν πρωτότοκος γιος του παθολόγου Μιλτιάδη Αξελού και της Κωνσταντίνας (Ντίνας) Ξηροταγάρου. Αδελφός του ο Χρήστος Αξελός, τρία χρόνια μικρότερος, μετέπειτα καθηγητής Φιλοσοφίας στη Γερμανία. Ο Κώστας Αξελός έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Αθήνα, στο πατρικό σπίτι της οδού Ακαδημίας, σε περιβάλλον πειθαρχημένο με νταντάδες Γερμανίδες. Πολιτικά, η οικογένειά του ήταν βενιζελική.
1931. Φοίτηση στην ιδιωτική Σχολή Μακρή στο Δημοτικό Σχολείο και στη συνέχεια στις τρεις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου.
1935. Δημοσίευση των πρώτων κειμένων του ως μαθητής του Δημοτικού στο περιοδικό «Η ζωή του σχολείου» και μετά στην εφηβεία του στη «Φλόγα», τον «Νέο Μαχητή» κ.α.
1938. Εγκατάλειψη του ιδιωτικού σχολείου, διότι το θεωρούσε «αστικό», και εγγραφή στο δημόσιο και πρότυπο (τότε) Βαρβάκειο. Πρώτη επαφή με έργα των Ηράκλειτου, Νίτσε, Μαρξ, Φρόιντ, Ρουσό, Ντοστογιέφσκι, Σέξπιρ και Ιψεν. Επαφή με την ποίηση των Χέλντερλιν, Ρεμπό, Ρίλκε, Καβάφη, Σεφέρη και με το έργο των μεγάλων τραγικών της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
1941. Αποφοίτηση από το Βαρβάκειο, εγγραφή στη Νομική Σχολή και συνέχιση μαθημάτων στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και τη Γερμανική Σχολή. Το κλίμα της Κατοχής τον στρέφει στην πολιτική.
1942. Συμμετοχή στην Αντίσταση και πέρασμα στην παρανομία. Παίρνει μέρος στην πρώτη φάση του εμφυλίου ως στέλεχος, δημοσιογράφος και θεωρητικός του κομμουνιστικού κινήματος.
1945. Δημοσιεύει άρθρα, ορισμένα με το ψευδώνυμο Κ. Αυγινός, στα έντυπα «Μεταπολεμική Φωνή», «Φοιτητική Φωνή», «Νέα Γενιά», «Νέα Ζωή», αλλά και στον «Ριζοσπάστη». Παράλληλα διδάσκει μαρξισμό σε μέλη του κόμματος. Παίρνει μέρος στη μάχη του Πολυτεχνείου, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στο στρατόπεδο Χασανίου. Δραπετεύει κολυμπώντας, περνάει αργότερα στο βουνό και επιστρέφει στην Αθήνα μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.
Αναχώρηση τον Δεκέμβριο για το Παρίσι. Με πρωτοβουλία του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα Οκτάβιου Μερλιέ χορηγούνται υποτροφίες του γαλλικού κράτους σε νέους –επιφανείς αργότερα για το έργο τους–Ελληνες, οι οποίοι κινδύνευαν με καταδίκη σε φυλάκιση, ακόμα και σε θάνατο, επειδή αναμείχθηκαν στο αριστερό κίνημα. Aνάμεσα στους επιβάτες του περίφημου πλοίου «Ματαρόα» ήταν, οι Κώστας Αξελός, Κορνήλιος Καστοριάδης, Κώστας Παπαϊωάννου, Μιμίκα Κρανάκη, Ντίκος Βυζάντιος, Κώστας Κουλεντιανός, Νίκος Σβορώνος. Με το «Ματαρόα» διασχίζουν την ακόμα ναρκοθετημένη θάλασσα από τον Πειραιά στον Τάραντα. Από εκεί επιβιβάζονται σε τρένο και φτάνουν στο Παρίσι. Ο Κώστας Αξελός, που η κομματική ορθοδοξία τον είχε έντονα προβληματίσει, θεώρησε τον εαυτό του αποδεσμευμένο από τις κομματικές εξαρτήσεις «μόλις πάτησε το πόδι του στη Γαλλία».
1946. Εναρξη σπουδών Φιλοσοφίας στη Σορβόνη. Διαγράφεται από το ΚΚΕ.
1948. Συγγραφή διδακτορικών διατριβών.
1949. Παρακολούθηση σεμιναρίων του Γιάσπερς περί κλασικής φιλοσοφίας στη Βασιλεία. Οι ελληνικές Αρχές ζητούν την έκδοσή του και επιστρέφει στο Παρίσι, όπου συνεχίζει τη μελέτη και συγγραφή δύο διατριβών.
1950. Εναρξη εργασίας στο CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών) τον Οκτώβριο. Θάνατος της μητέρας του σε ηλικία πενήντα ετών στις 12 Δεκεμβρίου. Παρακολούθηση μαθημάτων ψυχοπαθολογίας με έντονο ενδιαφέρον για τον φροϊδισμό – μαρξισμό.
1951. Καταδίκη του ερήμην σε θάνατο από στρατοδικείο στην Ελλάδα.
1952. Πρώτη εκδοτική εμφάνιση στην Ελλάδα, αφιερωμένη «στη μνήμη της μητέρας μου – στη μορφή του πατέρα μου» με το βιβλίο «Φιλοσοφικές Δοκιμές». Αρθρογραφία σε εξειδικευμένα γαλλικά περιοδικά.
1954. Δημοσίευση τον Ιούλιο στο γαλλικό περιοδικό «Esprit» του δοκιμίου «Le destin de la Grèce moderne» (Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας). Πρόκειται για κείμενο προφητικό που γνώρισε τεράστια εκδοτική επιτυχία… περίπου πενήντα χρόνια αργότερα στην Ελλάδα της κρίσης (Εκδόσεις Νεφέλη, 2010).
1955. Αμνηστία και άρση της θανατικής καταδίκης του στην Ελλάδα. Γνωριμία με τον Μάρτιν Χάιντεγκερ στη Γαλλία. Ο νεαρός Αξελός μεταφράζει σε φιλοσοφικό σεμινάριο τις παρεμβάσεις του Χάιντεγκερ από τα γερμανικά στα γαλλικά και αντιστρόφως όλες τις ερωταποκρίσεις. Τα Χριστούγεννα επισκέπτεται τον Χάιντεγκερ στον Μέλανα Δρυμό.
1956. Ιδρυση του περιοδικού «Arguments». Ο Αξελός μετέχει ως συντάκτης και αργότερα ως αρχισυντάκτης. Ταξίδι στην Ελλάδα για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δέκα χρόνια.
1959. Υποστήριξη (9 Ιουνίου) των δύο διατριβών του «Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία» και «Ο Μαρξ στοχαστής της τεχνικής» στο γεμάτο κόσμο αμφιθέατρο της Σορβόνης. Στην εξεταστική επιτροπή μετέχουν μερικά από τα «ιερά τέρατα» της γαλλικής διανόησης της εποχής όπως: Ραϊμόν Αρόν, Ζακλίν ντε Ρομιγί, Π.-Μ. Σουλ, Κλοντ Ρικέρ, Μορίς ντε Γκαντιγιάκ.
1960. Ιδρυση από τον Κώστα Αξελό της φιλοσοφικής σειράς των εκδόσεων «Arguments» στις Éditions de Minuit (116 τόμοι με έργα αυστηρά επιλεγμένα). Το ακούραστο και πολύτιμο αυτό εκδοτικό έργο αποτελεί πραγματικό προσωπικό άθλο του Αξελού και έχει τύχει γενικής αναγνώρισης. Ο Αξελός παραλλήλως μεταφράζει Ηράκλειτο, Χάιντεγκερ και Λούκατς.
1961. Εκδοση από τις Éditions de Minuit της διατριβής του «Ο Μαρξ στοχαστής της τεχνικής».
1962-1973. Διδάσκει Φιλοσοφία στη Σορβόνη.
1962. Εκδοση από τις Éditions de Minuit της διατριβής του «Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία».
1964. Κυκλοφορεί το βιβλίο του «Προς την πλανητική σκέψη». Για πρώτη φορά η έννοια «πλανητικός» εμφανίζεται στη φιλοσοφία. Οι προσωκρατικοί και ο Ηράκλειτος επανέρχονται επιτακτικά, η παράδοση, ο λόγος ως θεμελιωτής της διαλεκτικής, η ποίηση του Ρεμπό, η σκέψη του Πασκάλ, του Μαρξ, του Χάιντεγκερ και του Φρόιντ αποτελούν βασικούς άξονες του βιβλίου, που κλείνει με ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στην «Ερωτική περιπλάνηση».
1965. Θάνατος του πατέρα του. Αποκτά τη γαλλική υπηκοότητα.
1966. Κυκλοφορεί στη Γερμανία, γραμμένο στη γερμανική γλώσσα, το βιβλίο του «Εισαγωγή σε μια μελλοντική σκέψη».
1969. Κυκλοφορεί στη Γαλλία το βιβλίο του «Επιχειρήματα μιας έρευνας» και αυτό που θεωρείται «opus magnus» της σκέψης του, «Το παιχνίδι του κόσμου». Η έκδοση αυτή προκάλεσε μεγάλο θόρυβο και η εφημερίδα «Λε Μοντ» τού αφιέρωσε δύο ολόκληρες σελίδες.
1972. Κυκλοφορεί το βιβλίο του «Για μια προβληματική ηθική», ακολουθούν τα βιβλία «Συζητήσεις» (1973), «Ορίζοντες του κόσμου» (1974), «Συμβολή στη λογική» (1977), «Προβλήματα του διακυβεύματος» (1979).
1974. Διακοπές στην Ελλάδα, την οποία δεν είχε επισκεφθεί σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας.
1981. Τον Αύγουστο στη Χίο διδάσκει σε φιλοσοφικό σεμινάριο το οποίο έχει οργανωθεί από το Ιωνικό Κέντρο. Την ίδια χρονιά δίνει διαλέξεις στο Ρίο και στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, καλεσμένος από το εκεί Πανεπιστήμιο, με τον Ανρί Λεφέβρ.
1982. Διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο Yale των ΗΠΑ.
1983. Πρώτη του διάλεξη στην Αθήνα τον Απρίλιο, στο κατάμεστο αμφιθέατρο στο Γαλλικό Ινστιτούτο. Ακολουθεί διάλεξη στη Θεσσαλονίκη.
1984. Κυκλοφορεί τα βιβλίο του «Ανοιχτή συστηματική».
1985-90. Διαλέξεις στην Ολλανδία, την Αργεντινή, το Ζάγκρεμπ, το Βελιγράδι, την Ταμπάρκα (Τυνησία), τη Θεσσαλονίκη, τη Λουβέν, την Κοΐμπρα, το Στρασβούργο και τη Λευκωσία.
1991. Εκδοση στη Γαλλία του βιβλίου «Μεταμορφώσεις». Τον Μάιο ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου. Η ομιλία του εκεί έχει τίτλο «Από το εργαστήρι της σκέψης».
1993. Κυκλοφορεί στην Ελλάδα το βιβλίο του «Γιατί σκεφτόμαστε; Τι να πράξουμε;». Δίνει διαλέξεις στη Θεσσαλονίκη, καθώς και στο Ηράκλειο και το Ρέθυμνο προσκαλεσμένος από το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
1996. Κυκλοφορούν στη Γαλλία τα «Γράμματα σ’ ένα νέο στοχαστή». Τον Νοέμβριο ταξιδεύει στο Μεξικό για σειρά μαθημάτων στο UNAM, το Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού.
1997. Κυκλοφορεί τα βιβλίο του «“Αυτοβιογραφικές” σημειώσεις». Οσοι περιμένουν να διαβάσουν στο κείμενο αυτό την αυτοβιογραφία του, απατώνται. «Κανείς δεν μπορεί να γράψει την αυτοβιογραφία του. Κανείς δεν “είναι” η αυτοβιογραφία του», γράφει στο πρώτο απόσπασμα.
1998. Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών. Διάλεξη το καλοκαίρι στη Σητεία.
1999. Διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης και στη Βηρυτό.
2000. Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων τον Απρίλιο. Διαλέξεις στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μαρακές στο Μαρόκο.
2001. Κυκλοφορεί το βιβλίο του «Αυτή η διερώτηση», ακολουθούν οι «Αινιγματικές απαντήσεις» (2005), στις Éditions de Minuit.
2002. Κυκλοφορεί στην Ελλάδα το κείμενο «Η εποχή και το ύπατο διακύβευμα». Διαλέξεις στις Βρυξέλλες, τη Λα Ροσέλ, τη Λιέγη, το Πανεπιστήμιο της Τουρ.
2004. Δίνει τον Ιανουάριο μια πολύ σημαντική διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του Χάγκεν, καλεσμένος από τον Δημήτρη Τσάτσο, που διδάσκει εκεί. Το κοινό «ειδικό» και το επίπεδο υψηλότατο, αποτελείται από πανεπιστημιακούς καθηγητές, κυρίως της Φιλοσοφίας, και από σπουδαστές της Φιλοσοφίας που εκπονούν τη διδακτορική τους διατριβή. Μιλάει σε άψογη και «τεχνική» γερμανική γλώσσα όρθιος επί περίπου τρεις ώρες, καθώς την ομιλία ακολουθεί καταιγισμός ερωτήσεων.
2005. Διαλέξεις στα Πανεπιστήμια της Γκρενόμπλ και της Νάπολης.
2006. Διάλεξη στα Χανιά, στο παλιό Αρσενάλι.
2007. Διάλεξη τον Απρίλιο στο ΤΕΙ Λαμίας με θέμα «Το αίνιγμα της τέχνης». Το ίδιο θέμα αναπτύσσει γαλλικά και στο Πανεπιστήμιο της Λίλης. Το φθινόπωρο διαγιγνώσκεται ότι πάσχει από καρκίνο στον πνεύμονα και υποβάλλεται σε εγχείρηση στο Παρίσι στις 30 Οκτωβρίου.
2008. Τελευταίες καλοκαιρινές διακοπές του στην Ελλάδα, στο Διακοπτό και τη Σύρο.
2009. Κυκλοφορεί στη Γαλλία από τις Εκδόσεις Les Belles Lettres – encre marine το βιβλίο «Αυτό που επέρχεται». Τον Μάρτιο είναι η τελευταία φορά που ταξιδεύει στην Ελλάδα. Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η ομιλία του τιτλοφορείται «Το άνοιγμα στο επερχόμενο». Την επομένη, αναπτύσσει στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το θέμα «Το αίνιγμα της τέχνης». Στις αρχές Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς δίνει ακόμη μια διάλεξη στο ULB (Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών) και στις 18 του ίδιου μήνα την τελευταία του διάλεξη, στο Πανεπιστήμιο της Λίλης, με θέμα «Μερικές λέξεις-κλειδιά της άκαιρης σκέψης του χρόνου του κόσμου».
Το καλοκαίρι η υγεία του απαγορεύει ταξίδι στην Ελλάδα. Εχει διαγνωστεί νέος καρκίνος και υποβάλλεται σε ακτινοβολίες, αλλά είναι πάντα δραστήριος και εργάζεται σ’ ένα καινούργιο βιβλίο, με τίτλο «En quête de l’impensé». Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε στη Γαλλία τον Νοέμβριο 2012 και πρόκειται να κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα τον επόμενο χρόνο.
2010. Πεθαίνει τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου και κηδεύεται, ακριβώς μία εβδομάδα μετά, στο παρισινό νεκροταφείο του Μονπαρνάς, στη συνοικία όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Στο μνημείο του χαράχθηκε η φράση από το τελευταίο βιβλίο που εξέδωσε εν ζωή («Αυτό που επέρχεται»): «Το να διακρίνει κανείς αυτό που μένει απ’ αυτό που σαρώνει ο άνεμος, απαιτεί έντονη ζωή και ματιά που να στηρίζονται στον θάνατο, χωρίς ο θάνατος, σαν τέτοιος, να θριαμβεύει».
……………………………………………………………………………………..
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΞΕΛΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
• «Φιλοσοφικές δοκιμές», Παπαζήσης, Αθήνα 1952.
• «Ο Μαρξ στοχαστής της τεχνικής», μετάφραση από τα γαλλικά Τάκης Αθανασόπουλος, Καστανιώτης, Αθήνα 2000.
• «Ο Ηράκλειτος και η φιλοσοφία», μετάφραση από τα γαλλικά Δημήτρης Δημητριάδης, Εξάντας, Αθήνα 1974.
• «Προς την πλανητική σκέψη», μετάφραση από τα γαλλικά Λίλα Σκάμη, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Πέτρος Παπαδόπουλος κ.ά., Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1985.
• «Για μια προβληματική ηθική», μετάφραση από τα γαλλικά Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1992.
• «Ορίζοντες του κόσμου», μετάφραση από τα γαλλικά Μαρία Λάζου, Δωδώνη 1978.
• «Ανοιχτή συστηματική», μετάφραση από τα γαλλικά Νίκος Φωκάς, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1989.
• «Μεταμορφώσεις», μετάφραση από τα γαλλικά Κατερίνα Δασκαλάκη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1998.
• «Από το εργαστήρι της σκέψης», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1992.
• «Γιατί σκεφτόμαστε; Τι να πράξουμε;», Νεφέλη, Αθήνα 1993.
• «Γράμματα σ’ ένα νέο στοχαστή», μετάφραση από τα γαλλικά Μαρία Παπαδήμα, Εξάντας, Αθήνα 1997.
• «“Αυτοβιογραφικές” σημειώσεις», μετάφραση από τα γαλλικά Κατερίνα Δασκαλάκη, Νεφέλη, Αθήνα 1998.
• «Αυτή η διερώτηση», μετάφραση από τα γαλλικά Κατερίνα Δασκαλάκη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2003.
• «Αινιγματικές απαντήσεις», μετάφραση από τα γαλλικά Κατερίνα Δασκαλάκη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2005.
• «Η εποχή και το ύπατο διακύβευμα», Νεφέλη, Αθήνα 2002.
• «Το άνοιγμα στο επερχόμενο και το αίνιγμα της τέχνης», Νεφέλη, Αθήνα 2009.
• «Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας». Κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του σε μετάφραση της Κατερίνας Δασκαλάκη, Νεφέλη, Αθήνα 2010.
• «Αυτό που επέρχεται», μετάφραση από τα γαλλικά Κατερίνα Δασκαλάκη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2011.
