Του Βίκτωρα Νέτα
Είναι μια πονεμένη ιστορία, που αποκαλύπτει ένα διαρκές έγκλημα σε βάρος του ελληνικού λαού, η μη αξιοποίηση του φυσικού πλούτου και των τεράστιων δυνατοτήτων ανάπτυξης τις οποίες έχει αυτή η ευλογημένη χώρα. Ηταν βαρύ έγκλημα να φτάσει το κράτος να συντηρείται με δανεικά και να συσσωρεύει τεράστια χρέη, γεγονός που τελικά οδήγησε σε μια χωρίς προηγούμενο οικονομική και κοινωνική κρίση. Ενοχη για το έγκλημα δεν είναι μόνο η μεταπολιτευτική πολιτική ηγεσία, αυτή που κυβέρνησε και αυτή που άσκησε αντιπολίτευση, αλλά και οι υπεύθυνοι κοινωνικοί παράγοντες, οι τραπεζίτες, η επιστημονική και η πνευματική ηγεσία, το συνδικαλιστικό κίνημα και γενικά όσοι έβλεπαν τον κατήφορο και δεν αντέδρασαν.
Μεταπολιτευτικά δεν εφαρμόστηκε κανένα μακρόπνοο πρόγραμμα ανάπτυξης, παρ’ όλο που είχαν καταρτιστεί ενδιαφέρουσες μελέτες. Στις αρχές του 1946 δύο επιστήμονες της Αριστεράς, οι Γ. Ι. Αργυρόπουλος και Π. Ι. Καπασακαλής, κυκλοφόρησαν ένα βιβλίο με τίτλο «Κοιτάζοντας μπροστά», στο οποίο δημοσίευσαν έρευνες για την ενέργεια, τη βελτίωση της φυτικής παραγωγής, την αξιοποίηση της άγονης γης, την ανάπτυξη της βιομηχανίας και των συγκοινωνιών, την κατασκευή παραγωγικών έργων κ.λπ. Στον πρόλογο του βιβλίου τους οι δύο συγγραφείς και μελετητές σημείωναν: «Η εθνική μας φτώχεια είναι η βασική αιτία της κακοδαιμονίας μας».
Ο Πολ Πόρτερ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας που εστάλη από τον Αμερικανό πρόεδρο Τρούμαν το 1947 για να μελετήσει την οικονομική κατάσταση της χώρας, έγραψε στο ημερολόγιό του: «Το απόγευμα ο Ζίγδης της UNRRA ήρθε για συζήτηση, διάρκειας μιάμισης ώρας περίπου, με τα μέλη της αποστολής. Η από πλευράς του ανάλυση του ελληνικού οικονομικού διλήμματος ήταν εξαιρετικά εύστοχη (…). Επεσήμανε ότι το δίλημμα δεν ήταν “ή Ελντοράντο ή αενάως φτώχεια” και, αφού διατύπωσε τη δική του ανάλυση της γεωργίας, της ναυτιλίας και της βιομηχανίας, πρότεινε τη λύση ότι ο ορυκτός πλούτος ήταν η πραγματική ελπίδα για το μέλλον της Ελλάδας. Μας είπε για το υπό έκδοση βιβλίο του για τον ορυκτό πλούτο και εξέφρασε την ελπίδα ότι ο σχεδιασμός με τον οποίο ασχολούνταν θα συνεχιζόταν κατά κάποιο τρόπο και μετά τη διάλυση της UNRRA» (Πολ Πόρτερ: «Ζητείται ένα θαύμα για την Ελλάδα», Μεταμεσονύκτιες εκδόσεις, σελ. 162).
Ενας άλλος Αμερικανός, ο πρεσβευτής Νόρμαν Αρμουρ, επικεφαλής επιτροπής της Γερουσίας για τη βοήθεια προς την Ελλάδα, έγραψε το 1957 στην έκθεσή του: «Το 1955 περίπου 2.000 τόνοι μεταλλεύματος ουρανίου εξήχθησαν εξ Ελλάδος εις Ηνωμένας Πολιτείας. Ορισμέναι ποσότητες μεταλλευμάτων χρωμίου, λιγνίτου, βωξίτου, αμιάντου και σιδήρου εξορύσσονται τώρα εν Ελλάδι, είναι δε εφικτή η περαιτέρω εκμετάλλευσις των εν λόγω κοιτασμάτων» (εφημερίδα «Ελευθερία», 7 Μαρτίου 1957).
Χρειάστηκε να περάσουν πολλές άγονες δεκαετίες για να ανακαλύψουμε πως όσοι μιλούσαν για ορυκτό πλούτο και για την εκμετάλλευσή του είχαν δίκιο, αλλά κανείς στην εξουσία δεν τους πίστευε και μέχρι πρόσφατα. Επιτέλους έγιναν σοβαρές και συστηματικές έρευνες και επιβεβαιώθηκε ότι ο ελλαδικός χώρος έχει εκμεταλλεύσιμα μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Περιχαρής ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δήλωσε κατ’ επανάληψη ότι «η Ελλάδα θα γίνει κόμβος υδρογονανθράκων και εφοδιασμού όλης της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ταυτόχρονα εκδηλώθηκε και ευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, μάλιστα, δήλωσε: «Αν μπορέσει η Γαλλία να συνεκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου με την Ελλάδα θα το κάνει».
Αλλά δεν είναι μόνο τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, που προσφέρονται για εκμετάλλευση, γιατί όχι και για συνεκμετάλλευση, με ξένους επενδυτές. Πρόσφατα ο μέχρι πρότινος πρόεδρος της μεγάλης κινεζικής εταιρείας Cosco κάπτεν Γουέι Τζιαφού εκδήλωσε τον θαυμασμό του για την ακτή του Σαρωνικού και ιδιαίτερα για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η εκμετάλλευσή του να αποδίδει περισσότερα από το Ντουμπάι: μια τεράστια κρατική περιουσία, ένα φιλέτο γης στην Αττική μένει επί 12 χρόνια νεκρό με τα κτίριά του να καταστρέφονται και να λεηλατούνται, λόγω ανικανότητας και ατολμίας των κυβερνώντων να εφαρμόσουν ένα σχέδιο από όσα έχουν προταθεί, ώστε και χρήμα να μπει στα δημόσια ταμεία και εργασία να προσφερθεί σε χιλιάδες ανέργους.
Τη μοναδική αξία της ακτής του Σαρωνικού δεν την ανακάλυψε πρώτος ο Κινέζος μάνατζερ, που ήρθε να μας βάλει τα γυαλιά. Το 1953 ο Σπύρος Μαρκεζίνης, υπουργός Συντονισμού στην κυβέρνηση Παπάγου, είχε πει σε φίλο του εκδότη εφημερίδων: «Βλέπεις αυτά τα φώτα στην ακτή της Αττικής; Λοιπόν, θα μεταβάλω όλη αυτήν την παραλία από την Καστέλλα έως το Σούνιο σε ελληνική Κυανή Ακτή, όπου μυριάδες ξένοι θα αφήνουν στα καζίνα 500 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο».
Χαρακτηρίζουν οι κυβερνήτες τον τουρισμό «βαριά βιομηχανία» της χώρας, αλλά δεν έγινε τίποτα συστηματικό για την ανάπτυξη αυτής της βιομηχανίας, που είναι προικισμένη με μοναδικά δώρα της φύσης. Δεν είναι όμως μόνο ο τουρισμός, που προσφέρει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, ο ήλιος και οι άνεμοι προσφέρουν με τα φωτοβολταϊκά και τις ανεμογεννήτριες άφθονη και καθαρή ηλεκτρική ενέργεια χωρίς μεγάλες επενδύσεις.
Αυτά που σκέπτεται ο κοινός νους δεν τα σκέπτεται και δεν τα μελετάει το κράτος; Γι’ αυτόν τον σκοπό ιδρύθηκε το 1959 από τον Κων. Καραμανλή, με εισήγηση του τότε διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, Ξεν. Ζολώτα, το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), στο οποίο τοποθετήθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. και επιστημονικός διευθυντής ο Ανδρέας Παπανδρέου. Από το 1964 προστέθηκαν στις αρμοδιότητές του η κατάρτιση σχεδίων βραχυχρόνιων, μεσοχρόνιων και μακροχρόνιων προγραμμάτων ανάπτυξης, η εκπόνηση προγραμμάτων δημοσίων επενδύσεων κ.λπ. Αναρωτιέται κανείς: Τα υπουργεία αξιοποιούν τις δυνατότητες του ΚΕΠΕ ή το αγνοούν; Μάλλον το αγνοούν, γι’ αυτό και προτιμούν να αυτοσχεδιάζουν ή να μη σχεδιάζουν!
