Η Δήμητρα Χατούπη ερμηνεύει τη γυναίκα ενός ερωτικού τριγώνου, που, αν και κάνει διάλογο, δεν μπορεί να επικοινωνήσει. Χάρη και στη σκηνοθεσία της Ρούλας Πατεράκη, η καλή ηθοποιός δηλώνει: «Το καταλαβαίνω και το αγαπώ το κείμενο του Βέλτσου. Εχουμε ανάγκη από ποίηση στη ζωή και την τέχνη»
Της Εφης Μαρίνου
«Εχω τόσο προφυλαχτεί. Ισως ζήσω κι άλλο. Δεν θέλω να πεθάνω. Γι’ αυτό προφυλάσσομαι. Γι’ αυτό κερδίζω κάθε μέρα αυτό που χάνει το σώμα όταν γερνά. Γι’ αυτό είμαι μαζί της. Για να κερδίζω και να προφυλάσσομαι». Ετσι αρχίζει το θεατρικό έργο του Γιώργου Βέλτσου, που παίζεται απόψε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη. Κείμενο ελλειπτικό, για το «μαζί» και το «μακριά», την απώλεια, το αναπόφευκτο τέλος του έρωτα. Με πρωταγωνίστριες τις ίδιες τις λέξεις, που καταλαμβάνουν κυρίαρχη θέση στη σκηνή.
«Η “Φωνή”, μονόπρακτο για τρία πρόσωπα, συνεχίζει την εμμονή μου για το “οικόσιτο ζεύγος”», λέει ο Γιώργος Βέλτσος για το έργο του. «Μετά την “Camera degli Sposi”, την “Αναγγελία” και τις “Πομπές”, ολοκληρώνεται μια τετραλογία για την έμφυλη σχέση και την παρεμβολή του “τρίτου”. Ορμώμενος από τα ιψενικά τρίγωνα, υποστηρίζω ότι δεν υπάρχει σχέση των δύο φύλων, διότι το φύλο είναι ένα πρόβλημα για τον εαυτό του. Εδώ έχω κατά νου ένα μότο στον Προυστ: “Η γυναίκα θα έχει τα Γόμορρα και ο άντρας θα έχει τα Σόδομα”. Κι όμως συναντιούνται επί σκηνής, όπου η γυναίκα θέτει το ερώτημα του Φρόιντ: “Τι θέλει η γυναίκα;” –τη φωνή ή τη σιωπή;»…
Στο έργο δεν υπάρχουν ρόλοι, χαρακτήρες ούτε καν τύποι. Επίσης δεν υπάρχουν ονόματα, αλλά φωνές. Είναι ο Α, ο Β και η Γ. Η αντρική πλευρά, αλλά και η γυναικεία. Η παράσταση δεν είναι στατική. Οι ηθοποιοί βρίσκονται σε συνεχή κίνηση ακολουθώντας την κινητικότητα των σκέψεων. Ανάβουν τσιγάρο, βάζουν, βγάζουν καπέλα.
«Πρόκειται για ένα ερωτικό τρίγωνο. Ενα ζευγάρι κι ένας ακόμα που έχει παρεισφρήσει ανάμεσά τους», λέει η Δήμητρα Χατούπη, η Γ, δηλαδή η Γυναίκα του έργου. «Τρεις εραστές που εξωτερικεύουν τη σκέψη τους με συνειρμικά σχήματα. Φέρω έναν κόσμο πάνω στη σκηνή, που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με μια σειρά σκέψεων. Κάποτε είναι σαν να μιλάει ο ίδιος άνθρωπος με διαφορετική φωνή. Είναι εκείνη η κραυγή που αρθρώνεται, αλλά δεν καταφέρνει να επικοινωνήσει με τρόπο δημιουργικό, είτε επειδή φλυαρεί είτε επειδή δεν ακούει τη σιωπή του άλλου. Ενώ δηλαδή υπάρχει διάλογος, δεν έχουμε επικοινωνία. Ακόμα κι αν η μια φωνή συμπληρώνει την άλλη, δεν δημιουργείται ουσιαστική σύνδεση. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του δυτικού κόσμου. Το σημαντικό είναι πώς ακούγεται ο λόγος. Μου αρέσει ο τρόπος που δούλεψε το έργο η Ρούλα Πατεράκη. Είναι μοντέρνος, πραγματικά σύγχρονος, όχι “φτιαχτός”, καθώς και το κείμενο, όσο κι αν ηχεί παράξενο ως σύλληψη, δεν είναι καθόλου “φτιαχτό”. Είναι γοητευτικό, θα έλεγα πολύ εξομολογητικό μ’ έναν τρόπο από την πλευρά του συγγραφέα. Αφορά τον φόβο, το άγχος της συναισθηματικής έκθεσης, του προσωπικού ανοίγματος. Η ζήλια, ο ανταγωνισμός, αλλά κυρίως η φοβία είναι ορατά. Πώς οι άνθρωποι προφυλάσσουν εαυτούς από το κίνδυνο της επαφής, της ένωσης με τον άλλον».
Υπάρχει μια μυθολογία για το δυσνόητο του Γιώργου Βέλτσου. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό όταν καλείσαι να ερμηνεύεις ένα θεατρικό κείμενό του;
«Υπάρχει η μυθολογία που αφορά τον Γιώργο Βέλτσο», παραδέχεται η Δήμητρα Χατούπη. «Το συγκεκριμένο κείμενο, λοιπόν, το καταλαβαίνω και το αγαπώ πολύ. Είναι πολύ εσωτερικό, ποιητικό, ψυχαναλυτικό αλλά και υπαρξιακό. Ο τρόπος που το δίδαξε η Ρούλα Πατεράκη το απελευθέρωσε σκηνικά. Εχουμε ανάγκη από ποίηση στη ζωή μας και στην τέχνη. Γι’ αυτό τα ποιητικά κείμενα σήμερα έχουν μεγάλη απήχηση. Η τέχνη δεν αναπαράγει τη ζωή. Τη μετουσιώνει. Κι αυτό το χρειαζόμαστε».
Το σκηνικό είναι λιτό. Τρεις πολυθρόνες και τρία μικρά έπιπλα φιλοξενούν τα αντικείμενα του καθενός. Ενα φουλάρι, μπιζού, τσιγάρα, τασάκι, καπέλο και γυαλιά ηλίου για τη Γ. Βιβλία και ρολόγια για τον Β. Μια γλάστρα για τον Α. Με τη βοήθεια της μουσικής, που ακούγεται συνεχώς, η παράσταση γίνεται παρτιτούρα με «ορχήστρα» τους ίδιους τους ηθοποιούς πάνω στη σκηνή.
Η Δήμητρα Χατούπη χρόνια τώρα διευθύνει τη δραματική σχολή «δήλος», εμπειρία που τη φέρνει σε άμεση επαφή με τους νέους.
«Το σημαντικό είναι να μπορούμε να πειραματιζόμαστε, να είμαστε ανήσυχοι, να επιδιώκουμε την ανανέωση. Σήμερα, που η εικόνα και η κίνηση κυριαρχούν στη ζωή μας, το να ακούμε είναι το πιο βασικό στοιχείο του ηθοποιού. Πιο σημαντικό, ίσως, κι από τον λόγο. Είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να μάθουν οι νέοι που σπουδάζουν θέατρο. Η προσωπική αλήθεια που φέρει ο ηθοποιός στη σκηνή δεν ανήκει σε μια συγκεκριμένη μέθοδο, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει θέατρο χωρίς μέθοδο. Εάν δεν φέρω επί σκηνής εμένα, τότε ποιον θα φέρω; Η δική μας σχολή, η “δήλος”, προχωρά αναζητώντας καινούργιους τρόπους έκφρασης. Θεωρώ ότι η νέα γενιά ψάχνεται, ενδιαφέρεται και περιμένει πολλά από εμάς. Οχι μόνο υποκριτικά, αλλά και σαν θέση ζωής. Τα λάθη της δικής μου γενιάς, που λειτουργούσε με έναν πιο μοναχικό τρόπο, ας μην κληροδοτηθούν στους νέους. Κάνουμε την αυτοκριτική μας και προχωράμε. Δεν είμαι απαισιόδοξη. Η προσέλευση του κόσμου στο θέατρο σε μια εποχή που κλείνουν την ΕΡΤ, καταργούν επιδοτήσεις, σφραγίζονται θέατρα, είναι ενδεικτική. Υποχρέωση μιας δραματικής σχολής είναι τα νέα παιδιά να βρίσκονται μέσα σε όλα αυτά, να έχουν άποψη σε ό,τι συμβαίνει».
Info: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Μικρή Σκηνή (λεωφόρος Συγγρού 107-109, τηλ.: 213 0 178000) «Η φωνή» του Γιώργου Βέλτσου. Σκηνοθεσία: Ρούλα Πατεράκη. Σκηνικά: Γιάννης Σκουρλέτης. Κοστούμια: Αγγελος Μέντης. Μουσική επιμέλεια: Γιάννης Πειραλής, Βιργινία Ρηγάκη. Φωτισμοί: Ζαφείρης Επαμεινώνδας. Ερμηνεύουν: Περικλής Μουστάκης, Αργύρης Πανταζάρας, Δήμητρα Χατούπη.
