Του Νικολάου Α. Μπινιάρη*
Το κλείσιμο της ΕΡΤ μάς έδωσε το στίγμα του πραγματικού, της κρίσης, και της εικονικότητας της χώρας, της παρακμής της. Υπάρχει βέβαια το καθόλου εικονικό ζήτημα του κόστους λειτουργίας και του τέλους υπέρ ΕΡΤ, εναντίον του οποίου είχε εκστρατεύσει κάποτε η Μελίνα. Η πρόταση της κυβέρνησης είναι να φτιαχτεί μια νέα ΕΡΤ με ορθολογικά και αξιοκρατικά κριτήρια η οποία θα κοστίζει λιγότερα χρήματα και άρα θα πληρώνουμε μικρότερο τέλος.
Το ελληνικό κράτος, δημιούργημα ενός κοινωνικού μορφώματος με ρίζες σε πολυεθνικές αυτοκρατορικές πρακτικές παρελθόντων αιώνων, είχε το χαρακτηριστικό της επιβολής αποφάσεων οι οποίες είχαν ληφθεί δίχως τη συμμετοχή της κοινωνίας ή τον συγκερασμό διαφορετικών ομαδοποιήσεων προς μία κοινή συνισταμένη. Παρέμενε δε το κράτος για πολλούς αιώνες ως εκφραστής κατοχής, μιας αλλότριας δύναμης προς τις προσδοκίες των λεγόμενων πολιτών οι οποίοι είχαν και ακόμη έχουν τα χαρακτηριστικά υπηκόων.
Ενας τυπικός Ελληνας διαχρονικά θα έλεγε πως δεν πιστεύει ούτε τις κυβερνητικές υποσχέσεις ούτε καν τις κραυγές διαμαρτυρίας στις οποίες συχνότατα συμμετέχει. Ενας τυπικός Ελληνας πολίτης στο βάθος δεν πιστεύει την κυβέρνησή του, τους νόμους, τους θεσμούς και κάθε τι που έχει σχέση με την κρατική υπόσταση αυτού του έθνους. Είναι ένας Ελληνας ο οποίος δεν ασχολείται με ζητήματα ηθικής ή λογικής, παρά μόνον με τον εαυτόν του και τα συμφέροντά του, όπως αυτά ορίζονται από τον στενό κύκλο της οικογένειας ή του άμεσου κοινωνικού του περιβάλλοντος, όπως του χωριού ή των συμφερόντων της συντεχνίας στην οποίαν ανήκει.
Αποτέλεσμα αυτής της νοοτροπίας είναι και ο τρόπος που έχουμε εκλέξει τους πολιτικούς μας ηγέτες. Είχαμε και έχουμε επιλέξει πρόσωπα ανίκανα και χαμηλού πνευματικού επιπέδου για να διοικήσουν τη χώρα σε μια εποχή τεραστίων αλλαγών σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Πρόσωπα τα οποία προέβαλαν τίτλους και περγαμηνές άνευ αντικρίσματος στην αγορά των αναγκών και των προβλημάτων μας.
Πολλοί θα αντείπουν πως αυτή η άποψη βάζει το κάρο πριν από το άλογο. Πως η εξήγηση για τις άθλιες αποφάσεις που λαμβάνονται είναι η πολιτική φυσιογνωμία των κυβερνώντων, οι δόλιες σκέψεις τους για υφαρπαγή της εξουσίας, η εξυπηρέτηση αλλοτρίων συμφερόντων, όπως ξένων δυνάμεων ή ιδιωτών, ντόπιων ή ξένων, και τα κομματικά μαγαζιά τους τα οποία χρειάζονται τέτοιου είδους αποφάσεις για να συντηρηθούν. Αυτές, θα έλεγε κάποιος από εμάς, είναι οι αιτίες των καταστροφικών αποφάσεων και όχι η άγνοια ή η ανικανότητα να αντιληφθούν και να αποφασίσουν παραγωγικά.
Στην πολιτική επιστήμη το κάθε πολιτικό σύστημα ορίζεται ως συνισταμένη γεωγραφίας, πόρων, του πολιτειακού και εκλογικού συστήματος, του τρόπου συγκρότησης των κομμάτων αλλά και την πολιτική κουλτούρα και ιστορία της χώρας. Αυτό που ονομάζουμε πολιτικό σύστημα ενσωματώνει τα κοινωνικά και ιστορικά χαρακτηριστικά και τους τρόπους αλληλεπίδρασης θεσμών και της κοινωνίας των πολιτών. Με αυτές τις προϋποθέσεις έχουν γίνει οι επιλογές των πολιτικών και των κομμάτων από εμάς. Δυστυχώς είναι καταφανές πως το πολιτικό σύστημα ως σύνολο των παραπάνω συνιστωσών βρίσκεται σε βαθιά κρίση και για κάποιους σε προϊούσα παρακμή. Αυτή η τελευταία διαπίστωση, αν ευσταθεί, θέτει το σημερινό ελληνικό ζήτημα σε βάσεις πέραν των γνωστών κατηγορημάτων αριστερά-δεξιά, αντί ή φιλοευρωπαϊκή πολιτική, μνημόνιο ή αντι-μνημόνιο. Αν η κρίση δοκιμάζει μια κοινωνία σε παρακμή, τότε όλες οι παραπάνω διακρίσεις είναι μάλλον αδύνατον να δώσουν απαντήσεις, όπως και δεν έχουν δώσει μέχρι τώρα. Οι διακρίσεις αυτές έρχονται μάλλον να αναδείξουν την αδυναμία μας να δράσουμε δημιουργικά αντί να αντιδράσουμε με φθαρμένες και απλουστευτικές διαχωριστικές γραμμές.
Επειδή η υπόθεση της ΕΡΤ είναι πρωτίστως υπόθεση πολιτισμού και προβολής της εθνικής μας ταυτότητας, αυτό δηλαδή το οποίο συνιστά το υπόβαθρο του πολιτικού συστήματος της Ελλάδος, οφείλουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι -κυβερνώντες, εργαζόμενοι, και πρωτίστως εμείς οι θεατές του δράματος- να σκεφτούμε πολύ σοβαρά τι πραγματικά θέλουμε από έναν τέτοιο σημαντικό οργανισμό. Αν τον θεωρούμε απαραίτητο και ωφέλιμο, πρέπει να απαιτήσουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και βέβαια να πληρώσουμε γι’ αυτό, μια και ποιότητα δίχως κόστος δεν υπάρχει. Αν, πάλι, το ζήτημα αφορά κάποιον αριθμό μισθωτών, οι οποίοι αγωνίζονται για τις θέσεις εργασίας τους, τότε το ζήτημα είναι συντεχνιακό και απαιτεί άλλες λύσεις.
Ο τρόπος για την επίτευξη μιας συμφωνίας θα είναι αναμφισβήτητα, λόγω της ελληνικής παράδοσης σε τέτοια θέματα, ένα συνονθύλευμα από κραυγές και αντεγκλήσεις. Το μείζον, η λειτουργία ενός δημόσιου οργανισμού ενημέρωσης και πολιτισμού, πρέπει να επικαλύψει τα συνήθη θλιβερά παρελκόμενα. Ομως το πρόβλημα μιας κακής κυβέρνησης δεν μπορεί να ξεπεραστεί από μια κοινωνία η οποία δεν τολμά να διαφυλάξει τον ίδιο της τον εαυτό, την ίδια της την υπόσταση. Τα γεγονότα, πολλά χρόνια τώρα, έχουν αποδείξει πως έχουμε αναδείξει και επιλέξει το σαθρό έναντι του υγιούς, το στείρο έναντι του δημιουργικού και το στενά προσωπικό έναντι του ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος. Αν αποτύχουμε και πάλι, θα έχουμε ακόμη μια φορά προχωρήσει στην τεκμηρίωση της παρακμιακής μας κατάστασης.
……………………………………………………………………………………….
* Συγγραφέας
