Μας ξανάρχεται με νέο δίσκο, το «Blue Room», με κάποια υπέροχα τραγούδια τού Ρέι Τσαρλς ερμηνευμένα με τον δικό της, εσωτερικό τρόπο. Περιμένουμε, όμως, πώς και πώς να την ακούσουμε ντουέτο με την Ελλη Πασπαλά, στο «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» («All Alone Am I») του Μάνου Χατζιδάκι. Ακόμα θυμάται πώς ένιωσε όταν άκουσε για πρώτη φορά το «Reflections»
Tης Νόρας Ράλλη
Eχοντας το προσωπικό της πιστεύω -«να είσαι πάντα ο εαυτός σου»- στις αποσκευές της, η Μαντλέν Περού δίνει τη Δευτέρα μια μεγάλη συναυλία στο θέατρο του Λυκαβηττού. Τη συναυλία θ’ ανοίξει η Eλλη Πασπαλά σε μια επιλογή τραγουδιών από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο που έχουν επιλέξει μαζί με τη βραβευμένη Αμερικανίδα τραγουδίστρια. Ιδιαίτερη στιγμή της συναυλίας, ένα ντουέτο τους στο τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «All Alone Am I».
Η Περού θεωρείται από τις κορυφαίες φωνές της σύγχρονης τζαζ. Και είναι. Πολλοί τη χαρακτηρίζουν «νέα Μπίλι Χολιντέι» και δεν έχουν άδικο. Επιστρέφει στη χώρα μας αυτή τη φορά με νέο άλμπουμ και χωρίς ψευδαισθήσεις. «Θέλω πάνω απ’ όλα να πατάω γερά στα πόδια μου» μας δηλώνει. «Και ξέρω πως κι οι Eλληνες το ίδιο κάνουν. Ο πατέρας μου, όταν ήμουν μικρή, μας διάβαζε αρχαίες τραγωδίες και από τότε έμαθα να αγαπάω και να σέβομαι την Ελλάδα».
Στο ολοκαίνουργιο άλμπουμ της, «Blue Room», η βραβευμένη τζαζ τραγουδίστρια, συνθέτις και κιθαρωδός, επιστρέφει σ’ αυτό που γνωρίζει και αγαπά περισσότερο: στις διασκευές εκείνων των τραγουδιών (συγκεκριμένα, του Ρέι Τσαρλς) που την άγγιξαν βαθιά. Μας εμπιστεύτηκε πως η ιδέα και η παραγωγή του δίσκου ανήκει στον θρυλικό, βραβευμένο με Grammy παραγωγό της –όπως και των Τζόνι Μίτσελ, Τρέισι Τσάπμαν κ.ά- Λάρι Κλάιν. «Ο Λάρι γνωρίζει πολύ καλά τη μουσική του Ρέι Τσαρλς. Ηταν πάντα κομμάτι του. Και ήξερε πως μπορούμε να τον επαναφέρουμε στο προσκήνιο μαζί».
Τζαζ, κάντρι και μπλουζ… η μουσική τριλογία επιτυχίας χρόνων για την Περού. Με προσωπικά βιώματα από την Καλιφόρνια ώς το Μπρούκλιν, με μουσικά ταξίδια από τη Γαλλία της Πιαφ και του Σερζ Γκενσμπούργκ μέχρι την Αμερική του Ντίλαν και του Κοέν, απομακρύνθηκε νωρίς από τον κοινό αμερικανικό τρόπο ζωής, αγκάλιασε την παριζιάνικη κουλτούρα των καλλιτεχνών του δρόμου (μετακόμισε στο Παρίσι στα 13 της, με τη μητέρα της, και τραγουδούσε ήδη στα 15 της στο λατινόφωνο τμήμα της πόλης), έβγαλε το πρώτο της άλμπουμ το 1996 και μετά από οκτώ χρόνια σιωπής –όπου τραγουδούσε με ψευδώνυμο σε μικρούς εναλλακτικούς μουσικούς χώρους– επέστρεψε το 2004. Και μέχρι σήμερα η πορεία της συναντά μόνο επιτυχίες. Εξάλλου, όπως παραδέχεται κι η ίδια, δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι διαφορετικό, καθώς «χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα σφάλμα».
• Το τελευταίο σας άλμπουμ έχει τίτλο «Blue Room». Από πού εμπνευστήκατε γι’ αυτό; Μήπως περνάτε κι εσείς όπως ένας ζωγράφος τη… γαλάζια σας περίοδο;
«Είναι ένα μουσικό εγχείρημα που βασίζεται σε κάποια υπέροχα τραγούδια του Ρέι Τσαρλς, ενός από τους πιο σημαντικούς τραγουδιστές και τους πιο σπουδαίους μουσικούς στην ιστορία της αμερικανικής μουσικής. Σίγουρα ανήκει στο δικό μου top5! Και νιώθω πως είναι η κατάλληλη στιγμή, καθώς συμπληρώνονται 50 χρόνια από τότε που πρωτοδημιουργήθηκαν αυτά τα τραγούδια. Αναφέρομαι, ίσως, στην πιο δημιουργική φάση της Αμερικής. Τότε που προσπαθούσε να κατοχυρώσει μία κάποια πολιτισμική ταυτότητα. Πραγματικά θεωρώ πως το πιο σημαντικό πολιτιστικό της επίτευγμα είναι το ότι προσπαθεί να ενώσει διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικές απόψεις και διαφορετικά πολιτιστικά περιβάλλοντα σε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας! Ισως γι’ αυτό οι Αμερικανοί καλλιτέχνες γνωρίζουν πολύ καλά πώς να συμπλέουν με φαινομενικά ασύμβατα ρεύματα. Για μένα, ο Ρέι Τσαρλς είναι η επιτομή αυτών των καλλιτεχνών. Ακριβώς γιατί κατόρθωσε να συνενώσει πολλές διαφορετικές μουσικές φόρμες και κουλτούρες. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι σύγχρονοι τραγουδοποιοί τον θεωρούν τον πλέον γόνιμο καλλιτέχνη. Ωστόσο, δεν ήθελα το δικό μου άλμπουμ να είναι απλώς μια σειρά από γνωστά κομμάτια τού Τσαρλς. Δεν με ενδιέφερε κάτι τέτοιο. Ακριβώς αυτό υποδεικνύει και ο τίτλος: είναι ένα φανταστικό, αλλά και απόλυτα αληθινό μέρος, όπου ένιωθα πως αυτά τα τραγούδια μπορούσαν να “ζήσουν”. Και ναι, έχετε δίκιο. Οταν ερμηνεύω ένα τραγούδι, νιώθω σαν να ζωγραφίζω έναν πίνακα. Και με τα τραγούδια του Τσαρλς φαντασιώθηκα ένα μπλε δωμάτιο, σαν τον ζωτικό τους χώρο μέσα μου. Ουσιαστικά υποδεικνύει την ατμόσφαιρά ολόκληρου του άλμπουμ».
• Σε τι διαφέρει αυτός ο δίσκος από τον πρώτο σας, το «Dreamland»; Εχει διαφοροποιηθεί μόνον ο ήχος ή κι εσείς η ίδια;
«Πάντα προσπαθώ να εξελίσσομαι και να ωριμάζω ως μουσικός. Κι αυτό επηρεάζει και την προσωπικότητά μου. Ωστόσο, στην ουσία, τόσο η πρώτη όσο και η τελευταία δουλειά μου εκπροσωπούν το ίδιο πράγμα: εμένα. Οπως ήμουν την κάθε περίοδο».
• Δεν είναι λίγοι οι καλλιτέχνες που δεν άντεξαν την πίεση του συστήματος και κατέρρευσαν κάτω από το βάρος του ίδιου τους του ταλέντου και ίσως και των απαιτήσεων της αναγνωρισιμότητάς τους. Τελευταίο τραγικό παράδειγμα, μία άλλη μεγάλη φωνή τής soul, η Εϊμι Γουαϊνχάουζ. Εχετε νιώσει ποτέ τόσο επικίνδυνα εύθραυστη;
«Η αλήθεια είναι πως η πίεση της αναγνωρισιμότητας, πόσω μάλλον αν είναι σε παγκόσμιο επίπεδο, μπορεί να γίνει πολύ σκληρή για έναν καλλιτέχνη. Προσωπικά, το αντιμετωπίζω με τον δικό μου τρόπο, που έγκειται στο να είμαι πολύ απλή και στο να προσδοκώ τα μέγιστα από τα λιγότερα. Με άλλα λόγια, θέλω να είμαι ο εαυτός μου και να δουλεύω σκληρά με τα όσα αυτός μου δίνει».
• Τραγουδάτε jazz σε έναν fusion κόσμο. Γιατί;
«Πολύ απλά πιστεύω πως η τζαζ είναι αυτό που λέμε “καλή μουσική”. Ωστόσο, ναι, ο κόσμος είναι περίπλοκος και σκληρός. Ναι, χρειαζόμαστε καλύτερο ραδιόφωνο, αρτιότερη τηλεόραση και πιο υψηλού επιπέδου παραγωγές. Αλλά κυρίως χρειαζόμαστε ελευθερία έκφρασης – καλλιτεχνικής και κοινωνικής. Με δυο λόγια, περισσότερη τέχνη και λιγότερη αισχροκέρδεια».
• Πιστεύετε πως η ανθρώπινη φωνή θα μπορούσε να γίνει ένα μουσικό «όργανο» που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και σαν ισχυρό πολιτικό όπλο;
«Ναι, η ανθρώπινη φωνή είναι ένα τέτοιο “περίεργο” όργανο. Ο καθένας από εμάς είναι αληθινός, μοναδικός και αναντικατάστατος και έχει τη δύναμη να γίνει γνωστός και την ίδια στιγμή εντελώς προσωπικός. Πράγματι, θεωρώ πως αυτό που κάνω μου δίνει κι εμένα τη δυνατότητα να συμβάλω στον αγώνα για έναν κόσμο με περισσότερη δικαιοσύνη και περισσότερη ομορφιά. Δεν γεννήθηκα διαφορετική από κανέναν άλλο. Απλώς επέλεξα να κάνω κάτι που επικοινωνεί αυτά τα μηνύματα πιο εύκολα στο ευρύ κοινό. Από την άλλη, δεν είχα και ποτέ την ψευδαίσθηση πως μπορώ να αναστρέψω παγκόσμιες πορείες προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Ηξερα, όμως, πως θέλω να τραγουδάω, να τεθώ στην υπηρεσία μιας μουσικής συνείδησης που θα ακούει πιο προσεκτικά μια λέξη παρά θα την τραγουδάει. Ακριβώς γιατί όταν βρεθούμε στη θέση τού να μπορούμε να αφουγκραζόμαστε σωστά τον κόσμο, τότε παίρνουμε και την απόφαση είτε να δράσουμε για τα όσα πιστεύουμε είτε να μείνουμε αδρανείς».
• Στη συναυλία σας στον Λυκαβηττό θα τραγουδήσετε και ένα ντουέτο με την Ελλη Πασπαλά. Τη γνωρίζατε ήδη;
«Δεν έχουμε γνωριστεί προσωπικά με την Ελλη Πασπαλά. Ωστόσο, επιδίωξα να συμμετέχω σ’ ένα ντουέτο μαζί της και είμαι πολύ ενθουσιασμένη γι’ αυτό. Ανυπομονώ να ζήσω αυτή τη μουσική συνεργασία ως μια εντελώς καινούργια εμπειρία για μένα. Και φυσικά θεωρώ τιμή μου το ότι θα ερμηνεύσουμε ένα τραγούδι που έχει γραφεί και στις δύο γλώσσες (ελληνικά και αγγλικά) και ταιριάζει καταπληκτικά και στις δυο μας, πιστεύω».
• Αναφέρεστε στο «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» [«All alone am I»] του Μάνου Χατζιδάκι, ενός από τους σπουδαιότερους μουσικούς συνθέτες παγκοσμίως. Βρίσκετε αναφορές στη μουσική του;
«Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι αναμφισβήτητα σπουδαίος συνθέτης. Ακόμη θυμάμαι πώς ένιωσα όταν άκουσα το άλμπουμ “Reflections” για πρώτη φορά στο σπίτι ενός φίλου. Σε ενέπνεε μ’ έναν τρόπο πολυμορφικό. Αν αισθάνθηκα τότε έτσι, φανταστείτε πώς νιώθω τώρα που θα ερμηνεύσω ένα δικό του κομμάτι και θα δώσω και ένα κομμάτι από τη δική μου ψυχή σ’ αυτό. Και μαζί με την Ελλη Πασπαλά, φυσικά – γεγονός που με τιμά ιδιαίτερα».
• Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεστε τη χώρα μας. Ωστόσο, ίσως είναι η πρώτη φορά που η χώρα βιώνει τόσο μεγάλες αλλαγές σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Πιστεύετε πως αυτό θα επηρεάσει τον τρόπο διάδρασης ανάμεσα σε σας και τους Ελληνες ακροατές σας;
«Γνωρίζω πως τα τελευταία χρόνια οι Ελληνες έχουν προσβληθεί από μία τεράστια οικονομική κρίση. Ωστόσο αν κάτι ξέρουμε στο εξωτερικό για τους Ελληνες είναι πως είναι ικανοί να υπερκεράσουν όλα τα εμπόδια. Τους αφιερώνω, λοιπόν, το τραγούδι του μεγάλου σας συνθέτη, Μάνου Χατζιδάκι, “All alone I am”, που θα ακούσουν και τη Δευτέρα στον Λυκαβηττό, και είμαι σίγουροι πως θα τα καταφέρετε και σ’ αυτή τη δυσκολία».
• Είστε Αμερικανίδα, ωστόσο έχετε ζήσει στην Ευρώπη και επιστρέφετε συχνά σ’ αυτήν. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε αμερικανικό και ευρωπαϊκό κοινό;
«Δεν νομίζω. Για μένα όλα είναι επικοινωνία. Επικοινωνία με το κοινό σου. Και το στοίχημα κερδίζεται όταν κατορθώσεις να μοιραστείς εκείνην τη μαγική στιγμή που το κοινό ακούει εσένα και ταυτόχρονα εσύ ακούς το κοινό».
• Εχετε δηλώσει πως από τα αγαπημένα σας τραγούδια είναι το «La vie en rose». Και το ερμηνεύετε και υπέροχα. Πιστεύετε πως η ζωή είναι πράγματι έτσι;
«Μέσα από τη μουσική έχω βρει τον τρόπο να ανακαλύπτω το “μοιράζομαι”, το “ακούω και δέχομαι την αλήθεια” και το “ανακαλύπτω τον εαυτό μου”, χωρίς να μου κάνω κακό. Και αυτό που θέλω είναι να είμαι πάντα σαν τον δάσκαλο στην ταινία τού Τριφό “Το χαρτζιλίκι”, ο οποίος μιλάει στην τάξη του και λέει καθαρά και ανοιχτά αυτό που είναι και η δική μου αλήθεια: “Είχα κι εγώ μία δύσκολη παιδική ηλικία” λέει, ωστόσο δεν επιχειρηματολογεί πάνω σ’ αυτό, αλλά τονίζει το τι κέρδισε από αυτό. Θέλω να πω πως όλοι μας ζούμε δύσκολες στιγμές στη ζωή μας. Ισως και δύσκολες ζωές, στην ολότητά τους. Ωστόσο το να σκεφτόμαστε όπως ο ήρωας τού Τριφό είναι αυτό που θα μας κάνει τελικά να ξεχωρίσουμε. Εκείνος, έγινε δάσκαλος. Εγώ, τραγουδίστρια».
…………………………………………………………………….
INFO: την Ελλη Πασπαλά συνοδεύουν ο Ντέιβιντ Λιντς στο σαξόφωνο, ο Τάκης Φαραζής στο πιάνο, ο Πέτρος Βαρθακούρης στο όρθιο μπάσο και ο Δημήτρης Καπηλίδης στα τύμπανα. Δευτέρα 15 Ιουλίου. 8.30 μ.μ.: Ελλη Πασπαλά σε jazz διαδρομές. 9.30 μ.μ.: Μαντλέν Περού, Blue Room World Tour. Τιμές εισιτηρίων: 35 ευρώ κανονικό, 25 φοιτητικό.
