«Χαρακτηριστικό στοιχείο των ενδοευρωπαϊκών διαφωνιών για το ζήτημα της σκοπιμότητας μιας μονομερούς ευρωπαϊκής αντίδρασης, λόγω των γενικότερων κινδύνων στις οικονομικές σχέσεις της Ε.Ε. με την Κίνα, είναι το γεγονός ότι 14 από τις 27 χώρες-μέλη (στις οποίες συγκαταλέγονται η Γερμανία και η Βρετανία) αντιτάχθηκαν στη σχετική απόφαση της Επιτροπής

 

Του Σωτήρη Χαλικιά*

 

Στις αρχές Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Ενωση, με ομόφωνη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προέβη σε μια κίνηση που για πολλούς παρατηρητές ενδέχεται ν’ αποτελέσει την πρώτη πράξη ενός εμπορικού πολέμου με την Κίνα. Συγκεκριμένα, αποφάσισε να επιβάλει προσωρινούς δασμούς «αντιντάμπινγκ» στις εισαγωγές κινεζικών ηλιακών συλλεκτών και άλλων στοιχείων παραγωγής ηλιακής ενέργειας, κατηγορώντας την κυβέρνηση της Κίνας για την επιδότηση των σχετικών εξαγωγών. Σύμφωνα με την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής1, η απόφαση προήλθε ύστερα από εννέα μήνες έρευνας, από τον Σεπτέμβριο του 2012, χάρη στην οποία διαπιστώθηκε ότι ορισμένες κινεζικές εταιρείες πωλούν τα προϊόντα τους εκτός Κίνας σε τιμές κατά 88% χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής, επιφέροντας συνεπώς μεγάλη ζημιά στην οικονομική κατάσταση και τους όρους λειτουργίας των αντίστοιχων κατασκευαστών στην Ευρώπη. Οπως δήλωσε σχετικά ο επίτροπος Karel De Gucht: «[...] Η απάντησή μας είναι μετριοπαθής και νόμιμη, ενώ παράλληλα δικαιολογείται από τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου. Επιπλέον έχει σχεδιαστεί για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να εξελιχθεί αυτή η κατάσταση σε τραγωδία».2

 

Στο πλαίσιο αυτό, το ύψος των δασμών καθορίστηκε στο ποσό του 11,8% για την περίοδο από τις 6 Ιουνίου έως τις 6 Αυγούστου –περίοδο που κατά τη διάρκειά της η ευρωπαϊκή πλευρά καλεί την Κίνα σε σχετικές διαπραγματεύσεις– ενώ, στη συνέχεια, προβλέπεται η αύξησή τους στο 47,6%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται, όπως δηλώνει, να συνεχίσει τις έρευνές της και να συμβουλευτεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Είναι επίσης έτοιμη να εντείνει τον διάλογο με την Κίνα για την επίτευξη αποδεκτών εναλλακτικών λύσεων. Ωστόσο, σύμφωνα πάντοτε με την απόφασή της, στις 5 Δεκεμβρίου το αργότερο, η Ε.Ε. θα αποφασίσει σχετικά με τη θέσπιση, για μία πενταετία, οριστικών δασμών στα φωτοβολταϊκά κινεζικής κατασκευής.

 

Οι κυρώσεις αυτές είναι, μεταξύ των άλλων, το αποτέλεσμα των κατηγοριών που συνεχώς εξαπολύονται κατά των κινεζικών εταιρειών για εξαγωγή προς την Ευρώπη των προϊόντων τους –και όχι μόνο στον τομέα της ηλιακής ενέργειας– σε τιμές κάτω του κόστους παραγωγής χάρη στις άμεσες και έμμεσες κυβερνητικές επιδοτήσεις.3 Ωστόσο, χαρακτηριστικό στοιχείο των ενδοευρωπαϊκών διαφωνιών για το ζήτημα της σκοπιμότητας μιας μονομερούς ευρωπαϊκής αντίδρασης, λόγω των γενικότερων κινδύνων στις οικονομικές σχέσεις της Ε.Ε. με την Κίνα4, είναι το γεγονός ότι 14 από τις 27 χώρες-μέλη (στις οποίες συγκαταλέγονται η Γερμανία και η Βρετανία) αντιτάχθηκαν στη σχετική απόφαση της Επιτροπής. Για παράδειγμα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Ρέσλερ, αποκάλεσε «σοβαρό λάθος» την απόφαση αυτή και όπως δήλωσε: «Η Γερμανία έχει πάντα καταστήσει σαφές ότι ενθαρρύνει τον διάλογο και όχι τη σύγκρουση».5

 

Ενα μεγάλο τμήμα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας -συμπεριλαμβανομένων των χημικών επιχειρήσεων και του τομέα της αεροναυπηγικής- φοβάται τα κινεζικά αντίποινα στο πεδίο της. Ενδεικτικό στοιχείο, επίσης, της πολυπλοκότητας του ζητήματος είναι η αντίδραση της «Συμμαχίας για προσιτή ηλιακή ενέργεια», του συνασπισμού άνω των 450 ευρωπαϊκών εταιρειών εγκατάστασης φωτοβολταϊκών, η οποία θεωρεί την προτεινόμενη αυξημένη τιμολόγηση «εξαιρετικά ανησυχητική», καθώς, όπως το κρίνει, θα προκαλέσει «ανεπανόρθωτη ζημία» στο σύνολο της αλυσίδας των φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη.

 

«Οι πρακτικές προστατευτισμού του εμπορίου εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι αποδεκτές και η Κίνα θα λάβει τα αναγκαία μέτρα για την υπεράσπιση των εθνικών της συμφερόντων», δήλωσε, ως πρώτη αντίδραση της Κίνας, ο Ζονγκ Σαν, υφυπουργός Εμπορίου.

 

«Τέτοιου είδους πρακτικές προστατευτισμού του εμπορίου δεν είναι αποδεκτές από την Κίνα», πρόσθεσε, ενώ παράλληλα έσπευσε να προειδοποιήσει ότι «η ενίσχυση και κλιμάκωση των εμπορικών διαφορών δεν θα ωφελήσει καμία από τις δύο πλευρές, ενώ ταυτόχρονα θα έχει σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στις διμερείς σχέσεις».6 Σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας, Σινχουά (Xinhua), η ευρωπαϊκή απόφαση για την επιβολή δασμών στα κινεζικά φωτοβολταϊκά είναι πιθανόν να προκαλέσει «εκτροχιασμό» των σχέσεων μεταξύ της Ε.Ε. και της Λαϊκής Δημοκρατίας. «Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμπορικό πόλεμο», αναφέρεται σε σχόλιο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 5 Ιουνίου στην «China Daily». «Η Κίνα δεν θα αφήσει αυτή την υπόθεση να περάσει έτσι, καθώς διακυβεύονται πάνω από 20 δισ. ευρώ, αλλά και μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας στην Κίνα» είναι η κατάληξη του σχολίου.

 

Ως πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της υλοποίησης των απειλών της, η Κίνα -όπου, όπως τονίζουν τα κινεζικά έντυπα, δεκάδες κατασκευαστές φωτοβολταϊκών έχουν χρεοκοπήσει τον τελευταίο μήνα- ξεκίνησε με τη σειρά της μια αντίστοιχη έρευνα «αντιντάμπινγκ» κατά των εισαγωγών κρασιού από τις χώρες της Ε.Ε. Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα «Liberation»7, οι ετήσιες εξαγωγές ευρωπαϊκών κρασιών και οινοπνευματωδών ποτών στην Κίνα έχουν ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ. Αν η «έρευνα» οδηγήσει στην επιβολή προσαυξήσεων, η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα πληγεί είναι φυσικά η Γαλλία, η οποία εξάγει τη μεγαλύτερη ποσότητα κρασιού στην Κίνα (140 εκατ. λίτρα το 2012), ενώ ταυτόχρονα πρωτοστατεί στην επιβολή των ευρωπαϊκών κυρώσεων στα κινεζικά φωτοβολταϊκά.

 

Οι πρώτοι ευρωπαϊκοί αυτοί δασμοί θα ισχύσουν, όπως είπαμε μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου. Αν έως τότε οι δύο πλευρές έχουν αποτύχει να καταλήξουν σε συμφωνία, η Επιτροπή θα αποφασίσει κατά πόσον η επιβολή των μέτρων αντιντάμπινγκ θα ισχύσει στη συνέχεια επί πέντε χρόνια, μέτρο όμως που πρέπει να ληφθεί από το Συμβούλιο, με πλειοψηφία.

 

Λόγω των αντιδράσεων από χώρες όπως η Γερμανία και η Βρετανία είναι ενδεχόμενο να απορριφθεί η σχετική πρόταση της Επιτροπής, με αποτέλεσμα την περαιτέρω σύγχυση στη θεσμική λειτουργία των ευρωπαϊκών οργάνων, για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, όπως είναι η σχέση της Ευρώπης με την Κίνα.

 

* Συγγραφέας

 

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

1. P/13/501.

2. MEMO/13/499.

3. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 31 ευρωπαϊκές έρευνες για παραβίαση των εμπορικών κανόνων, οι 18 σχετίζονται με την Κίνα.

4. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας, ενώ η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ε.Ε. Ωστόσο, το εμπόριο της Κίνας με την Ε.Ε. παρουσίασε μείωση κατά 3,7% το 2012 και 1,3% κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων της Κίνας («China Daily», 6 Ιουνίου 2013).

5. «Le Vif», 5 Ιουνίου 2013.

6. «China Daily», 6 Ιουνίου 2013.

7. Panneaux solaires: «La Chine ne va pas passer l’éponge».