Παρίσι Tης Ηρας Φελουκατζή
Η οικονομική και πολιτική κρίση που πλήττει την Ελλάδα είναι το θέμα του βιβλίου της Μαριέττας Καραμανλή «Ελλάδα: θύμα ή υπεύθυνη;», που θα κυκλοφορήσει τον Ιανουάριο στη Γαλλία από τις «Editions de l’AUBE». Η κ. Καραμανλή γεννήθηκε στην Αθήνα και μετά από σπουδές πολιτικών επιστημών στη Γαλλία ξεκίνησε την πολιτική της σταδιοδρομία ως βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος και μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Μετά την πρόσφατη νίκη της Αριστεράς εξελέγη στη γαλλική Εθνοσυνέλευση αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, μέλος της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων και εισηγήτρια για θέματα ευρωπαϊκών νομικών υποθέσεων. Είναι επίσης πρόεδρος της «Κοινοβουλευτικής Ομάδας Eλληνογαλλικής Φιλίας». Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφ.Συν.», αναφέρεται στα αίτια της κρίσης, τις συνέπειες της εφαρμογής της ακραίας λιτότητας και στην ανάγκη να εφαρμοστούν πολιτικές κοινωνικής ισότητας και ανάκαμψης.
- Ποια ήταν τα κίνητρά σας για τη συγγραφή του βιβλίου σας;
Πέρα από την ελληνική μου καταγωγή, είναι και το ενδιαφέρον μου για τη δημοσίευση στοιχείων μιας διατριβής που έχω κάνει το 2000 πάνω στο θέμα «κράτος, κοινωνία, συνέχειες και αλλαγές» και στην οποία είχα περιλάβει μελέτη για την ελληνική κοινωνία. Επισήμανα τότε τις δυσλειτουργίες που υπήρχαν, τη διαφθορά, τις πελατειακές σχέσεις, την κακή διοίκηση, αλλά επίσης τη θέληση του πολιτικού Ελληνα να γίνουν αλλαγές, εκσυγχρονισμός της διοίκησης. Ομως αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν πέτυχαν.
Η κρίση αποκάλυψε μεγάλες αδυναμίες και η ακραία λιτότητα που επιβλήθηκε χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πραγματική διάσταση των προβλημάτων επιδεινώνει την κατάσταση. Στην Ελλάδα το κράτος δαπανά περισσότερα από όσα εισπράττει σε φορολογικά έσοδα. Απρόθυμη ή ανίκανη να φορολογήσει τους πλούσιους, η ελληνική κυβέρνηση διόγκωσε το χρέος. Σήμερα οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται δεν μπορούν να έχουν άμεσα τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η Ελλάδα εφαρμόζει το τρίτο σχέδιο διάσωσης με αντάλλαγμα δρακόντεια μέτρα λιτότητας και έχει μπει σε ύφεση, που πλήττει παραγωγή και κατανάλωση. Το ΑΕΠ μειώθηκε σχεδόν κατά 16%. Το 25% του εργατικού δυναμικού είναι άνεργο. Ο κατώτατος μισθός έχει μειωθεί κατά 20% και κάτω των 25 ετών 32%.
- Θέτετε στο βιβλίο σας αρκετά ερωτήματα για το παρόν και το μέλλον. Πώς βλέπετε τη σημερινή κατάσταση;
Το ερώτημα δεν είναι μόνο πώς φτάσαμε εδώ, αλλά και το «γιατί» εφαρμόζεται η πολιτική αυτή; Πρώτον, υπάρχει μια ευκολία στο να φορολογούνται τα εισοδήματα εργασίας και συντάξεων που είναι εμφανή στις φορολογικές λίστες, ενώ τα εισοδήματα που ανήκουν στην παράλληλη οικονομία δεν είναι γνωστά. Οι κυβερνήσεις θέλουν να αποκομίσουν άμεσα έσοδα με εισπράξεις φόρων, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα καθυστερήσουν.
Είναι λοιπόν πιο εύκολο να φορολογούν τους πολυάριθμους εργαζομένους, ενώ οι πλουσιότεροι έχουν τα μέσα να οργανωθούν ιδεολογικά και υλικά για να αντιταχθούν στη φορολογία. Αυτό γίνεται από τους εφοπλιστές, τους ελεύθερους επαγγελματίες, την Εκκλησία, κάτι που μας παραπέμπει στην ιδέα μιας «συμμαχίας κοινωνικών ομάδων με κοινά συμφέροντα», η οποία βαρύνει στις αποφάσεις επιλεκτικών μέτρων που παίρνουν οι κυβερνήσεις.
Ο Λιονέλ Ζοσπέν αναφέρει στο βιβλίο του «Ο κόσμος όπως τον βλέπω εγώ» ότι «προνομιούχες ομάδες έχουν σαν χαρακτηριστικό να θεωρούν τις ανισότητες ως παραγωγικές» και να διαφοροποιούν τη δική τους κατάσταση, τοποθετώντας την «υπεράνω των άλλων». Στην Ελλάδα ισχύει το φαινόμενο της ολιγαρχίας που ο πρώην Γάλλος πρωθυπουργός αποκαλεί «νέα αριστοκρατία».
Οπωσδήποτε οι επιλογές αυτές είναι αναποτελεσματικές. Μέτρα που αποφασίστηκαν προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση παγώνουν τις δημόσιες δαπάνες και αυξάνουν συγχρόνως τη φορολογική επιβάρυνση για όσους πληρώνουν, με συνέπεια την επιβράδυνση όλης της οικονομικής δραστηριότητας. Η πολιτική αυτή διευρύνει εξαιρετικά τις ανισότητες.
- Ποιες είναι οι απαντήσεις που δίνετε για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.;
Ο τίτλος του βιβλίου μου αφορά τη γενική κατάσταση που διαμορφώθηκε, γιατί μερικές φορές είμαστε θύματα αλλά και υπεύθυνοι για το ιδιωτικό χρέος που προκάλεσε την κρίση. Πρέπει να δούμε επίσης ότι οι ανισότητες μέσα στην κοινωνία υπονομεύουν τις σχέσεις πολίτη και κράτους. Γιατί όταν οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι πληρώνουν συνεχώς, ενώ βλέπουμε ότι ένα σκέλος της κοινωνίας δεν εισφέρει και τι χρήμα υπάρχει στις εύπορες τάξεις, αυτό δημιουργεί καχυποψία, κοινωνική ρωγμή.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης έχει ιστορικές ρίζες γιατί υπήρχαν από το παρελθόν βαθιές ιστορικές εξαρτήσεις από ξένα κέντρα αποφάσεων. Πρέπει να αποκατασταθούν ο έλεγχος, η ισοτιμία, το κράτος δικαίου, η διαφάνεια στη χρήση του χρήματος, ώστε ο πολίτης να πειστεί ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται για το κοινό όφελος. Δυστυχώς αυτό δεν επιτεύχθηκε καθόλου.
Ο προβληματισμός μου είναι να βρούμε μαζί στην Ευρωπαϊκή Ενωση τις απαντήσεις για το μέλλον. Στο βιβλίο μου αναφέρομαι και σε όσους παίρνουν αποφάσεις στην Ευρώπη. Δεν είναι δυνατόν να αφήσουμε ένα κράτος επειδή γίνεται θύμα να χαθεί εντελώς. Η κατάσταση στην Ελλάδα έδειξε ότι στο ευρωπαϊκό μοντέλο λείπει ένας κρίκος. Μιλάμε για αλληλεγγύη, αλλά αυτή δεν υπάρχει.
- Η λιτότητα οδηγεί σε ύφεση. Πώς μπορεί να βγει η Ευρώπη από αυτόν τον φαύλο κύκλο;
Η απάντηση για την Ελλάδα, τη Γαλλία, για όλη την Ευρώπη, δεν είναι η επιβολή λιτότητας. Πρέπει να έχουμε μια υπεύθυνη πολιτική, να μην ξοδεύουμε χρήματα που δεν έχουμε. Εγιναν βήματα, αλλά χρειάζεται γενική θέληση στην Ε.Ε. ώστε οι προσπάθειές μας να οδηγήσουν σε ανάπτυξη, σε επενδύσεις.
Η Ευρώπη χρειάζεται να έχει έναν σημαντικό προϋπολογισμό και βλέπουμε ότι τα κράτη-μέλη είναι απρόθυμα σε αυτή την προσπάθεια οργάνωσης ενός κοινού προϋπολογισμού. Βλέπουμε πολύ καλά ότι η μάχη δίνεται όχι μόνο μεταξύ ενός κράτους σε σχέση με την Ε.Ε. αλλά και μεταξύ όλων των μελών της Ευρώπης. Ο Φρανσουά Ολάντ προσπαθεί να δώσει έναν καινούργιο προσανατολισμό για τη διαμόρφωση της πολιτικής Ευρώπης.
Η δική μας ιδέα είναι ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο χρόνου για να έχουμε αποτελέσματα χωρίς να χαλαρώσουμε τις προσπάθειες από τα κράτη για την εξυγίανση της οικονομίας. Αλλά πρέπει να βγούμε από τον φαύλο κύκλο της λιτότητας-ύφεσης. Η τρόικα επιβάλλει μέτρα μόνο στους εργαζόμενους. Στην Ελλάδα ο έλεγχός της πρέπει να συνοδεύεται από συμβουλευτικό ρόλο.
- Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το σύστημα της ευρωζώνης δεν λειτουργεί κι ότι χρειάζεται βαθιά αναδιοργάνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ποιες απόψεις επικρατούν στο γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα;
Υπάρχει μια ωρίμανση σχετικά με την ανάγκη αναδιοργάνωσης αλλά αυτή πρέπει να γίνει συγχρόνως από όλα τα μέλη. Στις ΗΠΑ το σύστημα αλληλεγγύης που λειτουργεί με τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα της οικονομίας έφερε αποτελέσματα. Δεν μπορούμε όμως να υιοθετήσουμε αυτό το σύστημα χωρίς να περάσουμε από μια κοινή πολιτική ηγεσία που θα συνδεθεί με την οικονομική ηγεσία.
Το οικονομικό πρόβλημα πρέπει να λυθεί με ομοσπονδιακό τρόπο. Θα πρέπει να σταματήσουμε να δίνουμε όλες τις εξουσίες στην Κομισιόν, η οποία δεν βασίζεται σε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Είναι ανάγκη αυτό το μοντέλο να εξελιχθεί, αλλά κάτι τέτοιο προϋποθέτει μια κοινή οικονομική θέληση. Ο φιλελευθερισμός που υπάρχει στην Ε.Ε. αντιστέκεται. Εχουμε φτάσει ωστόσο σε ένα σημείο που αυτό το βήμα μπορεί να γίνει. Ελπίζω ότι σκαλί σκαλί θα ανέβουμε μαζί πιο πάνω και δεν θα πάμε προς τα κάτω.
- Ο Γάλλος πρόεδρος Ολάντ αντιμετωπίζει σήμερα συσσωρευμένες αντιδράσεις από τη Δεξιά και τη ριζοσπαστική Αριστερά. Πώς θα αντεπεξέλθει κατά την πενταετή θητεία του στις δυσκολίες που προκαλεί η κρίση;
Το μέλλον για τον Φρανσουά Ολάντ πρέπει να είναι η υλοποίηση του προεδρικού προγράμματος για το οποίο εξελέγη από τον γαλλικό λαό, το να εφαρμόσει τις προτεραιότητες που έχουν δρομολογηθεί από την κυβέρνηση. Ξέρουμε ότι έχουμε μπει σε δύσκολη κατάσταση, ευρωπαϊκή και διεθνή, και ο κόσμος το γνωρίζει επίσης.
Στη Γαλλία βρήκαμε ένα σημαντικό έλλειμμα και οφείλουμε να εξισορροπήσουμε την οικονομία και να διορθώσουμε την κατάσταση ώστε να ανταποκριθεί η χώρα στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού συστήματος για την αντιμετώπιση της κρίσης. Δεν είναι καθόλου εύκολο, αλλά θα λέγαμε ότι αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι να μη μας πτοεί η αντιπολίτευση, γιατί η Δεξιά λέει το αντίθετο από ό,τι έπραξε εδώ και δέκα χρόνια.
Οφείλουμε να μείνουμε σταθεροί σε όλη τη διάρκεια της πενταετίας στην απόφαση να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει στο συμβόλαιο που υπογράψαμε με τον λαό.-
www.ira-feloukatzi.fr
