Του Βίκτωρα Νέτα
Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δήλωσε «πάρα πολύ ευχαριστημένος» για το αποτέλεσμα των συναντήσεών του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βλέποντας, όμως, κανείς τις τηλεοπτικές εικόνες με τις δηλώσεις -από το περίφημο οβάλ γραφείο- του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και του Αντώνη Σαμαρά δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί ούτε την κυβερνητική άποψη ότι «ο στόχος της επίσκεψης επετεύχθη». Ούτε και να δεχθεί ακόμη τη συγκρατημένη εκτίμηση του αντιπροέδρου και υπουργού Εξωτερικών, Ευάγγελου Βενιζέλου, ότι οι συναντήσεις του Αντώνη Σαμαρά στις ΗΠΑ έδωσαν ώθηση στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Η επιτυχία της επίσκεψης δεν φάνηκε καθόλου στα λόγια του πρωθυπουργού και προπαντός στο ύφος του, που έδειχνε μάλλον δυσφορία, αν όχι και απογοήτευση.
Τόσο ο Αμερικανός πρόεδρος όσο και ο Ελληνας πρωθυπουργός, στις σύντομες δηλώσεις τους, κατά την κοινή τους εμφάνιση, πέρα από τις τυπικές φιλοφρονήσεις, δεν είπαν τίποτε συγκεκριμένο για την εκδήλωση από την πλευρά των ΗΠΑ έμπρακτου ενδιαφέροντος στα δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Δεν ακούστηκε λέξη για αμερικανικές επενδύσεις που θα έδιναν μια ανάσα και θα μείωναν την απίστευτου ύψους ανεργία. Ο Μπαράκ Ομπάμα αρκέστηκε στη φραστική στήριξη των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης και στην επισήμανση ότι η Ελλάδα πρέπει να βρει τρόπους που να οδηγήσουν την οικονομία της στην ανάπτυξη και δεν μπορεί να βασιστεί μόνο σε μέτρα λιτότητας για να βγει από την κρίση.
Γνωστή η συνταγή, αλλά ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ούτε και οι Ευρωπαίοι δανειστές της Ελλάδας τής δίνουν τα μέσα για την ανάπτυξη, ενώ την πιέζουν για να εφαρμόσει οδυνηρές για τον λαό της οικονομικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να χορηγήσουν τις δόσεις της βοήθειας για αποπληρωμή χρεών, που τελικά δεν μειώνονται.
Και το ταξίδι του σημερινού πρωθυπουργού στις ΗΠΑ -όπως και τα ταξίδια άλλων πρωθυπουργών στο παρελθόν- έδειξε ότι η Ελλάδα, παρ’ όλο που έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει πολλά στους συμμάχους της με υπέρογκες αμυντικές δαπάνες και άπειρες διευκολύνσεις, λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης και της σταθερής της στάσης, δεν μπορεί να περιμένει τίποτε από «φίλους», που ενδιαφέρονται μόνο για τα δικά τους συμφέροντα, χωρίς να δίνουν έστω τα στοιχειώδη ανταλλάγματα.
Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, θα θυμηθούμε την προτροπή του Οδυσσέα Ελύτη: «Οπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Μνημονεύουμε και τώρα Σολωμό: «Με τα ρούχα αιματωμένα / Ξέρω ότι έβγαινες κρυφά / Να γυρεύεις εις τα ξένα / Αλλα χέρια δυνατά. // Μοναχή το δρόμο επήρες, / Εξανάλθες μοναχή· / Δεν είν’ εύκολες οι θύρες, / Εάν η χρεία τες κουρταλή. // Αλλος σου έκλαψε εις τα στήθια, / Αλλ’ ανάσασιν καμιά· / Αλλος σου έταξε βοήθεια’/ Και σε γέλασε φρικτά».
Να μην τρέφουμε αυταπάτες. Και να μην περιμένουμε να βγούμε από την κρίση με ευχολόγια και μνημόνια των δανειστών. Τι ουσιαστικό αντίκρισμα έχει π.χ. η δήλωση του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ότι «οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να βοηθούν και να στηρίζουν την Ελλάδα σ’ αυτήν τη δύσκολη διαδικασία»; Και τι πρακτικά σημαίνει η επισήμανση ότι: «Η Ελλάδα μπορεί να παίξει έναν ευρύτερο σταθεροποιητικό ρόλο» και «φιλοξενεί τμήματα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό»;
Πώς εκδηλώνεται επί τόσες δεκαετίες που είμαστε σύμμαχοι η «ευγνωμοσύνη» και πώς ενισχύεται ο σταθεροποιητικός ρόλος της Ελλάδας, η οποία έχει τόσα ανοιχτά θέματα; Ούτε στο Κυπριακό, ούτε στο Μακεδονικό, ούτε στα προβλήματα με την Τουρκία στο Αιγαίο έδειξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες την «ευγνωμοσύνη» τους.
Μένει να δούμε την «ευγνωμοσύνη» τους στο κρίσιμο θέμα της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εντοπίστηκαν στο Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, για τα οποία έντονο είναι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ – προς το συμφέρον τους βέβαια και όχι προς το συμφέρον της Ελλάδας.
Μήπως υπάρχει πραγματικό αμερικανικό ενδιαφέρον για τη μείωση του ελληνικού χρέους; Δεν το είδαμε μέχρι στιγμής να εκδηλώνεται, ενώ η κυβέρνηση Σαμαρά ελπίζει σε νέα ελάφρυνση του χρέους, μετά το προηγούμενο «κούρεμα». Πώς θα γίνει αυτή τη φορά; Με «κούρεμα» ή χωρίς «κούρεμα»; Και ποιος τελικά θα πληρώσει; Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, στην τελευταία συνέντευξή του («Εφ.Συν.», 10-11 Αυγ.), δεν άνοιξε τα χαρτιά του. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε: «Δεν θα ήθελα αυτή τη στιγμή να κάνω καμία πρόβλεψη, είναι πάρα πολύ ευαίσθητο το θέμα [...] Σας είπα, υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και υπάρχουν άλλα που δεν λέγονται και γίνονται». Θα πληρώσουν, λοιπόν, και για το νέο «κούρεμα» οι Ελληνες, που, επιτέλους, θα πρέπει να στηριχθούν μόνο στις δικές τους δυνάμεις για να ξεπεράσουν την κρίση.
