Της Ελενας Καραγγελή*
Πόσοι από εμάς δεν έχουμε θαυμάσει τα μάτια μιας γάτας; Ποιες όμως είναι οι διαφορές μεταξύ του ματιού του ανθρώπου και της γάτας;
Οι γάτες έχουν την ικανότητα να βλέπουν στα σκοτάδι πολύ καλύτερα απ' ό,τι εμείς, γεγονός το οποίο βοηθάει στην κυνηγετική τους δράση, η οποία πραγματοποιείται κυρίως τις νυκτερινές ώρες. Για τον λόγο αυτόν τα μάτια τους είναι διαμορφωμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να βλέπουν χωρίς πρόβλημα τη νύχτα. Οι μορφολογικοί σχηματισμοί που είναι υπεύθυνοι για την πρόσληψη μικρών ποσοτήτων φωτός και τη δυνατότητα παρ' όλα αυτά ικανοποιητικής όρασης, είναι ο αμφιβληστροειδής (που υπάρχει και στο ανθρώπινο μάτι) και μια αντανακλαστική επιφάνεια που βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτή η φωτοανακλαστική επιφάνεια, που ονομάζεται tapetum lucidum, βοηθά τις γάτες να βλέπουν καλύτερα στο σκοτάδι, με ελάχιστο φως. Οταν το φως εισέρχεται μέσα στο μάτι, οι φωτοϋποδοχείς που βρίσκονται εκεί ενεργοποιούνται, μεταβιβάζοντας στη συνέχεια την εικόνα στον εγκέφαλο. Μερικές φορές, όμως, το φως δεν «χτυπάει» τον φωτοϋποδοχέα, έτσι αυτή η επιφάνεια (tapetum lucidum) λειτουργεί σαν ένας καθρέφτης και αντανακλά το φως στους φωτοϋποδοχείς για δεύτερη φορά. Σ' αυτόν τον μορφολογικό σχηματισμό οφείλεται και το φωσφορίζον χρώμα που βλέπουμε όταν πέφτει τη νύχτα έντονο φως στα μάτια της γάτας.
Μια άλλη διαφορά και ιδιαιτερότητα είναι ότι οι γάτες δεν μπορούν να δουν τα χρώματα ή τις λεπτομέρειες τόσο καλά όσο οι άνθρωποι. Για τον λόγο αυτό, τα μάτια τους έχουν προσαρμοστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντιλαμβάνονται ακόμα και την παραμικρή κίνηση, μέσω της αντίληψης ελαχιστότατων αλλαγών στην ένταση του φωτός και στη συνέχεια να εστιάζουν πιο έντονα στην κίνηση που αντιλήφθηκαν.
Ακόμα μια διαφορά είναι το σχήμα της κόρης του ματιού της γάτας. Το πλεονέκτημα της σκιστής κόρης βρίσκεται στην ικανότητά της να κλείνει πιο αποτελεσματικά από την κυκλική κόρη. Αυτό εξυπηρετεί στην προστασία του υπερευαίσθητου αμφιβληστροειδούς.
Οι γάτες επίσης έχουν και τρίτο βλέφαρο το οποίο κλείνει και καλύπτει το μάτι όταν αυτές κοιμούνται. Το βλέφαρο αυτό μοιάζει περισσότερο με μια μεμβράνη και βοηθά στο να διατηρείται υγρό και παράλληλα στο να τις προφυλάσσει από το έντονο φως όταν κοιμούνται κατά τη διάρκεια της μέρας. Επίσης, όταν μια γάτα είναι άρρωστη, το τρίτο βλέφαρο συχνά προβάλλει.
Ενα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός που συνδέεται με το χρώμα των ματιών είναι ότι κάποιες λευκές γάτες με γαλάζια μάτια έχουν πρόβλημα ακοής. Δεν έχουν όμως όλες οι λευκές γάτες αυτό το γονίδιο. Οταν έχουν και τα δύο μάτια γαλάζια είναι συνήθως κουφές, ενώ αν έχουν μόνο το ένα, δεν ακούν από το αυτί της πλευράς με το γαλάζιο μάτι.
Ποια είναι όμως τα συχνότερα οφθαλμολογικά προβλήματα που παρουσιάζονται;
Σε μικρής ηλικίας γατάκια, που είναι ανεμβολίαστα, παρουσιάζεται έντονη επιπεφυκίτιδα, συνοδευόμενη από οφθαλμικό έκκριμα, οφειλόμενη σε ίωση που ονομάζεται ρινοτραχείτιδα. Συχνά, τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα όταν υπάρχει επιπλοκή από το μικρόβιο χλαμύδια (Chlamydophila felis).
Συχνά είναι και τα τραύματα του κερατοειδούς, κυρίως μετά από καβγάδες. Επίσης, μπορεί να υπάρχει κάποιο έλκος που μπορεί να είναι συνέπεια κάποιου λοιμώδους νοσήματος.
Στις Περσικές γάτες και στις γάτες Ιμαλαΐων είναι συχνό να βλέπουμε έντονη δακρύρροια, με αποτέλεσμα το τρίχωμα κάτω από τα μάτια να χρωματίζεται καφέ. Φυσιολογικά, η ποσότητα των δακρύων που παράγεται για να ενυδατώνει τον κερατοειδή, παροχετεύεται στον δακρυϊκό πόρο, που βρίσκεται στην έσω γωνία του ματιού. Οταν η παροχέτευση είναι ανεπαρκής, τότε τα δάκρυα «τρέχουν» έξω από το μάτι. Σε άλλες περιπτώσεις η έντονη δακρύρροια μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική παραγωγή δακρύων, που μπορεί να είναι αποτέλεσμα αλλεργίας, μόλυνσης, επιπεφυκίτιδας, έλκους ή γλαυκώματος.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
* Κτηνίατρος, Αθήνα (Αμπελόκηποι)
