Σε ποιες ειδικές περιπτώσεις και σε ποιες εξαιρέσεις προβλέπεται η βιντεοσκόπηση από τον εργοδότη
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος
Σε μεγάλους περιορισμούς υπόκειται η βούληση του εργοδότη να βιντεοσκοπεί τους εργαζομένους του για να ελέγχει την αποδοτικότητά τους. Σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, το σύστηµα βιντεοσκόπησης δεν θα πρέπει να χρησιµοποιείται για την επιτήρηση των εργαζοµένων εντός των χώρων εργασίας, εκτός από ειδικές εξαιρετικές περιπτώσεις όπου αυτό δικαιολογείται από τη φύση και τις συνθήκες εργασίας. Επίσης θα πρέπει να είναι απαραίτητο για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζοµένων ή την προστασία κρίσιµων χώρων εργασίας (π.χ. στρατιωτικά εργοστάσια, τράπεζες, εγκαταστάσεις υψηλού κινδύνου).
Για παράδειγµα, σε έναν τυπικό χώρο γραφείων επιχείρησης, η βιντεοεπιτήρηση πρέπει να περιορίζεται σε χώρους εισόδου και εξόδου, χωρίς να επιτηρούνται συγκεκριµένες αίθουσες γραφείων ή διάδροµοι. Εξαίρεση µπορεί να αποτελούν συγκεκριµένοι χώροι, όπως ταµεία ή χώροι µε χρηµατοκιβώτια, ηλεκτροµηχανολογικό εξοπλισµό κ.λπ., υπό τον όρο ότι οι κάµερες εστιάζουν στο αγαθό που προστατεύουν κι όχι στους χώρους των εργαζοµένων. Επίσης, σε ειδικούς χώρους, όπως χώροι µε ηλεκτροµηχανολογικές εγκαταστάσεις ο υπεύθυνος βάρδιας ή ο υπεύθυνος ασφαλείας µπορεί να παρακολουθεί σε πραγµατικό χρόνο τους χειριστές µηχανηµάτων υψηλής επικινδυνότητας, µε σκοπό να επέµβει άµεσα αν συµβεί κάποιο περιστατικό ασφαλείας.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ιδιωτική ζωή του εργαζομένου δεν τερματίζεται με την είσοδό του στον χώρο εργασίας, αλλά επεκτείνεται υπό προϋποθέσεις και κατά τη διάρκεια της εργασίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο εργοδότης δεν έχει το εύλογο συμφέρον να παρακολουθεί και να ελέγχει την αποδοτικότητα του εργαζομένου, καθώς επίσης να περιφρουρεί και την περιουσία του, στο πλαίσιο πάντοτε της αρχής της αναλογικότητας. Τα χρησιμοποιούμενα μέσα για την εξυπηρέτηση αυτών των συμφερόντων, ωστόσο, δεν πρέπει να διεισδύουν άμετρα στην ιδιωτική σφαίρα του εργαζομένου, καθιστώντας τον αέναο αντικείμενο παρακολούθησης. Σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος πρέπει να είναι ενήμερος για τα δεδομένα που ο εργοδότης καταγράφει, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο ο εργοδότης ελέγχει την αποδοτικότητά του.
Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται λοιπόν, καταρχήν, εφόσον ο εκάστοτε εργαζόμενος έχει συγκατατεθεί προηγουμένως ρητά, ελεύθερα και ειδικά για την επεξεργασία. Συχνά ανακύπτουν έντονα ερωτήματα κατά πόσον η συγκατάθεση των εργαζομένων είναι ελεύθερη, ρητή, ειδική και παρέχεται μετά από επαρκή ενημέρωση και με πλήρη επίγνωση των συνεπειών της συλλογής και επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων, στο μέτρο που το υποκείμενο των δεδομένων βρίσκεται σε θέση εξάρτησης σε σχέση με τον εργοδότη.
H έντονη ανάγκη διασφάλισης ή ακόμα και διατήρησης μιας θέσης εργασίας εξασθενίζει συχνά το δικαίωμα του εργαζομένου να αρνηθεί να γνωστοποιήσει τα προσωπικά του δεδομένα στον εργοδότη ή ακόμα και να ρωτήσει το λόγο, για τον οποίο αυτός τα ζητεί. Επίσης, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η πρακτική αδυναμία των εργαζομένων να προσδιορίσουν τις πιθανές μελλοντικές χρήσεις των καταγεγραμμένων πληροφοριών. Για τον λόγο αυτό, γίνεται δεκτό ότι η συγκατάθεση του εργαζομένου δεν είναι έγκυρη, όταν ο εργαζόμενος αδυνατεί εν τοις πράγμασι να αρνηθεί τη συγκατάθεσή του.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και η γαλλική πρεσβεία στην Ελλάδα κοινοποίησαν πρόσκληση σε Ελληνες δημοσίους υπαλλήλους για την παρακολούθηση στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης της Γαλλίας 5 κύκλων σπουδών στα γαλλικά: 1. Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και διοίκηση στον δημόσιο τομέα. 2. Ελεγχος, αξιολόγηση και δημοσιονομικός έλεγχος. 3. Εισαγωγή των αλλαγών στη δημόσια διοίκηση. 4. Καινούργιες σχέσεις διοίκησης και πολιτών. 5. Δημόσιες πολιτικές: από τη σύλληψη στην αξιολόγηση. Επίσης, ενός κύκλου σπουδών στα αγγλικά: «Μάνατζμεντ στον δημόσιο τομέα». Για την παρακολούθησή τους, η πρεσβεία της Γαλλίας θα χορηγήσει ορισμένο αριθμό υποτροφιών, με τις οποίες θα καλυφθούν τα έξοδα διαμονής και διαβίωσης στη Γαλλία. Δεν θα καλυφθούν τα έξοδα ταξιδίου.
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ
Με βαριά πρόστιμα θα έρθουν αντιμέτωποι όσοι παραβιάζουν τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων. Η Αρχή Προστασίας επιβάλλει στους υπεύθυνους επεξεργασίας ή στους τυχόν εκπροσώπους τους τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις για παράβαση των υποχρεώσεών τους που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα: α) Προειδοποίηση, με αποκλειστική προθεσμία για άρση της παράβασης, β) Πρόστιμα, γ) Προσωρινή ανάκληση άδειας, δ) Οριστική ανάκληση άδειας, ε) Καταστροφή αρχείου ή διακοπή επεξεργασίας και καταστροφή, επιστροφή ή κλείδωμα (δέσμευση) των σχετικών δεδομένων. Οι διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται πάντοτε ύστερα από ακρόαση του υπεύθυνου επεξεργασίας ή του εκπροσώπου του. Είναι ανάλογες προς τη βαρύτητα της παράβασης που καταλογίζεται. Οι διοικητικές κυρώσεις που αφορούν την ανάκληση άδειας επιβάλλονται σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σοβαρής ή καθ’ υποτροπήν παράβασης. Πρόστιμο μπορεί να επιβληθεί σωρευτικά. Εάν επιβληθεί η κύρωση της καταστροφής αρχείου, για την καταστροφή ευθύνεται ο υπεύθυνος επεξεργασίας αρχείου, στον οποίο μπορεί να επιβληθεί και πρόστιμο για μη συμμόρφωση.
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Μεγάλος… κατάσκοπος της απόδοσης των εργαζόμενων που απασχολούνται εκτός της έδρας των επιχειρήσεων που τους έχουν προσλάβει, κυρίως με την ιδιότητα των οδηγών αυτοκινήτων, μοτοσικλετών κ.λπ., έχει αποδειχθεί το σύστημα γεωγραφικού προσδιορισμού (GPS). Πολλοί είναι οι εργαζόμενοι τους οποίους ο εργοδότης παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο για το αν κινούνται ή έχουν σταματήσει. Οπως εύκολα μπορεί να συναγάγει πληροφορίες ο εργοδότης για τους λόγους της διακοπής της κίνησης του οχήματος, αν οφείλεται δηλαδή σε κυκλοφοριακή συμφόρηση ή κάτι άλλο. Επίσης μπορεί να διαπιστώσει με ποια ταχύτητα κινούνται. Ομως όλα τα παραπάνω είναι σύννομα. Σύμφωνα με τα δικαστήρια, η εγκατάσταση του συστήματος γεωγραφικού προσδιορισμού δεν παραβιάζει την ιδιωτική σφαίρα του εργαζομένου στην περίπτωση που δεν αποσκοπεί στην παρακολούθηση του εργαζομένου αλλά στην αποδοτικότερη λειτουργία της επιχείρησης (π.χ. μέσω της βελτιστοποίησης της ακολουθούμενης διαδρομής) και στην ενίσχυση της ασφάλειας των εργαζομένων. Στην περίπτωση που η εγκατάσταση έχει γίνει προς διευκόλυνση των εργαζομένων για την ταχεία εύρεση του τόπου προορισμού, τότε το σύστημα πρέπει να τοποθετείται αποκλειστικά και μόνο για αυτόν τον σκοπό.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ
Η παρακολούθηση του Η/Υ από τον εργοδότη
Μεγάλα εμπόδια έχει ο εργοδότης που επιλέγει να παρακολουθήσει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των εργαζομένων του, αφού ουσιαστικά του απαγορεύεται μια τέτοια επιλογή. Πάντως μπορεί αν το θελήσει να εντάξει προγράμματα για τον έλεγχο της κακής χρήσης του διαδικτύου από τον εργαζόμενο. Συγκεκριμένα στο ζήτημα της παρακολούθησης του ηλεκτρονικού υπολογιστή του εργαζομένου ισχύει η αρχή ότι η πρόληψη θα πρέπει να είναι πιο σημαντική από την ανίχνευση. Ως εκ τούτου το συμφέρον του εργοδότη εξυπηρετείται καλύτερα με την πρόληψη της κακής χρήσης του διαδικτύου παρά με τη διαπίστωσή της. Ο εργοδότης οφείλει να πληροφορεί τον εργαζόμενο (i) για την παρουσία, τη χρήση και τον σκοπό οποιουδήποτε εξοπλισμού ανίχνευσης ή οποιασδήποτε συσκευής που ενεργοποιείται όσον αφορά τον σταθμό εργασίας του και (ii) για οποιαδήποτε κακή χρήση ηλεκτρονικών επικοινωνιών που ανιχνεύεται, εκτός αν υπάρχουν σημαντικοί λόγοι που αιτιολογούν τη συνέχιση της μυστικής επιτήρησης. Η άμεση πληροφόρηση μπορεί να επιτευχθεί εύκολα με λογισμικό όπως τα προειδοποιητικά παράθυρα, που ανοίγουν και προειδοποιούν τον εργαζόμενο ότι το σύστημα ανίχνευσε μια μη επιτρεπόμενη χρήση του δικτύου ή/και έλαβε μέτρα για την πρόληψή της.
ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
Πρέπει να πάρει άδεια βιντεοσκόπησης
Ο γενικός κανόνας που επικρατεί και ισχύει στην περίπτωση της βούλησης του εργοδότη να βιντεοσκοπήσει χώρους εργασίας είναι η υποχρέωση του υπεύθυνου επεξεργασίας να γνωστοποιήσει εγγράφως στην Αρχή την έναρξη της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων. Για να δοθεί η άδεια θα πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: α) Η επεξεργασία να πραγματοποιείται αποκλειστικά για σκοπούς που συνδέονται άμεσα με σχέση εργασίας στον δημόσιο τομέα. Τότε απαλλάσσεται και από την υποχρέωση λήψης άδειας. β) Η επεξεργασία να αφορά πελάτες ή προμηθευτές, εφόσον τα δεδομένα δεν διαβιβάζονται ούτε κοινοποιούνται σε τρίτους. γ) Η επεξεργασία να γίνεται από σωματεία, εταιρείες, ενώσεις προσώπων και πολιτικά κόμματα, εφόσον τα μέλη τους έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους και τα δεδομένα δεν κοινοποιούνται σε τρίτους. δ) Η επεξεργασία να αφορά δεδομένα υγείας και να γίνεται από ιατρούς, εφόσον δεσμεύονται από το ιατρικό απόρρητο. ε) Η επεξεργασία να γίνεται από δικηγόρους, συμβολαιογράφους, άμισθους υποθηκοφύλακες και δικαστικούς επιμελητές και να αφορά την παροχή νομικών υπηρεσιών προς πελάτες τους, εφόσον ο υπεύθυνος επεξεργασίας και τα μέλη των εταιρειών δεσμεύονται από υποχρέωση απορρήτου. στ) Η επεξεργασία να γίνεται από δικαστικές αρχές ή υπηρεσίες.
